„Narkotyk sztuki”. Przeżycie artystyczne jako impuls krytyki artystycznej Leona Chwistka
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6107.39.04Słowa kluczowe:
formizm, wielość rzeczywistości, rzeczywistość wyobrażeń, Grupa KrakowskaAbstrakt
Tekst omawia związek sformułowanej przez Leona Chwistka koncepcji przeżycia artystycznego z charakterem ocen dotyczących najnowszych zjawisk w sztuce polskiej formułowanych przez niego w latach 30. XX w. Ukazuje pokrewieństwo tej koncepcji z pojęciem „całościowego sensu plastycznego dzieła sztuki”, określającym charakter eksperymentów artystycznych dokonywanych w środowisku przedwojennej Grupy Krakowskiej. Ufundowana na założeniach teorii wielości rzeczywistości, koncepcja przeżycia artystycznego podkreśla nierozdzielność doświadczenia odbioru rzeczywistości wyobrażeniowej dzieła sztuki z impulsem jej współtworzenia. W zamierzeniu Chwistka koncepcja ta dostarczać mogła ugruntowania teoretycznego sztuki zaangażowanej społecznie. Stanowić miała również fundament dla kreślonego przez Chwistka projektu nominalistycznej estetyki zorientowanego na wypracowanie intersubiektywnych zasad oceny dzieł sztuki, na podstawie poddanych refleksji teoretycznej indywidualnych doświadczeń odbioru, przez wspólnotę osób zaangażowanych w publiczną dyskusję o sztuce. Wypracowane w ramach tego projektu kryteria oceny dzieł sztuki mogły znaleźć zastosowanie w krytyce artystycznej.
Bibliografia
Chrobak, K. (2004). Niejedna rzeczywistość. Racjonalizm krytyczny Leona Chwistka. Kraków: Inter Esse.
Google Scholar
Chrobak, K. (2018). Leon Chwistek. Artysta wielowymiarowy. W: Chwistek L., Leon Chwistek. Nowe kierunki w sztuce. Kraków: MOCAK, s. 37–48.
Google Scholar
Chwistek, L. (1932). Sztuka żyje! Głos Plastyków, 9–10, s. 128.
Google Scholar
Chwistek, L. (1933). Tęsknota za elitą artystyczną. Słowo Polskie, 355., s. 6.
Google Scholar
Chwistek, L. (1936). Elementy twórcze sztuki dziecka. Wiadomości Literackie, 42, s. 7–8.
Google Scholar
Chwistek, L. (1937). Sukces sztuki wyobrażeniowej. Czas, 86, s. 9.
Google Scholar
Chwistek, L. (1938). Fala optymizmu. Czas, 36, s. 7.
Google Scholar
Chwistek, L. (1961), Zagadnienia kultury duchowej w Polsce. W: Chwistek L., Pisma filozoficzne i logiczne. T. I., red. K. Pasenkiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 147–277.
Google Scholar
Chwistek, L. (2004a). Formizm. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, wyb. i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 93–96.
Google Scholar
Chwistek, L. (2004b). Przeżycia artystyczne. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, wyb. i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 321–340.
Google Scholar
Chwistek, L. (2004c). Tragedia naturalizmu. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, wyb. i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 221–234.
Google Scholar
Chwistek, L. (2004d). Tragedia werbalnej metafizyki. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 195–219.
Google Scholar
Chwistek, L. (2004e). Twórcza siła formizmu. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, wyb. i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 343–350.
Google Scholar
Chwistek, L. (2004f). Tytus Czyżewski a kryzys formizmu. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, wyb. i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 111–114.
Google Scholar
Chwistek, L. (2004g). Zagadnienie wiedzy w malarstwie. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 311–320.
Google Scholar
Chwistek, L. (2000h). Rozmowa z Leonem Chwistkiem, wywiad z W. Z[echenterem] (1926).
Google Scholar
W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, wyb. i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 123–125.
Google Scholar
Chwistek, L. (2018). Innego rodzaju arystokratyzm. Komentarz do dyskusji z Władysławem Strzemińskim. W: Leon Chwistek. Nowe kierunki w sztuce. Kraków: MOCAK, s. 222–223.
Google Scholar
Chwistek, L., Strzemiński, W. (2004). Dyskusja Leon Chwistek – Władysław Strzemiński. W: Chwistek L., Wybór pism estetycznych, wyb. i red. T. Kostyrko. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 249–260.
Google Scholar
Ilkosz, B. (2019). Historia i twórczość Grupy Krakowskiej. W: Ilkosz B., Grupa Krakowska 1932–1937. Wrocław: Muzeum Narodowe, s. 60–161.
Google Scholar
Nietzsche F. (1907). Narodziny tragedii czyli Hellenizm i pesymizm. Tłum. L. Staff. Warszawa: Jakób Mortkowicz.
Google Scholar
Osostowicz, S. (1978). Listy. Opracowanie I. Jakimowicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Polit, P. (2021). „Zbudzić społeczeństwo ze śpiączki”. Postulat odnowy percepcji w twórczości artystów Grupy Krakowskiej. W: Karpowicz A., Kornhauser J. i Wójtowicz A (red.), Polityki awangardy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 23–37.
Google Scholar
Sobieraj, M. (1979). Kalendarium Grupy Krakowskiej. W: Chrobak J. i Potocka M. A. (red.) Awangarda artystyczna z kręgu KPP – wystawa Grupy Krakowskiej 1932–1937, cz. I. Kraków: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk.
Google Scholar
Stowarzyszenie plastyków Grupa Krakowska (1935). Margines naszej orientacji plastycznej. Tygodnik Artystów, 19, s. 3.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.