Military lecturers of the Warsaw School of Artillery and Engineering and their participation in the November Uprising
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.104.06Keywords:
November Uprising, Application School of Artillery and Engineering, lecturerAbstract
In the time of the Kingdom of Poland until the outbreak of the November Uprising, the army played an important social, political, educational and national role. It was an eye in the head of state authorities, as well as a nationally conscious part of society. Being an officer gave social prestige and enabled a career, also a political one. Hence, the youth from the families of the social elite tried to get the right education to get officer’s skills. The best military school at that time was the Application School of Artillery and Engineering in Warsaw. Her lecturers were outstanding officers, who in the vast majority had extensive knowledge and experience gained from the completed schools and participation in the Napoleonic battles. At the outbreak of the November Uprising, they faced the decision to break the oath made to the Tsar/King. Almost all university lecturers joined the fight against Russia in 1831 and performed the duties entrusted to them until the end of the uprising. Two of them died in defense of the sovereignty of the Kingdom of Poland, others remained after the defeat in the country, taking the oath of loyalty to Tsar Nicholas I. None of the lecturers at the Application School went abroad. In the inter-uprising period, they undertook various duties, most often removing themselves from public life. The uprising meant that they became political realists.
Downloads
References
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Komisja Rządowa Wojny [KRW], Przepisy o znaku honorowym i lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych w służbie i zdymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830. 25 V 1830, Warszawa, za 35, 30, 25, 20, 15 lat służby, sygn. 62.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Komisja Rządowa Wojny [KRW], Projet d’une Ecole d’Application pour les services de l’Artillerie, du Genie et du Quartier Nailrat, sygn. 263.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Komisja Rządowa Wojny [KRW], Raport Sowińskiego z czynności naukowych w Szkole Aplikacyjnej w roku szkolnym 1822–1823, sygn. 265.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Komisja Rządowa Wojny [KRW], Stany służby oficerów Szkoły Aplikacyjnej i Korpusu Kadetów, sygn. 352.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Komisja Rządowa Wojny [KRW], Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych tudzież urzędników wojskowych armii polskiej będących w czynnej służbie na dniu 29 listopada 1830 r., którzy wykonali na nowo przysięgę wierności Najjaśniejszemu Cesarzowi i Królowi i dopełnili przepisanych formalności, sygn. 478.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Komisja Rządowa Wojny [KRW], Liste nominative des Officiers Généraux Supérieurs et Subalternes ainsi que des fonctionnaires et employés militaires de l’Armée Polonaise en activité de service a l’époque du 29 Novembre 1830 qui ont de nouveau preté Serment de fidélité a Sa Mte l’Empereur et Roi et rempli les formalités prescrites [Lista imienna Oficerów Sztabowych Wyższych i Niższych jak również funkcjonariuszy i urzędników wojskowych Armii Polskiej w służbie czynnej w okresie od 29 listopada 1830 którzy znowu przysięgli wierność Jego Cesarskiej i Królewskiej Mości i spełnili formalności nakazane], sygn. 479.
Google Scholar
Chmielowski P., Ludwik Sztyrmer, „Ateneum” 1890, t. LIX, z. 9, s. 389–424.
Google Scholar
Jaszowski J., Pamiętnik dowódcy rakietników konnych, przedmowa J. Łojek, Warszawa 1968.
Google Scholar
[Kołaczkowski K.], Wspomnienia jenerała Klemensa Kołaczkowskiego, ks. III–V, Kraków 1900–1901.
Google Scholar
Księga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymże roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881.
Google Scholar
Lipiński T., Zapiski z lat 1825–1831, do druku przygotował i przypiskami objaśnił Kazimierz Bartoszewicz, Kraków 1883.
Google Scholar
Nekrologi „Kuriera Warszawskiego” 1821–1939, oprac. A.T. Tyszka, t. I (1821–1845), Warszawa 2001.
Google Scholar
[Prądzyński I.], Pamiętniki generała Prądzyńskiego, oprac. B. Gembarzewski, t. I, Kraków 1909.
Google Scholar
„Rocznik Wojskowy Królestwa Polskiego” za lata 1817–1830.
Google Scholar
„Gazeta Warszawska” 1851.
Google Scholar
„Kurier Warszawski” 1858.
Google Scholar
„Przegląd Poznański” 1858.
Google Scholar
„Tygodnik Ilustrowany” 1860, 1869.
Google Scholar
Bielecki R., Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. II–III, Warszawa 1996–1998.
Google Scholar
Bugajski J., Wyższe szkolnictwo wojskowe w Polsce w XIX w., „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1961, t. VII, cz. 2, s. 94–142.
Google Scholar
Chwaściński B., Pancer Feliks, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXV, Wrocław 1980, s. 115–116.
Google Scholar
Drozdowska A., Koriot Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIV, Wrocław 1968–1969, s. 73–74.
Google Scholar
Gembarzewski B., Wojsko Polskie. Królestwo Polskie 1815–1830, Warszawa 1903.
Google Scholar
Giergielewicz J., Wybitni polscy inżynierowie wojskowi, Warszawa 1938.
Google Scholar
Jaroszewski T.S., Minter Wilhelm Henryk, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 314–315.
Google Scholar
Klechta J., Generał Klemens Kołaczkowski 1793–1873, Warszawa 1977.
Google Scholar
Knot A., Dzieje szkolnictwa wojskowego w Polsce, Lwów 1938.
Google Scholar
Kowalczykowski T., Generał Klemens Kołaczkowski – działalność wojskowo-techniczna i naukowo-dydaktyczna w latach 1807–1831, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1981, t. XXIV, s. 137–166.
Google Scholar
Kucharzewski F., Inżynier polski Feliks Pancer i jego prace, „Przegląd Techniczny” 1900, t. XXXVIII, nr 45, s. 751–755; nr 46, s. 770–773; nr 49, s. 820–824; nr 50, s. 839–844; nr 51, s. 861–867; nr 52, s. 874–881.
Google Scholar
Levittoux J., Szkoły artylerii i inżynierii za czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, „Saper i Inżynier Wojskowy” 1923, nr 8, s. 323–335.
Google Scholar
Łoś R., Generał Józef Longin Sowiński, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1963, t. IX, cz. 2, s. 105–170.
Google Scholar
Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, t. II, Warszawa 1954.
Google Scholar
Łoza S., Rodziny polskie pochodzenia cudzoziemskiego osiadłe w Warszawie i okolicach, t. I–II, Warszawa 1932–1934.
Google Scholar
Małachowski-Łempicki S., Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków 1738–1821, Kraków 1929.
Google Scholar
Ochman M., Polski korpus inżynierów wojskowych w latach 1807–1831, Warszawa 2017, [praca doktorska], https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/2480/3100-DR-HI-338527.pdf?se-quence=1 (dostęp: 22 II 2019).
Google Scholar
Olszewicz B., Polska kartografia wojskowa, Warszawa 1921.
Google Scholar
Rostworowski S., Generał Sowiński jako komendant Szkoły Aplikacyjnej, „Polska Zbrojna” 1924, nr 112, s. 3; nr 113, s. 3.
Google Scholar
Słownik biograficzny techników polskich, z. 3, Warszawa 1993.
Google Scholar
Słownik biograficzny techników polskich, z. 7, Warszawa 1996.
Google Scholar
Sokołowski M., Arcybiskup Jan Marceli Gutkowski – wybitna postać z mojego rodu, „Nasze Korzenie” 2013, nr 5, s. 35–37.
Google Scholar
Strzeżek T., Armia polska w latach 1815–1830: teoria i praktyka funkcjonowania w systemie konstytucyjnym Królestwa Polskiego, „Echa Przeszłości” 2013, nr 14, s. 67–91.
Google Scholar
Strzeżek T., Bitwa o Warszawę 6–7 września 1831 r., Oświęcim 2015.
Google Scholar
Szulc E., Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie, Warszawa 1989.
Google Scholar
Tokarz W., Armia Królestwa Polskiego (1815–1830), Piotrków 1917.
Google Scholar
Tokarz W., Sprzysiężenie Wysockiego i Noc Listopadowa, Warszawa 1980.
Google Scholar
Wesołowski Z., Order Virtuti Militari i jego kawalerowie, Miami 1992.
Google Scholar
Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa 1981.
Google Scholar
Winiarz A., Szkolnictwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (1807–1831), Lublin 2002.
Google Scholar
Zacharewicz Z., Rossman Henryk Wilhelm, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXII, Wrocław 1989–1991, s. 138–139.
Google Scholar
Ziółek J., Paszkowski Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXV, Wrocław 1980, s. 296–298.
Google Scholar
Ziółek S., Sejm Królestwa Polskiego w okresie powstania listopadowego 1830–1831, Warszawa 2007.
Google Scholar
Żywczyński M., Sprawa Gutkowskiego (1832–1839), „Rocznik Lubelski” 1958, t. I, s. 129–146.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
