„Blaski Miltonowskiego utraconego raju”. Obraz przeszłości w pisarstwie Henryka Sienkiewicza

Autor

  • Adrianna Adamek-Świechowska Uniwersytet Gdański, Wydział Filologiczny, 80-308 Gdańsk, ul. Wita Stwosza 55

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.50.09

Słowa kluczowe:

historia, przeszłość, powieść historyczna, egzystencja, śmierć, wartość życia, artyzm

Abstrakt

The article deals with the analysis of the artistic and the ideological assumptions of the constructing the literary image of the past in point of view of Henryk Sienkiewicz in connection with his polemic against Włodzimierz Spasowicz in the context of the discussion of the 19th-century about the values of historical novel. In the theoretical declarations the author pays major attention to the hypnotic charm of the past which he named „the brilliane of Milton’s paradise lost” and references to the great poetry of romanticism. In the writer;s programme intentions the literary works should presented the ideological versions of the myth of the Polish past during the period of national slavery. Sienkiewicz focuses on subjective experiences of his fictional heroes, connects existential and historical dimensions of human life, looking for semantic mechanisms of history. The analysis of the writer’s outlook on life concentrating on the universal questions like the sense of life, the essence of world, the human’s nature and the hierarchy of values. The article attempts to show that the absolute values existence depends on the memory of the past.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bednarek B., 2001, Epos europejski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar

Bujnicki T., 2006, Sienkiewicz czyta Kraszewskiego, w: R. Stachura, T. Budrewicz, B. Faron (red.), przy współpracy K. Gajdy, Powieść historyczna dawniej i dziś, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Google Scholar

Bujnicki T., 2007, Pozytywista Sienkiewicz. Linie rozwojowe pisarstwa autora Rodziny Połanieckich, Collegium Columbinum, Kraków.
Google Scholar

Caillois R., 1995, Człowiek i sacrum, przeł. A. Tatarkiewicz, E. Burska, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa.
Google Scholar

Chrzanowski I., 1939, Studia i szkice. Rozbiory i krytyki, t. I, Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, Kraków.
Google Scholar

Chrzanowski I., 1971, O literaturze polskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar

Górska P., 1956, Paleta i pióro. (Wspomnienia), Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Handke K., 2002, Świat barw. Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, t. V, Universitas, Kraków.
Google Scholar

Hayden W., 2000, Poetyka pisarstwa historycznego, E. Domańska, M. Wilczyński (red.), Universitas, Kraków.
Google Scholar

Koziołek R., 2009, Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Koziołek R., 2011, Kompleks Darwina, „Teksty Drugie”, nr 3.
Google Scholar

Krasiński E., 1934, O Radziejowicach i ich gościach niektórych (ze wspomnień o Sienkiewiczu), Skład Główny: Dom Książki Polskiej, Warszawa; reprint Radziejowice.
Google Scholar

Ludorowski L., 2001, Henryka Sienkiewicza sztuka reportażu podróżniczego, Towarzystwo im. Henryka Sienkiewicza. Zarząd Główny w Lublinie, Lublin.
Google Scholar

Milton J., 1791, Miltona Ray utracony ksiąg dwanaście z angielskiego przekładania Jacka Przybylskiego, Drukarnia Antoniego Grobla, Kraków.
Google Scholar

Poulet G., 1977, Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne, wybór J. Błoński, M. Głowiński, przedm. J. Błoński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Rolland R., 1965, Dziennik z lat wojny 1914-1919 (fragmenty), przeł. i wybór Z. Karczewska-Markiewicz, Wydawnictwo Obrony Narodowej, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1948a, Nowele amerykańskie, w: tenże, Dzieła, t. III, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1948b, Nowele ludowe, w: tenże, Dzieła, t. II, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1949, Nowele, obrazki – przypowieści, w: tenże, Dzieła, t. V, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1950a, Listy z Afryki, w: tenże, Dzieła, t. XLIII, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1950b, Listy z podróży i wycieczek, w: tenże, Dzieła, t. XLIV, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1950c, Mieszaniny literacko-artystyczne, w: tenże, Dzieła, t. L, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1950d, Wiadomości bieżące, w: tenże, Dzieła, t. LI, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1951a, Korespondencja I, w: tenże, Dzieła, t. LV, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1951b, Szkice literackie I, w: tenże, Dzieła, t. XLV, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1951c, Wiersze i inne drobne utwory, w: tenże, Dzieła, t. XL, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1977, Listy, t. I, cz. 1–2, red. J. Krzyżanowski, listy opracowała, wstępem i przypisami opatrzyła Maria Bokszczanin, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 1996, Listy, t. II, cz. 3, listy opracowała, wstępem i przypisami opatrzyła Maria Bokszczanin, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Sienkiewicz H., 2007, Listy, t. III, cz. 3, listy opracowała, wstępem i przypisami opatrzyła Maria Bokszczanin, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Słowacki J., 1954, Dzieła wszystkie, t. II, red. J. Kleiner, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar

Słowacki J., 1957, Dzieła wszystkie, t. XI, red. J. Kleiner, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar

Słowacki J., 1998, Zachwycenie, Wiersze i poematy, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
Google Scholar

Sobieraj T., 2006, W stronę faktu i prawa ogólnego. Uwagi o stosunku pozytywistów do powieści historycznej, w: R. Stachura, T. Budrewicz, B. Faron (red.), przy współpracy K. Gajdy, Powieść historyczna dawniej i dziś, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Google Scholar

Steiner G., 1993, W zamku Sinobrodego. Kilka uwag w kwestii przedefiniowania kultury, przeł. O. Kubińska, Atext, Gdańsk.
Google Scholar

Szczublewski J., 2006, Sienkiewicz. Żywot pisarza, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Google Scholar

Tetmajer W., 1916, Sienkiewicz-malarz. Wspomnienie malarza, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 48.
Google Scholar

Wedemann M., 2013, Epos w guście Ariosta. O ariostyczności Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar

Witkiewicz S., 1948, Na przełęczy, oprac. Cz. Kozioł, Spółdzielnia Wydawnicza Książka, Warszawa.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2016-12-30

Jak cytować

Adamek-Świechowska, A. (2016). „Blaski Miltonowskiego utraconego raju”. Obraz przeszłości w pisarstwie Henryka Sienkiewicza. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 50, 117–132. https://doi.org/10.18778/0208-6077.50.09