W kierunku rozumienia struktury języka, czyli po co i jak kształtować świadomość morfologiczną chińskojęzycznych studentów uczących się języka polskiego

Iwona Kaproń-Charzyńska

doi:10.18778/0860-6587.30.06

Autor

Iwona Kaproń-Charzyńska Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Humanistyczny, Katedra Języka Polskiego https://orcid.org/0000-0001-5798-2592

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.30.06

Słowa kluczowe:

świadomość metajęzykowa, morfologia, glottodydaktyka, język polski jako obcy, język chiński

Abstrakt

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na możliwości kształtowania świadomości morfologicznej jako elementu świadomości metajęzykowej, odgrywającego istotną rolę w percepcji i produkcji językowej w nauczaniu/ uczeniu się języka polskiego jako obcego. Podjęto w nim refleksję teoretyczną nad ujęciami morfologii, problemami metodyki nauczania zagadnień morfologicznych w kontekście relacji fleksja – słowotwórstwo i przedstawiono propozycje praktycznych rozwiązań dydaktycznych, stanowiące rezultat doświadczeń z pracy ze studentami, dla których językiem pierwszym jest język chiński. Do realizacji założonego celu posłużyły metoda analizy i krytyki piśmiennictwa, metoda analizy i konstrukcji logicznej oraz metoda indywidualnych przypadków oparta na analizie wyodrębnionego procesu dydaktycznego. Przedstawione rozważania stanowią przyczynek do dalszych badań nad metodyką nauczania gramatyki i słownictwa w ramach glottodydaktyki polonistycznej z uwzględnieniem języka pierwszego ucznia.

Bibliografia

Bakuła K., 2012, O świadomości językowej, krytycznej świadomości językowej i nauczaniu języka, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Kształcenie Językowe”, nr 10 (20), s. 9–20.
Google Scholar

Bańko M., 2002, Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa.
Google Scholar

Bartnicka B., Satkiewicz H., 1995, Gramatyka języka polskiego. Podręcznik dla cudzoziemców, Warszawa.
Google Scholar

Dembińska K., Faustyn-Pleger K., Małyska A., Ułańska M., 2021, Gramatyka dla praktyka.
Google Scholar

Fleksja i słowotwórstwo. Funkcjonalne ćwiczenia gramatyczne z języka polskiego dla obcokrajowców na poziomie A1, A2, B1, Poczdam.
Google Scholar

Elbro C., 1990, Differences in Dyslexia. A Study of Reading Strategies and Deficits in a Linguistic Perspective, Copenhagen.
Google Scholar

Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie [ESOKJ], 2003, Warszawa.
Google Scholar

Gaze M., 2015, Słowotwórstwo w wybranych pomocach do nauczania leksyki języka polskiego jako obcego, w: M. Gaze, P. Góralczyk-Mowczan (red.), Bogactwo językowe i kulturowe Europy w oczach Polaków i cudzoziemców, Łódź, s. 56–65. http://dx.doi.org/10.18778/8088-034-4.06
Google Scholar

Gaze M., 2022, Miejsce słowotwórstwa w nauczaniu języka polskiego jako obcego – głos w dyskusji, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 29, s. 245–259. http://doi.org/10.18778/0860-6587.29.16
Google Scholar

Grzegorczykowa R., 1984, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa.
Google Scholar

Heinz A., 1961, Fleksja a derywacja, „Język Polski”, nr XLI, z. 5, s. 343–354.
Google Scholar

Kaleta Z., 1995, Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców, Kraków.
Google Scholar

Kałużyńska I., 2020, Nazwotwórstwo w języku chińskim, „Onomastica” LXIV, s. 83–92. http://dx.doi.org/10.17651/ONOMAST.64.8
Google Scholar

Kern B., 2014, Zagadnienia słowotwórcze w wybranych podręcznikach do nauczania języków słoweńskiego i polskiego jako obcych, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 21, s. 211–220.
Google Scholar

Krasowicz-Kupis G., 2004, Rozwój świadomości językowej dziecka, Lublin.
Google Scholar

Kuryłowicz J., 1987, Derywacja leksykalna a derywacja syntaktyczna (przyczynek do teorii części mowy), w: J. Kuryłowicz (red.), Studia językoznawcze. Wybór prac opublikowanych w języku polskim, Warszawa, s. 203–212.
Google Scholar

Künstler M.J., 2000, Języki chińskie, Warszawa.
Google Scholar

Laskowski R., 1998, Zagadnienia ogólne morfologii, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego, t. 2, Warszawa, s. 27–86.
Google Scholar

Maciołek M., 2021, Słowotwórstwo w nauczaniu języka polskiego jako obcego – ograniczenia i możliwości, „Roczniki Humanistyczne”, t. 69, z. 10, s. 57–72. https://doi.org/10.18290/rh216910-4
Google Scholar

Maćkowiak K., 2011, U źródeł polskiej świadomości językowej (X–XV wiek), Poznań.
Google Scholar

Maćkowiak K., 2020, Podstawowe problemy teorii świadomości językowej, „Poradnik Językowy”, z. 2, s. 29–45. https://doi.org/10.33896/PorJ.2020.2.2
Google Scholar

Mędak S., 2011, Słownik odmiany rzeczowników polskich, Kraków.
Google Scholar

Mędak S., 2013, Słownik form koniugacyjnych czasowników polskich, Kraków.
Google Scholar

Nagórko A., 2003, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa.
Google Scholar

Pastuchowa M., 2007, O słowotwórstwie z perspektywy leksykalnej, w: A. Achtelik, J. Tambor (red.), Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, Katowice, s. 21–27.
Google Scholar

Pastuchowa M., 2013, Słowotwórstwo – sposób na nazywanie świata czy część systemu gramatycznego, w: J. Tambor, A. Achtelik (red.), Sztuka to rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, t. 2, Katowice, s. 9–19.
Google Scholar

Przetacznik M., Kielar M., 1973, Rozumienie odrębności gramatycznej i semantycznej klas wyrazów przez dzieci w wieku 13–15 lat, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1–2, s. 33–52.
Google Scholar

Pyzik J., 2003, Przygoda z gramatyką. Fleksja i słowotwórstwo imion. Ćwiczenia funkcjonalnogramatyczne dla cudzoziemców (B2, C1), Kraków.
Google Scholar

Ryle G., 2009, The Concept of Mind, Routledge, London–New York.
Google Scholar

Saussure de F., 2002, Szkice z językoznawstwa ogólnego, Warszawa.
Google Scholar

Seretny A., Lipińska E., 2005, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Seretny A., Stefańczyk W., 2015, Między gramatyką a słownikiem – słowotwórstwo w perspektywie glottodydaktycznej, „Postscriptum Polonistyczne” 2 (16), s. 45–61.
Google Scholar

Skarżyński M., 1999, Powstanie i rozwój polskiego słowotwórstwa opisowego, Kraków.
Google Scholar

Tokarski J., 1973, Fleksja polska, Warszawa.
Google Scholar

Urbaniak M., 2016, Filogenetyczne uzasadnienie zjawiska rozumienia oraz wiedzy proceduralnej i deklaratywnej, „Filozofia i Nauka”, t. 4, s. 259–274.
Google Scholar