Problemy użytkowania orlików w miejskiej przestrzeni rekreacyjnej – przykład Częstochowy
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.07.10Słowa kluczowe:
orliki, miejska przestrzeń rekreacyjna, zagospodarowanie rekreacyjne, dostępność obiektu turystycznego i rekreacyjnego, CzęstochowaAbstrakt
Orliki, czyli ogólnodostępne kompleksy boisk ze sztuczną nawierzchnią, przeznaczone przede wszystkim dla dzieci i młodzieży, to obiekty, które pełnią zróżnicowane funkcje (m.in. edukacyjne, rekreacyjne, sportowe). W przestrzeni miejskiej rola orlików jest szczególna, istotne jest ich właściwe wykorzystanie, gdyż są one komplementarne lub konkurencyjne wobec innych obiektów sportowych i rekreacyjnych. Celem artykułu jest analiza funkcjonowania orlików w Częstochowie ze szczególnym uwzględnieniem wpływu różnorodnych form dostępności oraz zagospodarowania na możliwości ich użytkowania. Przeprowadzone badania jakościowe, w tym inwentaryzacja, wywiady eksperckie, obserwacja czynna i bierna, umożliwiły także ocenę zależności między podejmowanymi aktywnościami a stanem obiektów w 2022 r. oraz zidentyfikowanie problemów związanych z ich utrzymaniem. W wyniku wykonanych analiz autorzy zaproponowali obszary w Częstochowie, które potencjalnie mogą zostać zagospodarowane na cele rozwoju infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, oraz wskazali możliwości zmian w zarządzaniu obiektami, które mogą przyczynić się do optymalizacji ich wykorzystania i utrzymania w dobrym stanie.
Bibliografia
Apanowicz, J. (2002). Metodologia ogólna. Gdynia: BERNARDINUM.
Google Scholar
Apanowicz, J. (2005). Metodologiczne uwarunkowania pracy naukowej. Warszawa: Difin.
Google Scholar
Babbie, E. (2003). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Bank Danych Lokalnych (2022). Pobrane z: https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (23.09.2022).
Google Scholar
Bielec, G., Półtorak, W., Warchoł, K. (2011). Zarys teorii i metodyki rekreacji ruchowej. Kraków: Proksenia.
Google Scholar
Biernat, E., Piątkowska, M., Zembura, P., Gołdys, A. (2017). Problem zarządzania orlikami z perspektywy animatorów z gmin wiejskich i miejskich. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 18, 429–444.
Google Scholar
Bocheński, T. (2018). Badania dostępności transportowej ze szczególnym uwzględnieniem kolei. W: S. Sitek (red.), „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej (s. 103–121). Sosnowiec: Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi.
Google Scholar
Bródka, S. (2004). Zmiany przestrzeni rekreacyjnej wybranych miast województwa wielkopolskiego w latach 1975–1997. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Google Scholar
Cieplik, J., Sołtysik, M. (2012). Próba oceny dostępności komunikacyjnej wybranych obiektów kultury materialnej i terenów rekreacyjnych Wrocławia dla mieszkańców obszarów podmiejskich. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 18, 32–43.
Google Scholar
Cudny, W. (2006). Przemiany przestrzenne i funkcjonalne Tomaszowa Mazowieckiego w okresie transformacji ustrojowej. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar
Diagnoza społeczno-gospodarcza sporządzona na potrzeby Miejskiego Programu Rewitalizacji dla Częstochowy na lata 2016–2025. Załącznik Nr 6 do Uchwały Nr 356.XXVIII.2016 Rady Miasta Częstochowa z dnia 25 sierpnia 2016 r.
Google Scholar
Drzewiecki, M. (1992). Wiejska przestrzeń rekreacyjna. Warszawa: Instytut Turystyki.
Google Scholar
Frankfort-Nachmias, C., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar
Gołdys, A. (2020). Ciało w politykach publicznych. Boiska orlik jako przestrzeń biopolityki [dysertacja doktorska]. Uniwersytet Warszawski, Wydział Socjologii.
Google Scholar
Gołdys, A., Stec, M., Wiśnicka, M., Włoch, R. (2013). Orliki i Animatorzy. Raport z badań prowadzonych w ramach Akademii Animatora. Pobrane z: https://sportimpakt.org/wp-content/uploads/2016/08/Nasz-Orlik-raport-2013.pdf (23.09.2022).
Google Scholar
Guzik, R., Kołoś, A., Taczanowski, J. (2017). Transport publiczny atrakcją turystyczną? W: M. Drewnik, M. Mika (red.), Człowiek i jego działania: spojrzenie geografa (s. 133–146). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Google Scholar
Jaremen, D.E., Nawrocka, E. (2012). Rola dostępności komunikacyjnej obszaru recepcji turystycznej w kształtowaniu popytu turystycznego. Ekonomiczne Problemy Usług, 83, 401–414.
Google Scholar
Jeżewski, A. (2019). Wykorzystanie kompleksu sportowego XXV LO im. Stefana Żeromskiego „Moje Boisko – Orlik 2012” na cele rekreacyjne [maszynopis pracy licencjackiej]. Uniwersytet Łódzki, Instytut Geografii Miast i Turyzmu.
Google Scholar
Kadenaci, A. (2017). Transformacja przestrzeni sportowych w Warszawie. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 94 (1), 113–120.
Google Scholar
Kasprzak, K., Kurczewski, R., Raszka, B. (2001). Zagospodarowanie przestrzenne terenów rekreacyjnych. W: I. Kiełbasiewicz-Drozdowska, W. Siwiński (red.), Teoria i metodyka rekreacji (zagadnienia podstawowe) (s. 167–198). Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.
Google Scholar
Kiełbasiewicz-Drozdowska, I. (2001). Zarys rozwoju refleksji teoretycznej nad problematyką rekreacji. W: I. Kiełbasiewicz-Drozdowska, W. Siwiński (red.), Teoria i metodyka rekreacji (zagadnienia podstawowe) (s. 9–28). Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.
Google Scholar
Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Krzymowska-Kostrowicka, A. (1980). Terytorialny system rekreacyjny. Analiza struktury i charakteru powiązań. Wrocław: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN – Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Google Scholar
Księski, K., Neścioruk, K. (2016). Kartograficzna metoda badań w analizie turystyki kulturowej. Turystyka Kulturowa, 2, 86–100.
Google Scholar
Kurek, W., Mika, M. (2007). Turystyka jako przedmiot badań naukowych. W: W. Kurek (red.), Turystyka (s. 11–49). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Liszewski, S. (1973). Użytkowanie ziemi w miastach województwa opolskiego. Opole: Instytut Śląski.
Google Scholar
Liszewski, S., Baczwarow, M. (1998). Istota i właściwości przestrzeni rekreacyjno-turystycznej. Turyzm, 8 (1), 39–67. https://doi.org/10.18778/0867-5856.8.1.04
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0867-5856.8.1.04
Mamcarczyk, M., Popławski, Ł. (2020). Access to sport facilities, social and intergenerational integration: A case study. European Research Studies Journal, 23 (2), 577–591. https://doi.org/10.35808/ersj/1610
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.35808/ersj/1610
Matczak, A., Szymańska, D. (1997). Studia nad strukturą przestrzenno-funkcjonalną miasta. Przykład Brodnica. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Miedzińska, I. (2005). Dostępność komunikacyjna w systemach rekreacyjnych na przykładzie Pojezierza Lubuskiego. Turystyka i Rekreacja, 1, 121–124.
Google Scholar
Milewski, D. (2011). Dostępność transportowa jako czynnik kształtujący atrakcyjność turystyczną województwa zachodniopomorskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki, 16, 181–200.
Google Scholar
Ministerstwo Sportu i Turystyki (2008). Sprawozdanie z realizacji programu „Moje Boisko – Orlik 2012”. Pobrane z: https://bip.msit.gov.pl/download/2/1925/Orlik2008grudzien.pdf (23.09.2022).
Google Scholar
Ministerstwo Sportu i Turystyki (2015). Informacja Ministra Sportu i Turystyki na temat realizacji programów „Moje Boisko – Orlik 2012” i „Biały Orlik” w latach 2008–2012. Pobrane z: https://bip.msit.gov.pl/download/2/5304/Informacja_nt_realizacji_programow_Moje_Boisko_Orlik_2012_i_Bialy_Orlik_w_latach_2008-2012.pdf (23.09.2022).
Google Scholar
MPK (2022). Pobrane z: https://www.mpk.czest.pl/ (31.05.2022).
Google Scholar
Oldenburg, R. (1999). The great good place: Cafés, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. New York: MARLOWE & CO.
Google Scholar
Pawlikowska-Piechotka, A. (2009). Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne. Gdynia: Novae Res.
Google Scholar
Pilawska, A., Pilawski, A., Petryński, W. (2003). Zarys teorii i metodyki rekreacji ruchowej. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa.
Google Scholar
Playarena.pl (2022). Pobrane z: https://playarena.pl/pomoc(23.09.2022).
Google Scholar
Preobrażenski, W. (1975). Tieoreticzeskije osnowy riekrieacyonnoj gieografii. Moskwa: Nauka [w jęz. ros.].
Google Scholar
Projekt Społeczny 2012 Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego (2012). Moje Boisko Orlik 2012 szansą na rozwój aktywności społecznej. Raport z badań jakościowych wykonanych na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki. Pobrane z: https://bip.msit.gov.pl/download/2/2599/Raport_z_badan_jakosciowych__Moje_Boisko_Orlik_2012_szansa_na_rozwoj_aktywnosci_spolecznej__cz__I.pdf (23.09.2022).
Google Scholar
PZPN (2022). Pobrane z: https://www.pzpn.pl/public/system/files/site_content/941/1776-UNIFIKACJA%20Kolegium%20S%C4%99dzi%C3%B3w.pdf (23.09.2022).
Google Scholar
Rudnicki, M. (2010). Dostępność komunikacyjna jako czynnik decydujący o konkurencyjności miasta Krakowa na globalnym rynku turystycznym. W: J. Sala (red.), Konkurencyjność miast i regionów na globalnym rynku turystycznym (s. 237–255). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Google Scholar
Seweryn, R. (1999). Ocena dostępności komunikacyjnej Polski dla turystów zagranicznych. Problemy Turystyki, 22 (2), 67–90.
Google Scholar
Sołowiej, D. (1992). Weryfikacja ocen integralnych atrakcyjności środowiska przyrodniczego człowieka w wybranych systemach rekreacyjnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
SP9 (2022). Pobrane z: https://sp09czestochowa.edupage.org/(31.05.2022).
Google Scholar
SP38 (2022). Pobrane z: https://sp38.czest.pl/ (31.05.2022).
Google Scholar
SP49 (2022). Pobrane z: http://sp49czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
Google Scholar
SP52 (2022). Pobrane z: https://sp52czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
Google Scholar
SP53 (2022). Pobrane z: https://sp53czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
Google Scholar
SP54 (2022). Pobrane z: http://sp54czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
Google Scholar
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Częstochowy (2019). Pobrane z: https://www.czestochowa.pl/page_id=1000288 (31.05.2022).
Google Scholar
TZN (2022). Pobrane z: https://tzn.edu.pl/ (31.05.2022).
Google Scholar
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. DzU 2019, poz. 1696.
Google Scholar
Warszyńska, J., Jackowski, A. (1978). Podstawy geografii turyzmu. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Włoch, R., Gołdys, A., Rogaczewska, M., Szymborska, M. (2013). Społeczne funkcje małej infrastruktury sportowej: boiska Orlik jako „trzecie miejsca”. W: R. Kossakowski, K. Stachura, A. Strzałkowska, M. Żadkowska (red.), Futbol i cała reszta. Sport w perspektywie nauk społecznych (s. 121–143). Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior.
Google Scholar
Wodniak, K. (2021). Social leverage of sporting mega-events and co-production: The case study of Orlik facilities in Poland after EURO 2012. International Journal of Sport Policy and Politics, 13 (1), 85–104. https://doi.org/10.1080/19406940.2020.1859585
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/19406940.2020.1859585
Wojtkiewicz, M. (2022). Lokalizacja, dostępność i użytkowanie orlików w Częstochowie [maszynopis pracy licencjackiej]. Uniwersytet Łódzki, Instytut Geografii Miast, Turyzmu i Geoinformacji.
Google Scholar
Zawilińska, B. (2011). Baza i dostępność komunikacyjna. W: M. Mika (red.), Kraków jako ośrodek turystyczny (s. 127–146). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
