Gesty (emblematy) we wstępnej translatorskiej analizie tekstu literackiego
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9681.17.10Słowa kluczowe:
gesty w utworach literackich, analiza tekstu literackiego, tło kulturowe, orientacja na przekładAbstrakt
W artykule został poruszony temat interpretacji elementów komunikacji niewerbalnej w procesie wstępnej translatorskiej analizy tekstu zorientowanej na przekład. Rozważania będą skoncentrowane wokół powodów częstego pomijania danych elementów podczas analizy tekstów literackich przez początkujących badaczy. Autorka podejmuje próbę odnalezienia odpowiedzi na pytania związane z percepcją komponentów komunikacji niewerbalnej (powołując się na źródła z dziedziny antropologii, literatury i kultury), koncentrując się na odbiorze gestów, ich roli w kreowaniu postaci literackich jak również ścisłym powiązaniu z kulturą oryginału. W tekście została zwrócona uwaga na utrwalenie w literaturze pewnych norm zachowań społecznych w wybranym okresie historycznym, jak również wpływ autorskiej kreacji na charakterystyczne cechy komunikacji niewerbalnej poszczególnych bohaterów. W związku z czym zachowania z zakresu komunikacji pozasłownej zostały uznane za bogate źródło informacji w znaczący sposób pogłębiające nie tylko charakterystykę postaci, ale również wiedzę na temat realiów życia codziennego. Dla właściwej interpretacji niewerbalnych nośników informacji duży wpływ ma poświęcenie im należytej uwagi podczas analizy tekstu literackiego (z uwzględnieniem wizualizacji) oraz podjęcie próby ustalenia pochodzenia i semantyki.
Szczególna uwaga została poświęcona emblematom, które wyróżnia największe nacechowanie kulturowe wśród pozostałych typów gestów. Autorka prezentuje najważniejsze funkcje gestów w tekście oraz ich znaczenie dla interpretacji nakreślenia portretu społeczno-psychologicznego postaci.
Pobrania
Bibliografia
Aksenov, Valerii. Papa, slozhi! In: Katapulta. Rasskazy i povesti. Moskva: Sovetskii pisatel, 1964: 100–116.
Google Scholar
Antas, Joanna; Kraśnicka-Wilk, Izabela. “Funkcje emblematów w strukturze dialogu”. LingVaria. Vol. VIII. No. 2 (16) (2013): 15–42.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12797/LV.08.2013.16.02
Antas, Joanna. Semantyczność ciała. Gesty jako znaki myślenia. Łódź: Primum Verbum, 2013.
Google Scholar
Arncheim, Rudolf. Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2024.
Google Scholar
Bazhenova, Irina. Oboznacheniya emotsii v khudozhestvennom tekste: pragmaticheskii aspekt. Moskva, 2004 (na pravakh rukopisi).
Google Scholar
Bednarczyk, Anna. W poszukiwaniu dominanty translatorskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Google Scholar
Belobrovtseva, Irina. Mimika i zhest u Dostoevskogo. In: Dostoevskii. Materialy i issledovaniya, ed. G. M. Fridlender. Vol. 3. Leningrad: Nauka, 1978: 195–204.
Google Scholar
Brocki, Marcin. Antropologia. Literatura-Dialog-Przekład. Wrocław: Wydawnictwo Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej, 2008.
Google Scholar
Dovlatov, Sergei. “Soldaty na Nevskom”. Novyi amerikanets. No. 44 (1980). Literaturnoe prilozhenie. No. 3. Nyu Iork. http://www.sergeidovlatov.com/books/sold_nev.html
Google Scholar
Epshtein, Mikhail. Filosofija tela. Tulchinskii, Grigorii. Telo svobody. Sankt-Peterburg: Alteiya, 2006.
Google Scholar
Farino, Ezhi. Vvedenie v literaturovedenie, Uchebnoe posobie. Sankt-Peterburg: Izdatelstvo RGPU im. A. I. Gercena, 2004.
Google Scholar
Gabdullina, Valentina. “Semiotika zhesta v poeticheskoш sisteme Dostoevskogo: sakralnoe i profannoe”. Sibirskii filologicheskii zhurnal. No. 3 (2008): 46–51.
Google Scholar
Głażewska, Ewa; Kusio, Urszula. Komunikacja niewerbalna. Płeć i kultura. Wybrane zagadnienia. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2012.
Google Scholar
Hall, Edvard. Ukryty wymiar, transl. T. Hołówka. Warszawa: PIW, 1978.
Google Scholar
Hejwowski, Krzysztof. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
Google Scholar
Jarząbek, Krystyna. Znaki kinetyczne wspomagające komunikację mowną i ich miejsce w nauczaniu języków obcych (na przykładzie komunikacji Polaków i Rosjan – ujęcie konfrontatywne). Katowice: Uniwersytet Śląski, 1989.
Google Scholar
Klautova, Olga. Zhest v drevnerusskoi literature i ikonopisi XI–XIII vv. K postanovke voprosa. In: Trudy Otdela drevnerusskoj literatury, ed. O. Bolobrova, D. Lihachev. Vol. XLVI. Sankt-Peterburg: RAN, «Dmitrii Bulanin», 1993: 256–269.
Google Scholar
Knapp, Mark; Hall, Judith. Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich. Wrocław: Astrum, 1997.
Google Scholar
Kraśnicka, Izabela; Pstrąg, Jakub. Komunikacja niewerbalna w dydaktyce akademickiej. In: Zagadnienia lingwistyczne w dydaktyce szkolnej i uniwersyteckiej, ed. T. Kurdyła, B. Ziajka. Kraków: Wydawnictwo Libron, 2023:137–158.
Google Scholar
Mowa ciała i jej funkcje w kulturze. Materiały z konferencji naukowej, ed. M. Jasińska, J. Kuć. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, 2002.
Google Scholar
Otewa, Ksenia. “Poetika zhesta v rasskaze F. Dostoyevskogo Krotkaya”. Studia Rossica Gedanensia. No. 6 (2019): 117–124.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.26881/srg.2019.6.09
Szczepaniak-Olejniczak, Agnieszka. “Gesty magiczne i rytualne. Przykłady gestów emblematycznych używanych w wybranych krajach Europy”. Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego. No. 13 (2021): 303–337.
Google Scholar
Telo v russkoi culture, ed. N. A. Alpatova. Moskva: Novoe literaturnoe obozrenie, 2005.
Google Scholar
Załazińska, Aneta. Niewerbalna struktura dialogu. Kraków: Universitas, 2006.
Google Scholar
Załazińska, Aneta. Obraz. Słowo. Gest. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.
Google Scholar
Załazińska, Aneta. Schematy myśli wyrażane w gestach. Gesty metaforyczne obrazujące abstrakcyjne relacje i zasoby podmiotu mówiącego. Kraków: Universitas, 2001.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
