W poszukiwaniu sposobów do życia – uwarunkowania społeczno-polityczne kresowej inteligencji urzędniczej w XIX stuleciu. Przypadek Stanisława Dolińskiego

Maria Korybut-Marciniak

doi:10.18778/2080-8313.19.07

Autor

Maria Korybut-Marciniak Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Zakład Europy Wschodniej

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.19.07

Słowa kluczowe:

urzędnicy, XIX wiek, Wilno, szlachta, inteligencja

Abstrakt

Formująca się grupa społeczna – inteligencja ziem litewsko-białoruskich wywodziła się ze zubożałej szlachty. Artykuł dotyczy warunków prawnych, społecznych i politycznych, w jakich inteligencja urzędnicza się konstytuowała. Ukazuje uwarunkowania jej rozwoju oraz motywy wyboru karier w administracji rosyjskiej. Analizuje skład społeczny poszczególnych urzędów administracyjnych przed wybuchem powstania styczniowego. Przytacza też przykład urzędniczej biografii zubożałego szlachcica Stanisława Dolińskiego.

Bibliografia

Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie, f. 1135, inw. 20, sygn. 97, 98, 99, 103.
Google Scholar

Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie, f. 381, inw. 15, sygn. 158, 159, 162, 169.
Google Scholar

Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Grodnie, f. 2, inw. 37, sygn. 187, 331, 1822, 1829, 2018.
Google Scholar

Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku, f. 299, inw. 7, sygn. 72, 123.
Google Scholar

Rosyjskie Państwowe Archiwum Historyczne w Petersburgu, f. 1400, inw. 2, sygn. 64.
Google Scholar

Aleksandravicius E., Kulakauskas A., Pod władzą carów, Kraków 2003.
Google Scholar

Bairašauskaitė T., O litewskich marszałkach gubernialnych i powiatowych (do 1863 r.), „Przegląd Wschodni” 1997, t. 4, z. 2.
Google Scholar

Beauvois D., Inteligencja bez wyjścia (1803–1832), [w:] Inteligencja polska pod zaborami, red. R. Czepulis-Rastenis, Warszawa 1978.
Google Scholar

Beauvois D., Inteligencja polska na zachodnich kresach cesarstwa rosyjskiego w XIX wieku. „Echa Przeszłości” 2008, nr 9.
Google Scholar

Beauvois D., Polacy na Ukrainie 1831–1863. Szlachta polska na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie, Paryż 1988.
Google Scholar

Beauvois D., Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832, t. 1–2, Rzym–Lublin 1991.
Google Scholar

Beauvois D., Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie, Lublin 2005.
Google Scholar

Bieliński J., Szubrawcy w Wilnie (1817–1822), Wilno 1910.
Google Scholar

Bieliński J., Uniwersytet Wileński (1579–1831), t. 1, Kraków 1899–1900.
Google Scholar

Burbianka M., A. H. – zapomniany biograf Witolda, „Ateneum Wileńskie” 1930, R. VII.
Google Scholar

Chałasiński J., Społeczna genealogia inteligencji polskiej, Warszawa 1946.
Google Scholar

Doliński A., Między Wilnem a Petersburgiem. Pamiętniki Artura Dolińskiego, wstęp i oprac. M. Korybut-Marciniak, Olsztyn 2014.
Google Scholar

Gajewski M., Nasze podwileńskie ojczyzny, Wilno 2002.
Google Scholar

Godek S., Prawo na Litwie na przełomie XVIII i XIX wieku, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2011, nr 11.2.
Google Scholar

Janowski L., W promieniach Wilna i Krzemieńca, Wilno 1923.
Google Scholar

Janowski M., Narodziny inteligencji 1750–1831, Warszawa 2008.
Google Scholar

Jedlicki J., Kwestia nadprodukcji inteligencji w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym, [w:] Inteligencja polska pod zaborami, red. R. Czepulis-Rastenis, Warszawa 1978.
Google Scholar

Korobowicz A., Witkowski W., Prawo i sądy na zabranych wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej w XIX w., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2003, t. 55, z. 1.
Google Scholar

Korybut-Marciniak M., Antoni Łazarowicz (1819–1905) – carski urzędnik, literat, kolekcjoner, „Niepodległość i Pamięć” 2017, R. 24, nr 3.
Google Scholar

Korybut-Marciniak M., Dzień powszedni Polaka-urzędnika w głębi Cesarstwa Rosyjskiego. Korespondencja Stanisława Dolińskiego z Arturem Dolińskim (1851 rok), „Niepodległość i Pamięć” 2018, R. 25, nr 3.
Google Scholar

Korybut-Marciniak M., Realia urzędniczej egzystencji. Urzędnicy guberni północno-zachodnich Cesartwa Rosyjskiego w świetle twórczości Elizy Orzeszkowej, „Echa Przeszłości” 2017, nr 18.
Google Scholar

Korybut-Marciniak M., Romuald Łazarowicz (1811–1878) – carski urzędnik, zakonnik, kapłan. „Echa Przeszłości” 2016, nr 17.
Google Scholar

Krukowski J., Wybitni nauczyciele i uczniowie szkoły pijarskiej w Szczuczynie, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1995, nr 20/1.
Google Scholar

Morawski S., Kilka lat młodości mojej w Wilnie 1818–1825, Warszawa 1959.
Google Scholar

Micińska M., Inteligencja na rozdrożach 1864–1918, Warszawa 2008.
Google Scholar

Nawrot D., Udział wojska litewskiego w kampanii 1812 roku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 2013, z. 1.
Google Scholar

Полное собрание законов Российской Империи, 2-е собрание, t. 16, 1841 r., nr 114182.
Google Scholar

Romanow W., Бюрократия, [w:] Mentalność rosyjska. Słownik, red. A. de Lazari, Katowice 1995.
Google Scholar

Sikorska-Kulesza J., Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku, Pruszków 1995.
Google Scholar

Skibiński K., Pamiętnik aktora 1786–1858, oprac. M. Rulikowski, Warszawa 1912.
Google Scholar

Skwarczyński Z., Kazimierz Kontrym. Towarzystwo Szubrawców. Dwa studia, Łódź 1861.
Google Scholar

Szumski S., W walkach i więzieniach. Pamiętniki z lat 1812–1848,, oprac. H. Mościcki, Wilno 1931.
Google Scholar

Toкць С., Шляхта Гродзенскай губернi на расiйскай дзяржаўнай службе ў 30–50-ыя гады XIX ст., „Rocznik Centrum Studiów Białoruskich” 2017, nr 3.
Google Scholar