„so verletzt, so erniedrigt, so elend, so mißhandelt, so verwundbar, so ungeschützt“. Zur Problematik von Identität und Gewalt im Werk Helga M. Novaks

Abstrakt

W twórczości Helgi M. Novak problematyka przemocy wobec grup i jednostek w ramach każdego systemu społeczno-politycznego stanowi jeden z najważniejszych kręgów tematycznych. O specyfice ujęcia tej kwestii decyduje powiązanie jej w sposób szczególny z literackim przedstawieniem procesów konstytuowania się tożsamości indywidualnej i zbiorowej. Bowiem Novak, kreując postaci literackie doznające przemocy i ukazując jej wpływ na projekty tożsamościowe swych bohaterów, ukazuje te doświadczenia nie tylko przez pryzmat ich destrukcyjnego wpływu na jednostkę czy grupę, lecz przypisuje im także swoistą moc sprawczą, polegającą na stymulowaniu działań ukierunkowanych na tworzenie wciąż to innych modeli życia w stale zmieniających się warunkach. Również problematyka dyskryminacji kobiet oraz grup ucieleśniających ‚odmienność‘ kulturową, wyznaniową, etniczną czy w końcu narodową odgrywa niezwykle istotną rolę w utworach Helgi Novak. Tym zagadnieniom poświęcony jest niniejszy artykuł.