O poszukiwaniach ponowoczesnego sposobu wyrażania tradycji romantycznej
DOI:
https://doi.org/10.18778/2299-7458.04.09Słowa kluczowe:
tradycja romantyczna, popkultura, Radosław Rychcik, „Dziady”Abstrakt
Zajmują mnie powiązania kultury ponowoczesnej z tradycją romantyczną: twór-cze sposoby jej wyrażania oraz takie, które wiążą się z procesem petryfikacji ro-mantyzmu. Proponuję syntetyczne ujęcie, które pozwala pokazać charakter na-wiązań obecnych w ponowoczesnej sztuce: od pastiszy i intertekstualnych gier z romantycznymi tekstami po sprzeciw wobec romantycznych mitów kształtują-cych wyobrażenia o wspólnocie narodowej. Nadto przywołuję romantyczne tropy w geopoetyce tworzonej przez Kennetha White, propagującego powrót do natury i odwołującego się do twórczości Friedricha Hölderlina, Nowalisa, Walta Whitmana. Wskazuję na związki z romantyzmem w eseistyczno-historycznej literaturze podejmującej reinterpretację dziewiętnastowiecznej historii. Przede wszystkim jednak interesują mnie więzi romantyzmu z popkulturą, zwłaszcza dotyczące odnawiania języka narracji o historycznym doświadczeniu Polaków. Panoramę powiązań kultury współczesnej z tradycją romantyczną w ujęciu syn-tetycznym dopełniam interpretacją, pozwalającą wnikliwiej odsłonić wielopla-nowość odniesień do romantyzmu w ponowoczesnej sztuce. Pokazuję, w jaki sposób Radosław Rychcik przełożył „Dziady” Mickiewicza na język popkultury oraz jakie problemy wiążą się z tego typu interpretacją tekstu dawnego. Przed-stawiona sieć powiązań, przekonuje o potrzebie wypracowania otwartej i dynamicznej postawy wobec dzieł, w których odnaleźć można asocjacje między tradycją romantyczną a popkulturą.
Pobrania
Bibliografia
Bagłajewski A., Słowacki w czasach „brulionu”, [w:] Polska literatura współczesna wobec romantyzmu, red. M. Łukaszuk, D. Seweryn, Lublin 2007, s. 203–234.
Google Scholar
Baker Ch., Studia kulturowe. Teoria i praktyka, przekł. A. Sadza, Kraków 2005.
Google Scholar
Bielik-Robson A., Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia, Kraków 2004.
Google Scholar
Bielik-Robson A., Romantyzm niedokończony projekt. Eseje, Kraków 2008.
Google Scholar
Bóg, honor, hip-hop. Z Jakubem Rużyłłą, badaczem kultury hiphopowej, rozmawia Aleksandra Szyłło, „Gazeta Wyborcza” 2014, nr 56 (z 8–9 marca), s. 16–17.
Google Scholar
Burszta W.J., Od folkloru lokalnego do postfolkloryzmu narodowego, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 1989, z. 3, s. 158–164.
Google Scholar
Cieślak T., Nowa poezja polska wobec poprzedników. Lektura relacyjna, Łódź 2011.
Google Scholar
Czapliński P., Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Maria Janion, „Gazeta Wyborcza” 2007, nr 19 (z 23 stycznia), s. 13.
Google Scholar
Czapliński P., Niezależność (O dziedzictwie „brulionu”), [w:] tenże, Ruchome marginesy. Szkice o literaturze lat 90., Kraków 2002, s. 43–59.
Google Scholar
Czerner A., Nieroba E., Szczepański M.S., Flirty tradycji z popkulturą. Dzie-dzictwo kulturowe w późnej nowoczesności, Warszawa 2010.
Google Scholar
Czy jestem wystarczająco czarny. Z Radosławem Rychcikiem rozmawia Mateusz Wegrzyn [dokument elektroniczny], „dwutygodnik.com: strona kultury” [online] 2014, wyd. 129 (marzec). http://www.dwutygodnik.com/artykul/5109-czy-jestem-wystarczajaco-czarny.html, [data dostępu: 9 października 2015 r.].
Google Scholar
Czyżewski T., Pogrzeb romantyzmowi – Uwiąd starczy symbolizmu – Śmierć programizmu, [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, wstęp i komentarz oprac. Z. Jarosiński, wybór i oprac. tekstów H. Zaworska, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.
Google Scholar
Gadamer H.G., Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, przekł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1993.
Google Scholar
Gajewska G., Teksty kultury popularnej w badaniach humanistycznych, [w:] Tropy literatury i kultury popularnej, red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, Warszawa 2014, s. 13–29.
Google Scholar
Hermetz L., Alicyjka, Warszawa 2013.
Google Scholar
Ivaskevicius M., Mistrz. Dramat w czterech aktach, przeł. M. Litwinowicz-Droździel, „Dialog” 2011, nr 6, s. 62–94.
Google Scholar
Janion M., Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi, Warszawa 2000.
Google Scholar
Janion M., Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków 2007.
Google Scholar
Janion M., Odnawianie znaczeń, Kraków 1980.
Google Scholar
Janion M., Zmierzch paradygmatu, [w:] „Czy będziesz wiedział, co przeżyłeś”, Warszawa 1996.
Google Scholar
Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończo-nego dzieła, Gdańsk 2004.
Google Scholar
Kosiński D., Teatra polskie. Rok katastrofy, Warszawa–Kraków 2013.
Google Scholar
Krajewski M., Kultury kultury poularnej, Poznań 2003.
Google Scholar
Kronenberg A., Geopoetyka. Związki literatury i środowiska, Łódź 2014.
Google Scholar
Król M., Romantyzm. Piekło i niebo Polaków. Polskie obrachunki na koniec mile-nium, Warszawa 1998.
Google Scholar
Lyotard J.F., Odpowiedź na pytanie: co to jest postmodernizm?, przeł. M.P. Markowski, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, wybrał, opracował i przedmową opatrzył R. Nycz, Kraków 1997.
Google Scholar
Masłowski M., Oratoryjne „Dziady” w realizacjach Andrzeja Seweryna (Gennevilliers – Awinion – Paryż – Bruksela), [w:] Tradycja romantyczna w teatrze polskim, red. D. Kosiński, Kraków 2007, s. 21–33.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7748/ns.21.27.33.s49
Mody w kulturze i literaturze popularnej, red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Osowska, Kraków 2011.
Google Scholar
Mrozek W., Konrad Luther King, „Gazeta Wyborcza” 2014, nr 72 (z 27 marca), s. 15.
Google Scholar
Piwińska M., Legenda romantyczna i szydercy, Warszawa 1973.
Google Scholar
Polska walka o ogień. Z Janem Klatą rozmawia Dorota Wodecka, „Gazeta Wyborcza” 2014, nr 125 (z 31 maja–1 czerwca), s. 29.
Google Scholar
Rabizo-Birek M., Romantyczni i nowocześni. Formy obecności romantyzmu w polskiej literaturze współczesnej, Rzeszów 2012.
Google Scholar
Romantyzm i nowoczesność, red. M. Kuziak, Kraków 2009.
Google Scholar
Romantyzm w lustrze postmodernizmu, red. W. Hamerski, M. Kuziak, S. Rzepczyński, Warszawa 2014.
Google Scholar
Romatyzm użytkowy. Długie trwanie romantyzmu w kulturze, red. D. Dąbrowska i E. Szczepan, Szczecin 2014.
Google Scholar
Rutkowski K., Mistrz i widowisko, Gdańsk 1996.
Google Scholar
Rymkiewicz J.M., Aleksander Fredro jest w złym humorze, Warszawa 1982.
Google Scholar
Sankowski R., Słodkowski J., Świąder J., Buntownicy nadal są ważni, „Gazeta Wyborcza” 2014, nr 79 (z 4 kwietnia), s. 20–21.
Google Scholar
Shuty S., Soplicowo, czyli niespodziewane wypadki w majątku na Litwie, „Gazeta Wyborcza” 2006, nr 166 (z 18 lipca), s. 18.
Google Scholar
Siwicka D., Zapytaj Mickiewicza, Gdańsk 2007.
Google Scholar
Słowa mają moc. Z Radosławem Rychcikiem rozmawia Mike Urbaniak [online] – 2014, 19 marca. https://mikeurbaniak.wordpress.com/tag/teatr-dramatyczny-w-warszawie/, [dostępu: 9 października 2015].
Google Scholar
Strinati D., Wprowadzenie do kultury popularnej, przekł. W.J. Burszta, Poznań 1998.
Google Scholar
Śliwiński P., Przygody z wolnością. Uwagi o poezji współczesnej, Kraków 2002.
Google Scholar
Teatr kłamie zawodowo. Z Radosławem Rychcikiem rozmowę przeprowadził To-masz Kireńczuk, „Didaskalia” 2014, nr 121/122, s. 6.
Google Scholar
Tropy literatury i kultury popularnej, red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, Warszawa 2014.
Google Scholar
White K., Poeta kosmograf, wybór, oprac., przekł. K. Brakoniecki, Olsztyn 2010.
Google Scholar
White K., Zarys geopoetyki, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2011, nr 2, s. 7–25.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15290/bls.2011.02.01
Z prof. Marią Janion rozmawia Kazimiera Szczuka, „Gazeta Wyborcza” 2012, nr 160 (z 28 kwietnia), s. 17.
Google Scholar
Z prof. Marią Janion rozmawia Kazimiera Szczuka, Janion: Religia smoleńska to szkodliwy popmesjanizm, „Gazeta Wyborcza” 2013, nr 34 (z 9–10 lute-go), s. 18–19.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 © Copyright by Anna Kurska, Łódź 2015; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2015
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
