Podziemna przestrzeń kulturalna Zabrza w kopalni „Guido”
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.05.11Słowa kluczowe:
kopalnia „Guido”, Zabrze, kultura, turystyka industrialna, turystyka poprzemysłowaAbstrakt
Współczesny rozwój miast to efekt oddziaływania wielu czynników, które w mniejszym lub większym stopniu wynikają z polityki prowadzonej przez władze samorządowe. Wśród uwarunkowań rozwoju lokalnego szczególną rolę pełni kultura, która poprzez nowo tworzone kompleksy łączy różne obszary życia społecznego. Ośrodki kulturalne tworzą bardzo często nowe przestrzenie, zmieniając dotychczasowy, przemysłowy wizerunek miasta. Mówiąc o kulturze jako czynniku wpływającym na rozwój jednostki samorządu terytorialnego, pamiętać należy, iż współcześnie jest ona integralną częścią turystyki, zwłaszcza w odniesieniu do przestrzeni kultury powstałych np. w dawnych obiektach poprzemysłowych. Wpływa także na tworzenie nowej marki ośrodka, poprzez sukcesję funkcji gospodarczych. Celem artykułu jest identyfikacja funkcji kulturalnej Zabrza, w nietypowej, podziemnej przestrzeni byłej kopalni węgla kamiennego – kopalni „Guido”. Omówiony przykład przekształceń obiektu przemysłowego i jego podziemi rzuca nowe światło na wykorzystanie starych, nieatrakcyjnych terenów pogórniczych i jednocześnie ukazuje sukcesję funkcji z przemysłowej na kulturalną.
Bibliografia
Aleksandrowa, A., Rogowa, S., Sluka, N. (2011). Miasta globalne w systemie ośrodków turystyki międzynarodowej. W: B. Włodarczyk (red.), Turystyka. Księga jubileuszowa w 70 rocznicę urodzin Profesora Stanisława Liszewskiego (s. 136–151). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Borowiecki, R. (2004). Perspektywy rozwoju sektora kultury w Polsce. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
Google Scholar
Chmielewska, M. (2009). Osiedla i kolonie robotnicze w Katowicach – identyfikacja, rozmieszczenie i stan zachowania. Acta Geographica Silesiana, 6, 9–14.
Google Scholar
Chmielewska, M. (2010). Rewaloryzacja przestrzeni przemysłowej w miastach konurbacji katowickiej. W: M. Madurowicz (red.), Wartościowanie współczesnej przestrzeni miejskiej (s. 165–173). Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego i Urząd m.st. Warszawy.
Google Scholar
Chmielewska, M. (2012). Revitalization of former industrial space versus sustainable development – the ‘Phoenix Dortmund’ project (Ruhr area, Germany). W: I.I. Pirožnik (i in.), Geographical sciences in realization of sustainable development strategy in globalizing world (to the 100th anniversary of Professor N.T. Romanovskij) (s. 76–78). Mińsk: Izdatel'skij Centr BGU.
Google Scholar
Chmielewska, M., Otto, M. (2013). Wpływ rewitalizacji na ewolucję przestrzeni miejskiej na terenach dawnych hut żelaza i stali w Zagłębiu Ruhry (Niemcy). Badania środowiskowe i społeczno-ekonomiczne, 1 (1), 31–37.
Google Scholar
Głowacki, J. (2017). Przemysły kreatywne i ich wpływ na gospodarkę. W: J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchala (red.), Kultura a rozwój (s. 435–454). Kraków: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Gorzelak, G. (2000). Zewnętrzna interwencja jako czynnik rozwoju lokalnego (na przykładzie programu inicjatyw lokalnych). Studia Regionalne i Lokalne, 3 (3), 99–120.
Google Scholar
Hnatyszyn, P. (1999). Zabrze na starych mapach i pocztówkach. Radzionków: P.P.H.U. „ROCOCO” J. Krawczyk.
Google Scholar
Hnatyszyn, P. (2002). Zabrze przed 100 laty. Nasze Zabrze Samorządowe, 12/2002, 20.
Google Scholar
Jędrysiak, T. (2011). Turystyka kulturowa w obiektach poprzemysłowych – zagadnienia ogólne. Turystyka kulturowa, 6, 17–35.
Google Scholar
Jokela, S. (2018). Rozwój marki miasta Helsinek. Helsinki Quarterly, 2/2018. Pobrane z: https://www.kvartti.fi/en/articles/development-helsinkis-city-brand (5.07.2019).
Google Scholar
Karwińska, A. (2013). Kultura a rozwój. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Koman, W. (2015). Zabrze poligonem geograficznych zajęć terenowych. W: R. Machowski, M.A. Rzętała (red.), Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko (s. 97–104). Sosnowiec: Studenckie Koło Naukowe Geografów Uniwersytetu Śląskiego, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Kopalnia „Guido” (2020). Oferta sponsorska. Pobrane z: https://kopalniaguido.pl/index.php/?option=com_content&view=ar ticle&id=449&Itemid=552 (5.07.2019).
Google Scholar
Kultura (1971). Słownik wyrazów obcych i wyrazów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 611.
Google Scholar
Lamparska, M. (2017). Osiedla patronackie w kulturowej przestrzeni Europy. Acta Geographica Silesiana, 11/2 (26), 51–61.
Google Scholar
Lisowski, A. (2003). Koncepcje przestrzeni w geografii człowieka. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Mroki Kopalni – trasa tymczasowo wstrzymana (2020). Pobrane z: https://kopalniaguido.pl/index.php/mroki-kopalni-guido (5.07.2019).
Google Scholar
Myga-Piątek, U. (2016). Krajobraz jako autentyk, makieta, hybryda. Rozważania o roli krajobrazu we współczesnej turystyce. Turystyka Kulturowa, 1, 47–63.
Google Scholar
Namyślak, B. (2013). Miasto kreatywne w ujęciu teoretycznym. Studia Ekonomiczne i Regionalne. T. VI (2). Biała Podlaska: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej.
Google Scholar
Przecławski, K. (1997). Turystyka a kultura na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Turystyki.
Google Scholar
von Rohrscheidt, A.M. (2010). Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. Poznań: Wydawnictwo KulTour.pl.
Google Scholar
Runge, J. (2015). Regionalne i lokalne konsekwencje współczesnych przemian demograficznych Polski – elementy metodologii badań. Przykład województwa śląskiego. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 223, 279–289.
Google Scholar
Runge, J. (2016). Przestrzeń publiczna złożonych układów osadniczych. W: K. Gasidło, T. Bradecki (red.), Wielkie inwestycje publiczne w miastach aglomeracji. T. 1 (s. 164–172). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Gliwickiej.
Google Scholar
Rynek turystyki biznesowej w Katowicach w 2019 roku (2019). Pobrane z: https://www.katowice.eu/biznes/convention-bureau/turystyka-biznesowa (5.07.2019).
Google Scholar
Scott, A.J. (1997). The Cultural economy of cities. International Journal of Urban and Regional Research, 21 (2), 323–339. https:// doi.org/10.1111/1468-2427.00075
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/1468-2427.00075
Sheng, L., Wang, T.L.J. (2017). Tourism and externalities in an urban context: Theoretical model and empirical evidence. Cities, 70 (10), 40–45. https://doi.org/10.1016/j.cities.2017.06.012
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2017.06.012
Sokołowicz, M., Zasina, J. (2016). Sektor kultury jako czynnik transformacji miasta przemysłowego w kierunku miasta kreatywnego i inteligentnego? Przykład Łodzi. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 4 (324), 5–19. https://doi.org/10.18778/0208-6018.324.01
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6018.324.01
Stasiak, A. (2019). Przestrzeń turystyczna jako przestrzeń do- świadczeń. Prace i Studia Geograficzne, 64 (1), 61–87.
Google Scholar
Stawasz, D. (2017). Ekonomia instytucjonalna wobec problemu rozwoju miasta. Biuletyn PAN KPZK, 265, 7–21.
Google Scholar
Strycharz, J. (2013). Organizacje sektora kultury a rozwój. Purchla (red.), Kultura a rozwój (s. 175–192). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Szafranek, E. (2019). Terytorializacja polityki rozwoju. Wdrażanie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w obszarach funkcjonalnych miast w Polsce. Opole: Uniwersytet Opolski.
Google Scholar
Szychta – tymczasowo wstrzyma (2020). Pobrane z: https://kopalniaguido.pl/index.php/guido-szychta (5.07.2019).
Google Scholar
Toffler, A. (1986). Trzecia fala. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Wilkin, J. (2016a). Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania: humanistyczna perspektywa ekonomii. Warszawa: Scholar.
Google Scholar
Wilkin, J. (2016b). Kultura a gospodarka – niedocenianie współzależności. Referat konferencyjny „Ekonomiczna pozycja Europy w świecie i możliwości jej trwałego rozwoju”. Warszawa: PAN, Komitet Prognoz „Polska 2000 plus”.
Google Scholar
Zöpel, Ch. (2011). Zagłębie Ruhry i Górny Śląsk w sieci metropolii europejskich. Aglomeracje przemysłowe jako metropolitalne obszary miejskie. Gliwice–Opole: Dom współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacja im. Friedricha Eberta.
Google Scholar
Zuzańska-Żyśko, E. (2016). Procesy metropolizacji. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Zuzańska-Żyśko, E. (2021). Role of advanced producer services shaping globalization processes in a post-industrial region: The case of the górnoślasko-zagłębiowska metropolis. Journal Article Sustainability (Switzerland), 13 (1), 1–19. https://doi.org/10.3390/su13010211
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3390/su13010211
Żemła, M., Szubert, M. (2019). Wizerunek miast konurbacji górnośląskiej – wyzwanie przełamywania stereotypów. Annales Cracoviensis Studia Geographica, 13, 57–77. https://doi.org/10.24917/20845456.13.5
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.24917/20845456.13.5
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
