Sport as a political and identity phenomenon in Lithuania in the 20th century. The Activity of Michał Sienkiewicz in the Vilnius Region
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9657.11.11Keywords:
sport, politics, history of Lithuania, history of sport, Lithuania, Vilnius Region, Poles in Lithuania, basketballAbstract
The article deals with the role of sport in building and maintaining national identity in difficult ethnopolitical conditions. It deals with the history of Lithuania in the twentieth century, where relations between Lithuanians and Poles living in the area were primarily determined by the Polish-Lithuanian dispute over the belonging of the Vilnius region in the interwar period. The different sporting traditions contributed to the preservation of the national identity of both nations during the period of Soviet enslavement, while the sporting successes of Lithuanians in 1947–1988, especially of basketball players on teams representing the Soviet Union, were an element of their political emancipation. It led, together with other factors, to the restoration of Lithuanian independence and, at the same time, conditioned the need to redefine relations between Lithuanians and Poles in Lithuania. In this process, sports usually played a role in bringing the two communities together. The figure of Michał Sienkiewicz evidences this, a sportsman, later an extremely active sportsman for Poles in the Vilnius region, a participant in sports life during Soviet times, including an athletics judge at the legendary pole vaulting competition with Władysław Kozakiewicz at the XXII Olympics in Moscow in 1980. During the period of building the foundations of Lithuanian independence, he initiated and participated in the reconstruction of the Lithuanian National Olympic Committee and the Polish Gymnastic Association “Sokół” in Lithuania.
References
Biogram Michała Sienkiewicza w Muzeum Sportu TG „Sokół” na Litwie im. Św. Jana Pawła II, Ejszyszki, 7.03.2022.
Google Scholar
Bogucki, A. 2014. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” na Litwie, http://sokol-cinsp.blogspot.com/2014/02/towarzystwo-gimnastyczne-soko-na-litwie.html (dostęp 5.04.2022).
Google Scholar
Cegliński, M. 2011. Koszykówka na Litwie to coś więcej niż sport, 1.09.2011, http://rp.pl/koszykowka/art14289511-koszykowka-na-litwie-to-cos-wiecej-niz-sport (dostęp 18.03.2022).
Google Scholar
Dykovienė, A. Olimpinių startų „krachas”, 8.08.2021, http://diena.lt/naujienos/klaipeda/miesto-pulsas/olimpiniu-startu-krachas-1037488 (dostęp 16.03.2022).
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1055/s-0042-1745926
FIBA Archive. Historical data from FIBA and FIBA zones events since 1930, http://archive.fiba.com (dostęp 20.03.2022).
Google Scholar
Gowarzewski, A. 1997. Lwów i Wilno w ekstraklasie. Dzieje polskiego futbolu kresowego. Kolekcja klubów. T. 4. Katowice: Wydawnictwo GiA.
Google Scholar
Hałys, J. 2017. Piłka nożna w Polsce. T. 2: 1918–1926, oprac. P. Dobosz, L. Śledziona, Mielec–Kraków: NADA.
Google Scholar
„Jesteś dobrym dyrektorem szkoły Misza, ale przygotowujesz kadry do seminarium duchownego!”. Rozmowa z Michałem Sienkiewiczem, ex-przewodniczącym Komitetu Olimpijskiego LSRR, 7.09.2013, https://zw.lt/kultura-historia/jestes-dobrym-dyrektorem-szkoly-misza-ale-przygotowujesz-kadry-do-seminarium-duchownego-rozmowa-z-michalem-sienkiewiczem-ex-przewodniczacym-komitetu-olimpijskiego-lsrr/ (dostęp 30.03.2022).
Google Scholar
Jundo-Kaliszewska, B., 2019. Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8142-196-6
Jung, R. 2010. Ruch olimpijski a polityka. W: R. Łoś, J. Reginia-Zacharski (red.). Konflikty i spory międzynarodowe. T. 2. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 131–168.
Google Scholar
Kauno „Žalgirio“ komandos istorija. 2022, http://zalgiris.lt/kauno-zalgirio-komandos-istorija/ (dostęp 25.03.2022).
Google Scholar
Kobierecki, M.M. 2018. Dyplomacja sportowa. Sport w działaniach dyplomatycznych państw i aktorów niepaństwowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8142-157-7
Kołosowski, A. 2019. Szkoła Sportowa im. Antoniego Ratkiewicza w Ejszyszkach w przededniu jubileuszu, 6.08.2019, http://l24.lt/pl/sport/item/313940-szkola-sportowa-im-antoniego-ratkiewicza-w-ejszyszkach-w-przededniu-jubileuszu (dostęp 30.03.2022); http://vle.lt/straipsnis/valdemaras-novickis/ (dostęp 30.03.2022).
Google Scholar
Kowalski, M. 2018. Wileńszczyzna jako problem geopolityczny w XX wieku. Prace Geograficzne 218, s. 267–296.
Google Scholar
Lietuvos krepšinio federacija, Istorija, 2022, https://ltu.basketball/istorija/ (dostęp 5.04.2022).
Google Scholar
Lipoński, W. 2012. Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Lipoński, W., Sawala, K. 2008. Encyklopedia sportów świata. T. 7. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Atena.
Google Scholar
LTOK istorija, 2018, http://ltok.lt/ltok-istorija/ (dostęp 15.02.2022).
Google Scholar
Łossowski, P. 2001. Litwa. Historia państw świata w XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Google Scholar
Malużinas, M. 2020. Rozwój sportu litewskiego w okresie międzywojennym pod auspicjami tajnej profaszystowskiej organizacji polityczno-militarnej Żelazny Wilk. W: A. Dubicki, R. Jung, M.M. Kobierecki (red.). Polityczne kształty sportu. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, s. 145–160.
Google Scholar
Mały Rocznik Statystyczny 1937. 1937. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny RP.
Google Scholar
Mażul, H. 2016. Wierni Bogu, Honorowi, Ojczyźnie. Bądź, zdrowe ciało i takiż w nim duchu! Dzieje sokolstwa polskiego nad Niemnem, Wilją i Solczą. Wydanie poświęcone 25-leciu odrodzenia TG „Sokół” na Litwie, Wilno: TG „Sokół”.
Google Scholar
Miller, D. 2008. Historia igrzysk olimpijskich i MKOl. Od Aten do Pekinu 1894–2008. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Google Scholar
Pawlik, I. 2018. Jak „Kozak” został „Kozą”. W: M. Latasiewicz, J. Cierpiatka (red.). Jak to było naprawdę. Niezwykłe opowieści sportowe, Kraków: Wydawnictwo Arena, s. 114–125.
Google Scholar
Podleśny, A. 2019. Polityka sportowa Związku Radzieckiego i Federacji Rosyjskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Słoniewski, M. 2017. Wpływ przewodniczących Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego na przemiany w międzynarodowym ruchu olimpijskim po II wojnie światowej. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna XVI, 1, s. 47–74.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.16926/kf.2017.16.03
Stonkus, S. 2022. Lietuvos sportas, Visuotinė lietuvių enciklopedija, http://vle.lt/straipsnis/lietuvos-sportas-1/ (dostęp 16.02.2022).
Google Scholar
Szczepanik, K. (reż.). Po złoto, Polska 2020, 60’.
Google Scholar
Szujecki, K. 2012. Życie sportowe w Drugiej Rzeczypospolitej. Sukcesy, ciekawostki, sensacje. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Google Scholar
Tuszyński, B., Kurzyński, H. 2007. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2006, Warszawa: Fundacja Dobrej Książki.
Google Scholar
W Ejszyszkach otworzyło drzwi Muzeum Sportu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, https://zw.lt/wilno-wilenszczyzna/w-ejszyszkach-otworzylo-drzwi-muzeum-sportu-towarzystwa-gimnastycznego-sokol/ 22.05.2021 (dostęp 7.04.2022).
Google Scholar
Wiert, N. 2000. Istorija sowietskogo gosudarstwa 1900–1991, Moskwa: Izdatielstwo Wies Mir.
Google Scholar
Wołłejko, M. 2011. Sytuacja mniejszości polskiej na Litwie a relacje polsko-litewskie. Bezpieczeństwo Narodowe 17, s. 99–114.
Google Scholar
Wryk, R. 2014. Narodziny i rozwój Akademickiego Związku Sportowego do roku 1949. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
Google Scholar
Wryk, R. 2019. Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
Google Scholar
Wywiad z ks. Szymonem Wikło przeprowadzony 7.03.2022 r. w Wilnie.
Google Scholar
Wywiad z Michałem Sienkiewiczem przeprowadzony 5.03.2022 r. w Ejszyszkach.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.