Nierówności w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich województwa łódzkiego

Marcin Wójcik; Justyna Tomczyk

doi:10.18778/1508-1117.20.06

Autor

Marcin Wójcik Katedra Geografii Regionalnej i Społecznej Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-5236-5381
Justyna Tomczyk Katedra Geografii Regionalnej i Społecznej Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-1117.20.06

Słowa kluczowe:

gminy wiejskie, rozwój społeczno-gospodarczy, nierówności, województwo łódzkie

Abstrakt

Zasadniczym celem artykułu jest wyjaśnienie nierówności w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich województwa łódzkiego oraz porównanie ich do wyników badań sprzed wejścia Polski do Unii Europejskiej. Rezultatem przeprowadzonego postępowania badawczego jest klasyfikacja gmin wiejskich regionu łódzkiego według poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Źródłem danych statystycznych był Bank Danych Lokalnych, Głównego Urzędu Statystycznego. Ranking gmin opracowano dla 2008 i 2013 roku, czyli dla początku i końca okresu programowania rozwoju w Unii Europejskiej. Badania mają charakter dynamiczny, dzięki czemu możliwe było zaprezentowanie zmian w nierównościach rozwoju społeczno-gospodarczego. Wyniki badań pokazały, że nastąpiło zmniejszenie się ogólnych nierówności rozwojowych na terenach wiejskich województwa. Pomiędzy przyjętymi w badaniu latami (2008–2013) doszło do wzrostu poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. W największym zakresie wzrost poziomu rozwojowego zaobserwowano w gminach wiejskich położonych poza aglomeracją łódzką, bardzo często w terenach peryferyjnych, w obszarach o przewadze funkcji rolniczych. Ważnym elementem wzrostu społeczno-ekonomicznego były większe wydatki inwestycyjne, wzrost ogólnych wydatków gminy, i wynikające częściowo z tego uzupełnianie podstawowych niedoborów infrastrukturalnych (wzrost warunków życia). Za największy problem rozwojowy gmin wiejskich należy uznać pogarszającą się sytuację demograficzną. Z pewnością ważnym czynnikiem dalszych przemian społeczno-ekonomicznych będzie zmniejszający się udział dzieci i młodzieży oraz osób w wieku produkcyjnym mobilnym.

Bibliografia

Bański J., Stola W., 2002, Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce, „Studia Obszarów Wiejskich”, 3, Zespół Badań Transformacji Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa.
Google Scholar

Braudel F., 1971, Historia i trwanie, Czytelnik, Warszawa.
Google Scholar

Czapiewski K., 2010, Koncepcja wiejskich obszarów sukcesu społeczno-gospodarczego i ich rozpoznanie w województwie mazowieckim, „Studia Obszarów Wiejskich”, 22, Zespół Badań Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa.
Google Scholar

Fedyszak-Radziejowska B., 2010, Społeczności wiejskie pięć lat po akcesji do UE – sukces spóźnionej transformacji, [w:] Wilkin J., Nurzyńska I. (red.), Polska wieś 2010. Raport o stanie wsi, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Hellwig Z., 1968, Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, „Przegląd Statystyczny”, 15(4), PWN, Warszawa, s. 307‒326.
Google Scholar

Jewtuchowicz A., Suliborski A. (red.), 2002, Struktury i procesy kształtujące łódzki region społeczno-gospodarczy, ZERiOŚ, UŁ, Fundacja Inkubator, Łódź.
Google Scholar

Jewtuchowicz A., Suliborski A. (red.), 2006, Przestrzenne zróżnicowanie procesów transformacji społeczno-gospodarczej w regionie łódzkim, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Google Scholar

Jewtuchowicz A., Wójcik M. (red.), 2010, Łódzka Metropolia. Problemy integracji gospodarczej, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
Google Scholar

Lisowski A., 2005, Geografia jako nauka chorologiczna, [w:] Maik W., Rembowska K., Suliborski A. (red.), Geografia jako nauka o przestrzeni, środowisku i krajobrazie. Podstawowe idee i koncepcje w geografii, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 25‒49.
Google Scholar

Łogwiniuk K., 2011, Zastosowanie metod taksonomicznych w analizie porównawczej dostępu do infrastruktury ICT przez młodzież szkolną w Polsce, „Economy and Management”, 1, s. 7‒23.
Google Scholar

Psyk-Piotrowska E., Zajda K. (red.), 2013, Podejście Leader i inne formy aktywizacji społeczności wiejskich, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Sociologica, 44.
Google Scholar

Rosner A., Stanny M., 2014, Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I, FEFRWP, IRWiR, Warszawa.
Google Scholar

Stec M., 2008, Ranking poziomu rozwoju krajów Unii Europejskiej, „Gospodarka Narodowa”, 7‒8, s. 99‒118.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33119/GN/101330

Stola W., 1993, Struktura przestrzenna i klasyfikacja funkcjonalna obszarów wiejskich Polski, „Dokumentacja Geograficzna”, 3, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Google Scholar

Suliborski A., Przygodzki Z. (red.), 2010, Łódzka Metropolia. Problemy integracji społecznej i przestrzennej, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
Google Scholar

Suliborski A., Wójcik M. (red.), 2014, Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Tobiasz-Lis P., 2014, Dysproporcje w przestrzeni miejskiej. Ujęcie teoretyczne, [w:] Suliborski A., Wójcik M. (red.), Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 49‒61.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-240-8.03

Wójcik M., 2006, Główne uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich województwa łódzkiego, [w:] Głębocki B., Kacprzak E. (red.), Przemiany struktury przestrzennej rolnictwa – sukcesy i niepowodzenia, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 163‒176.
Google Scholar

Wójcik M., 2008a, Przemiany społeczno-gospodarcze wsi aglomeracji łódzkiej w okresie transformacji ustrojowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Wójcik M., 2008b, Pozarolnicze funkcje obszarów wiejskich aglomeracji łódzkiej, [w:] Gierańczyk W., Kluba M. (red.), Problemy i metody oceny kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, „Studia Obszarów Wiejskich”, 13, Zespół Badań Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa, s. 125‒137.
Google Scholar

Wójcik M., 2008c, Identyfikacja terenów suburbanizacji w strukturze przestrzennej obszarów wiejskich regionu łódzkiego, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN”, 69, s. 140‒149.
Google Scholar

Wójcik M., 2010a, Zmiany funkcji obszarów wiejskich w województwie łódzkim w ujęciu koncepcji bazy ekonomicznej (1999‒2007), [w:] Wójcik M. (red.), Studia nad bazą ekonomiczną miast i rynkiem pracy w województwie łódzkim, Karpacki Instytut Rozwoju Regionalnego w Nowym Sączu, Zakład Geografii Regionalnej i Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego, Nowy Sącz‒Łódź, s. 57‒69.
Google Scholar

Wójcik M., 2010b, Struktura i działanie – geograficzno-społeczna interpretacja oddziaływania funduszy Unii Europejskiej na przykładzie programu „Odnowa wsi”, [w:] Kacprzak E., Kołodziejczak A. (red.), Rola środków Unii Europejskiej w rozwoju obszarów wiejskich, „Studia Obszarów Wiejskich”, 24, Zespół Badań Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa, s. 186‒201.
Google Scholar

Wójcik M., 2013a, Non-agricultural economic functions of rural areas in the Łódzkie Voivodeship (1999‒2009), „Barometr Regionalny”, 11(2), s. 43‒50.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.56583/br.1128

Wójcik M., 2013b, Territorial identity of countryside residents in the suburban areas of Łódź, Poland, „Quaestiones Geographicae”, 32(2), s. 69‒79.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/quageo-2013-0014

Wójcik M., 2013c, Przemiany społeczno-przestrzenne osiedli wiejskich. Studium przypadku Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-047-3

Wójcik M., 2013d, Wieś 2050 – refleksje na temat przyszłości wsi polskiej ze szczególnym uwzględnieniem regionu łódzkiego, [w:] Bański R. (red.), Polska wieś w perspektywie długookresowej – ujęcie regionalne, „Studia Obszarów Wiejskich”, 31, s. 39‒52.
Google Scholar

Wójcik M., Suliborski A., 2014, Geografia społeczna w Polsce – geneza, koncepcje i zróżnicowanie problemowe, ze szczególnym uwzględnieniem studiów geograficzno- -miejskich w ośrodku łódzkim, [w:] Suliborski A., Wójcik M. (red.), Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzenie Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 17‒48.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-240-8.02