Wyróżniki tekstowe determinowane przez płeć w listach-gazetach Jadwigi Rafałowiczówny (z początku XVIII wieku). Uwagi o kobiecym wariancie gatunku
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6077.55.07Słowa kluczowe:
płeć kulturowa, genderlekt, gatunek wypowiedzi, list-gazeta, gazeta rękopiśmienna, genologia lingwistyczna, XVIII wiekAbstrakt
Artykuł przedstawia dociekania na temat relacji między gatunkiem wypowiedzi a płcią, rozumianą zgodnie z ustaleniami lingwistyki płci jako płeć kulturowa. Celem pracy jest określenie zakresu wyrażania się kulturowo-społecznej konstrukcji płci w organizacji tekstów należących do kształtującego się dynamicznie gatunku. Praca prezentuje cechy wariantu gatunkowego listu-gazety redagowanego przez kobietę na początku XVIII wieku na zamówienie kobiety ze środowiska magnackiego. Omawia również genologiczny kontekst kształtowania się gazety pisanej oraz wskazuje na istotne dla kobiecego wariantu gazety wyznaczniki tekstowe występujące na płaszczyźnie strukturalnej, interakcyjnej i poznawczej, determinowane przez płeć kulturową i jej specyficzny styl komunikacji.
Pobrania
Bibliografia
Rafałowiczówna J., 2000, A z Warszawy nowiny te…, oprac. B. Popiołek, Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP.
Google Scholar
Brzozowska D., 2004, Creating Gender in Texts. A Study in Two Testimonies, „Stylistyka” 13, s. 207–217.
Google Scholar
Cybulski M., 2003, Obyczaje językowe dawnych Polaków. Formuły werbalne w dobie średniopolskiej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Dygdała J., 2016, Wstęp. O gazetach pisanych i nie tylko, w: Od Augusta Mocnego do Augusta III. Doniesienia z Warszawy Andrzeja Cichockiego z lat 1732–1734, wyd. J. Dygdała, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Google Scholar
Kucharski A., 2016, O sobie, ludziach i świecie. Listy Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego do Elżbiety Sieniawskiej jako egodokumenty i źródła wiadomości gazetowych (1716-1726), w: B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby (red.), Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII–XIX wieku, Warszawa: Wydawnictwo DiG, s. 31–44.
Google Scholar
Lakoff R., 1975, Language and Women’s Place, New York: Harper & Row.
Google Scholar
Lakoff R., 1980, Język a sytuacja kobiety, w: B. Stanosz (red.), Język w świetle nauki, przekł. U. Niklas, Warszawa: Czytelnik, s. 239–260.
Google Scholar
Maliszewski K., 2001, Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej. Studia z kształtowania się form i treści społecznego przekazu, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Ostaszewska D., 2011, „Merkuriusz Polski” – początki kształtowania się komunikacji masowej, w: S. Borawski, M. Hawrysz (red.), Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2010, Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, s. 85–95.
Google Scholar
Popiołek B., 2000, Wstęp, w: J. Rafałowiczówna, A z Warszawy nowiny te…, oprac. B. Popiołek, Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP, s. I–XX.
Google Scholar
Rejter A., 2000, Polifoniczność gatunkowa „Merkuriusza Polskiego” z 1661 roku, „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej” 6, s. 7–17.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18318/napis.2000.1.2
Rejter A., 2013a, Płeć, język i kultura, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Rejter A., 2013b, Władza płci w perspektywie komunikacyjnej, „Oblicza Komunikacji”, nr 6, s. 23–37.
Google Scholar
Sikorska K., 2018, „Kobiece” gatunki telewizyjne. Geneza i kulturowe przeobrażenia, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Siuciak M., 2015, Problem kształtowania się gatunku a stabilizacja jego nazwy – na przykładzie wiadomości prasowej, w: D. Ostaszewska, J. Przyklenk (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 326–334.
Google Scholar
Siuciak M., 2016, Dyskurs publiczny w perspektywie diachronicznej, w: B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek (red.), Dyskurs i jego odmiany, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 350–357.
Google Scholar
Suska D., 2019, Realizacja wzorca gatunkowego wiadomości prasowej w gazetach rękopiśmiennych Jędrzeja Kitowicza z lat 1771–1776, „Filologicznij Czasopis”, nr 1, s. 111–121.
Google Scholar
Suska D., 2020, Kategoria prasowości i jej wykładniki w osiemnastowiecznych gazetkach rękopiśmiennych Jędrzeja Kitowicza, „Poradnik Językowy”, nr 1, s. 69–78.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.33896/PorJ.2020.1.5
Tannen D., 1995, Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie, przekł. A. Sylwanowicz, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Google Scholar
Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Wiśniewska H., 2003, Świat płci żeńskiej baroku zaklęty w słowach, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Witosz B., 2004, Obrazy zachowań komunikacyjnych kobiet i mężczyzn we współczesnej literaturze, „Stylistyka” 13, s. 7–27.
Google Scholar
Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Wojtak M., 2006, Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 15, s. 143–152.
Google Scholar
Woźniak E., 2014, Język a emancypacja, feminizm, gender, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” 60, s. 298–312.
Google Scholar
Wyrwas K., 2004, Uwagi o kobiecym i męskim sposobie opowiadania, „Stylistyka” 13, s. 97–113.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
