Nazewnictwo chemiczne w "Średniowiecznej historyi naturalnej w Polsce" Józefa Rostafińskiego

Izabela Kuśnierek

doi:10.18778/0208-6077.54.13

Autor

Izabela Kuśnierek Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie https://orcid.org/0000-0002-6187-9376

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.54.13

Słowa kluczowe:

terminologia, chemia, szereg synonimiczny, język staropolski

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza nazewnictwa chemicznego obecnego w dziele Symbola ad historiam naturalem medii aevi Józefa Rostafińskiego, w którym zebrane zostały glosy ze średniowiecznych tekstów z zakresu nauk przyrodniczych. Z tekstu wyekscerpowanych zostało 80 leksemów należących do słownictwa chemicznego. Wyrazy te charakteryzują się bogatą synonimiką, co jest charakterystyczne dla leksyki specjalistycznej doby staropolskiej. W artykule omówione zostały trzy szeregi synonimiczne odnoszące się do węglanu ołowiu, tlenku żelaza oraz siarczanu żelaza.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Asimov I., 1970, Krótka historia chemii, tłum. R. Bugaj, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Bańkowski A., 2000a, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bańkowski A., 2000b, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bąk M., 1984, Powstanie i rozwój polskiej terminologii nauk ścisłych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Biniewicz J., 1992, Rozwój polskiej terminologii chemii nieorganicznej, Opole: Wydawnictwo WSP im. Powstańców Śląskich w Opolu.
Google Scholar

Biniewicz J., 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Brückner A., 1974, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Erzepki B. (red.), 1900, Słownik łacińsko-polski Bartłomieja z Bydgoszczy, Poznań: Drukarnia Dziennika Poznańskiego.
Google Scholar

Gajda S., 1976, Rozwój polskiej terminologii górniczej, Opole: Wydawnictwo WSP im. Powstańców Śląskich w Opolu.
Google Scholar

Gajda S., 1982, Zawartość treściowa terminu a nauka o terminach, „Poradnik Językowy”, z. 5, s. 307–316.
Google Scholar

Jankowiak L.A., 2015, Synonimia w polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX wieku (na podstawie Słownika terminologii polskiej lekarskiej z 1881 roku), Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy Instytutu Slawistyki PAN.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2011.002

Kleszczowa K., 2012, Tajemnice dynamiki języka. Księga jubileuszowa, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Kwiatkowski E., 1962, Dzieje chemii i przemysłu chemicznego, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Google Scholar

Lavoisier A., 2001, Traktat podstawowy chemii. Przedstawiony w nowym układzie i na podstawie nowoczesnych odkryć z ilustracjami przez p. Lavoisiera członka Akademii, Towarzystwa Lekarskiego, Towarzystw Rolniczych Paryża i Orleanu, Towarzystwa Londyńskiego, Instytutu Bolońskiego, Szwajcarskiego Towarzystwa w Bazylei, Towarzystw w Filadelfii, Harlemie, Manchesterze, Padwie itd., tłum. R. Mierzecki, „Analecta” 1 (19), s. 7–122.
Google Scholar

Ligara B., 2017, Terminologia specjalistyczna i kultura: dychotomia czy punkty wspólne?, w: R. Przybylska, W. Śliwiński (red.), Terminologia specjalistyczna w teorii i praktyce językoznawców słowiańskich, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 29–52.
Google Scholar

Matusiak J., 1988, Początki polskiej terminologii chemicznej, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 30–35.
Google Scholar

Nagórko A., 1998, Synonimia kontekstowa i sytuacyjna. Implikacje leksykograficzne, „Prace Filologiczne” 43, s. 327–340.
Google Scholar

Nowicki W., 1986, Podstawy terminologii, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Rostafiński J., 1900a, Symbola ad historiam naturalem medii aevi, t. 1, Kraków: Sumptibus Universitatis.
Google Scholar

Rostafiński J., 1900b, Symbola ad historiam naturalem medii aevi, t. 2, Kraków: Sumptibus Universitatis.
Google Scholar

Rulandi M., 1612, Lexicon alchemiae sive dictionarium alchemisticum, cum obscuriorum Verborum, & Rerum Hermeticarum, tum Theophrast-Paracelisificarum Phrasium, Planam Explicationem contiens, Frankfurt: Prostat apud Johannem Andream & Wolfgangi Endteri Junioris haeredes.
Google Scholar

Siekierska K., 1976, Z dziejów kształtowania się polskiej terminologii naukowej. Podstawowe słownictwo geometryczne, „Poradnik Językowy”, z. 6, s. 272–281.
Google Scholar

Uździcka M., 2013, Leksyka terminologiczna w Słowniku wileńskim i rękopiśmiennych notatkach z wykładów agronomicznych z poł. XIX wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 47, s. 99–110.
Google Scholar

Waniakowa J., Waniak W., 2017, Polska terminologia astronomiczna — historia, stan obecny, tendencje, w: R. Przybylska, W. Śliwiński (red.), Terminologia specjalistyczna w teorii i praktyce językoznawców słowiańskich, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 305–318.
Google Scholar

Wysocka F., 1980, Polska terminologia lekarska do roku 1838, t. 1: Anatomia. Proste prymarne nazwy nie motywowane, Wrocław: Zakład Naukowy im. Ossolińskich.
Google Scholar