Długość przeciętnego polskiego wyrazu w tekstach pisanych w świetle analizy korpusowej

Tomasz Moździerz

doi:10.18778/0860-6587.27.09

Autor

Tomasz Moździerz Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego (językoznawstwo); ul. Czapskich 4, 31-110 Kraków https://orcid.org/0000-0002-2037-0469

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.09

Słowa kluczowe:

język polski, glottodydaktyka, słownictwo, przeciętne słowo, trudność tekstu

Abstrakt

W niniejszym artykule podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie: Jak długi jest przeciętny polski wyraz? W tym celu w trakcie dwóch badań przeanalizowano 90 próbek tekstów zaczerpniętych z Narodowego Korpusu Języka Polskiego zawierających po 1000 słów W czasie badań kontrolowano średnią liczbę znaków w każdej próbce, jak również medianę liczby znaków na wyraz. Uzyskane wyniki pozwoliły na określenie długości przeciętnego polskiego wyrazu (PW), która wynosi 6 znaków. Przeliczono też liczbę znaków we wszystkich próbkach i ujęto ją za pomocą PW, porównując długość tekstu wyrażoną słowami faktycznymi i przeciętnymi. Zastosowane procedury statystyczne umożliwiły odrzucenie hipotezy zerowej o braku różnicy między użyciem wyrazów konkretnych, a PW jako miary długości tekstu. W podsumowaniu przedstawiono możliwe zastosowania tego modelu dla celów (glotto)dydaktycznych.

Bibliografia

Alderson J., 2000, Assessing Reading, Cambridge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511732935

Andersen S., 2002, Speakers´s information content: length-frequency correlation as partial correlation, “Glottometrica”, nr 3, s. 90–109.
Google Scholar

Broda B., Ogrodniczuk M., Nitoń B., Gruszczyński W., 2014, Measuring Readibility of Polish Texts: Baseline Experiments, w: N. Calzolari i in. (red.), Materiały z konferencji LREC 2014 (9th International Conference on Language Resources and Evaluation, Rejkiawik, 26–31 maja 2014), Rejkiavik, s. 573–580.
Google Scholar

Brysbaert M., 2019, How many words do we read per minute? A review and meta-analysis of reading rate, [online], https://psyarxiv.com/xynwg/ [29.05.2020]
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31234/osf.io/xynwg

Carver R.P., 1972, Evidence for the invalidity of the Miller-Coleman Readability Scale, „Journal of Reading Behavior”, nr 4(3), s. 42–47.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10862967109546999

Carver R.P., 1976, Word Length, Prose Difficulty and Reading Rate, „Journal of Reading Behavior”, nr 8(2), s. 193–204.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10862967609547176

Carver R.P., 1977–1978, Toward a Theory of Reading Comprehension and Rauding, „Reading Research Quarterly”, nr 13(1), s. 8–63.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/747588

Carver R.P., 1982, Optimal rate of reading prose, „Reading Research Quarterly”, nr 18(1), s. 56–88.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/747538

Carver R.P., 1983, Is reading rate constant or flexible?, „Reading Research Quarterly”, nr 18(2), s. 190–215.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/747517

Charzyńska E., Dębowski Ł., 2015, Empirical verification of the Polish formula of text difficulty, „Cognitive Studies”, nr 15, s. 125–132, https://doi.org/10.11649/cs.2015.010
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.11649/cs.2015.010

Cooper C.R., Petrosky A.R., 1976, A Psycholinguistic View of the Fluent Reading, „Journal of Reading”, nr 20(3), s. 184–207.
Google Scholar

Defrancis J., 1996, Graphemic indeterminacy in writing systems, „Word”, nr 477(3), s. 365–377, https://doi.org/10.1080/00437956.1996.11432455
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00437956.1996.11432455

De Saussure F., 1961, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa.
Google Scholar

Dębowski Ł., Nitoń B., Broda B., Charzyńska E., 2015, Jasnopis – A Program to Compute Readibility of Texts in Polish based on Psycholinguistic Research, w: B. Sharp, W. Lubaszewski, R. Delmonte (red.), Natural Language Processing and Cognitive Science, Proceedings 2015, Kraków, s. 51–61.
Google Scholar

DuBay W.H., 2004, The Principles of Readability [online], https://eric.ed.gov/?id=ED490073 [11.05.2020]
Google Scholar

Ellis N.C., 2002, Frequency Effects in Language Processing: A Review with Implications for Theories of Implicit and Explicit Language Acquisition, „Studies in Second Language Acquisition”, nr 24(2), s. 143–188, https://doi.org/10.1017/S0272263102002024
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0272263102002024

Górski R.L., 2012, Zastosowanie korpusów w badaniu gramatyki, w: A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Warszawa, s. 291–301.
Google Scholar

Górski R.L., Łaziński M., 2012, Reprezentatywność i zrównoważenie korpusu, w: A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Warszawa, s. 25–37.
Google Scholar

Grabe W., 1991, Current Developments in Second Language Reading Research, „TESOL Quarterly”, nr 25(3), s. 357–406.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3586977

Grabe W., 2009, Reading in a Second Language, Cambridge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780195384253.013.0006

Gruszczyński W. i in., 2015, Measuring Readability of Polish Texts, w: Z. Vetulani, J. Mariani (red.), Materiały Konferencji LTC 2015 (7th Language & Technology Conference: Human Language Technologies as a Challenge for Computer Science and Linguistics, Poznań, 27–29 listopada 2015), Poznań, s. 445–449.
Google Scholar

Huey E.B., 1908, The Psychology and Pedagogy of Reading, New York.
Google Scholar

Juel C., Minden-Cupp C., 2000, Learning to read words: Linguistic units and instructional strategies, „Reading Research Quarterly”, nr 35(4), s. 458–492.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1598/RRQ.35.4.2

Kuhn M., Schwanenflugel P., Meisinger E., 2010, Aligning Theory and Assessment of Reading Fluency: Automaticity, Prosody, and Definitions of Fluency, „Reading Research Quarterly”, nr 45(2), s. 230–251.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1598/RRQ.45.2.4

Lado, R., 1955, Patterns of Difficulty in Vocabulary, „Language Learning”, nr 6(1), s. 23–41, https://doi.org/10.1111/j.1467-1770.1955.tb00829.x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-1770.1955.tb00829.x

Laufer B., 1990, Why Some Words are More Difficult Than Others, „IRAL”, nr 28(4), s. 293–307, https://doi.org/10.1515/iral.1990.28.4.293
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/iral.1990.28.4.293

Lewandowska-Tomaszczyk B., 2011, Nowe wyzwania w jakościowej i ilościowej metodologii analizy języka, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, nr 67, s. 141–165.
Google Scholar

Lewandowska-Tomaszczyk B. i in., 2012, Narodowy Korpus Języka Polskiego: geneza i dzień dzisiejszy, w: A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Warszawa, s. 3–9.
Google Scholar

Perfetti C., 2007, Reading Ability: Lexical Quality to Comprehension, „Scientific Studies of Reading”, nr 11(4), s. 357–383, https://doi.org/10.1080/10888430701530730
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10888430701530730

Piekot T., Zarzeczny G., Moroń E., 2019, Standard „plain language” w polskiej sferze publicznej, w: M. Zaśko-Zielińska, K. Kredens (red.), Lingwistyka kryminalistyczna. Teoria i praktyka, Wrocław, s. 197–214.
Google Scholar

Ratner N.B., Berko Gleason J., Narasimhan B., 2005, Wprowadzenie do psycholingwistyki – wiedza użytkowników języka, w: J. Berko Gleason, N.B. Ratner (red.), Psycholingwistyka, Gdańsk, s. 15–60.
Google Scholar

Reeves L.M., Hirsch-Pasek K., Golinkoff R., 2005, Słowa i znaczenia – od pojęć pierwotnych do złożonych struktur, w: J. Berko Gleason, N.B. Ratner (red.), Psycholingwistyka, Gdańsk, s. 173–240.
Google Scholar

Rey A., Ziegler J.C., Jacobs A.M., 2000, Graphemes are perceptual reading units, „Cognition”, nr 75(1), s. 1–12, https://doi.org/10.1016/S0010-0277(99)00078-5
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0010-0277(99)00078-5

Seidenberg M., 2017, Language at the speed of sight: How we read, why so many can’t, and what can be done about it, Nowy Jork.
Google Scholar

Seretny A., 2006, Wskaźnik czytelności tekstu jako pomoc w określaniu stopnia jego trudności, „Ling-Varia”, nr 2(2), s. 87–98.
Google Scholar

Seretny A., 2011, Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych, Kraków.
Google Scholar

Seretny A., 2016, Stopień trudności słowa w perspektywie glottodydaktycznej, „Języki Obce w Szkole”, nr 60(1), s. 18–25.
Google Scholar

Sigurd B., Eeg-Olofsson M., van de Weijer J., 2004, Word Length, Sentence Length and Frequency – Zipf Revisited, „Studia Linguistica”, nr 58(1), s. 37–52.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.0039-3193.2004.00109.x

Taylor S.E., 1965, Eye Movements in Reading: Facts and Fallacies, „American Educational Research Journal”, nr 2(4), s. 187–202.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3102/00028312002004187

Wolf M., Vellutino F., Berko Gleason J., 2005, Psycholingwistyczna analiza czynności czytania, w: J. Berko Gleason, N.B. Ratner (red.), Psycholingwistyka, Gdańsk, s. 439–477.
Google Scholar

Wyllys R., 1981, Empirical and Theoretical Bases of Zipf’s Law, „Library Trends”, nr 30(1), s. 53–64.
Google Scholar

Yeni-Koshian G., 2005, Percepcja mowy, w: J. Berko Gleason, N.B. Ratner (red.), Psycholingwistyka, Gdańsk, s. 121–173.
Google Scholar

http://certyfikatpolski.pl/o-egzaminie/przykladowe-testy-zbiory-zadan/ [08.05.2020].
Google Scholar

https://cke.gov.pl/egzamin-osmoklasisty/arkusze/2019-2 [09.05.2020].
Google Scholar

http://nkjp.pl/ [07.05.2020].
Google Scholar