Pamiętniki jako źródło wiedzy o kształtowaniu się kompetencji leksykalnej (na przykładzie XVII-wiecznych Les anecdotes de Pologne… F. P. Dalairaca)

Rafał Zarębski

doi:10.18778/0860-6587.25.14

Autor

Rafał Zarębski Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Historii Języka Polskiego, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź, ORCID: 0000-0003-1918-2169.

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.14

Słowa kluczowe:

bilingwizm francusko-polski, kompetencja, leksyka, pamiętnik, polszczyzna XVII wieku

Abstrakt

W artykule podjęto próbę opisu kompetencji leksykalnej w XVII-wiecznym, francuskojęzycznym pamiętniku F. P. Dalairaca Les anecdotes de Pologne…. Autor, który był poddanym Ludwika XIV, przebywał na dworze króla Jana III Sobieskiego. W diariuszu dokumentującym wydarzenia związane z wyprawą wojenną w 1683 roku zamieścił bogaty polski materiał leksykalny. Na podstawie obserwacji słownictwa specjalistycznego i ogólnego, które zostało wplecione w tekst francuski, można sądzić, że autor posiadał zaawansowaną kompetencję językową w zakresie języka polskiego, był więc osobą dwujęzyczną. Poddany ekscerpcji pamiętnik stanowi ciekawe źródło do badań charakterystycznych dla mowy biblingwalnej zachowań językowych, które były konsekwencją dawnych kontaktów językowych.

Bibliografia

Cockiewicz W., 2013, Jak uporządkować terminologiczny chaos w glottodydaktyce i po co? „Ling- Varia”, nr 1 (15), s. 201–213.
Google Scholar

Dobrzyńska T., 2001, Tekst, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin, s. 293–314.
Google Scholar

Doroszewski W., 1966, O galicyzmach w listach Mickiewicza, w: W. Doroszewski, Wśród słów, wrażeń i myśli. Refleksje o języku polskim, Warszawa, s. 467–474.
Google Scholar

ESOKJ: Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, Council of Europe: D. Coste, B. North, J. Sheils, J. Trim, trad. W. Martyniuk, Warszawa.
Google Scholar

Folkierski W., 1925, Kłopoty francuskiego autora XVII wieku z polszczyzną, Kraków.
Google Scholar

GD: Dubois J., Giacomo M., Guespin L., Marcellesi Ch., Marcellesi J.-B., Mével J.-P., 2007, Grand dictionnaire. Linguistique & sciences du langage, Paris.
Google Scholar

Hamers J. F., Blanc M., 1983, Bilingualité et bilinguisme, Bruxelles.
Google Scholar

Kurcz I., 1992, Język a psychologia, Warszawa.
Google Scholar

Les anecdotes…: Les anecdotes de Pologne ou memoires secrets du regne de Jeans Sobieski III. Du nom, t. 1–2, Amsterdam 1699, wydał Henry Desbordes (autor F. P. Dalairac).
Google Scholar

Ligara B., 1987, Galicyzmy leksykalne w listach Zygmunta Krasińskiego na tle wpływów francuskich w polszczyźnie XIX wieku (studium bilingwizmu polsko-francuskiego), Kraków.
Google Scholar

Ligara B., 2010, Bilingwizm polsko-francuski Adama Mickiewicza. W stronę antropologii lingwistycznej, „LingVaria”, nr 2 (10), s. 141–170.
Google Scholar

Ligara B., 2014a, Bilingwizm w tekście zapisany. Część I. Status lingwistyczny. Paradygmaty badawcze, „LingVaria”, nr 1 (17), s. 149–167.
Google Scholar

Ligara B., 2014b, Bilingwizm w tekście zapisany. Część II. Wykładniki transkodowe. Gatunki, „Ling- Varia”, nr 2 (18), s. 139–174.
Google Scholar

Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
Google Scholar

Miodunka W., 2003, Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. W stronę lingwistyki humanistycznej, Kraków.
Google Scholar

Miodunka W., 2013, O definiowaniu języków ojczystego i obcego oraz o „terminologicznym chaosie” w glottodydaktyce – polemicznie, „LingVaria”, nr 2 (16), s. 275–283.
Google Scholar

Ostromęcka-Frączak B., 2013, Rola leksyki w kształtowaniu kompetencji komunikacyjnej cudzoziemców (na materiale języka polskiego i słoweńskiego), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 20, E. Pałuszyńska, I. Dembowska-Wosik (red.), s. 23–31.
Google Scholar

SJPD: Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/lista [05.03.2018].
Google Scholar

SXVII/XVIII: Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, https://sxvii.pl [05.03.2018].
Google Scholar

Urbańczyk S., 1967, Polszczyzna Marysieńki Sobieskiej, „Język Polski”, t. XLVII, s. 168–173.
Google Scholar

Walczak B., 2014, Trzy refleksje o dwujęzyczności, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, nr 27, s. 181–191.
Google Scholar

Wojtak M., 2004–2005, Genologia tekstów użytkowych, „Postscriptum”, nr 2, 1, s. 156–171.
Google Scholar

Zarębski R., 2018a, Z dziejów językowych kontaktów polsko-francuskich. Polszczyzna w XVII-wiecznym pamiętniku F. P. Dalairaca pt. Les anecdotes de Pologne ou memoires secrets du regne de Jean Sobieski III du nom, „Poradnik Językowy”, z. 2, s. 14–27.
Google Scholar

Zarębski R., 2018b, Les anciens textes usuels comme la source de connaissance sur la formation des compétences linguistiques en polonais (w druku).
Google Scholar