Ozdoby stroju wykonane z paciorków w kulturze wielbarskiej
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.33.04Słowa kluczowe:
kultura wielbarska, paciorki, kolie, dekoracje, aplikacjeAbstrakt
The main purpose of the article is to present various forms of costume decoration in Wielbark culture. The analysis was based on well-known burials with an intact arrangement of monuments in the burial cavern. On this basis, decorations made of beads were highlighted. In addition to the necklaces that adorned the area of the neck and chest, vertical compositions are particularly noteworthy, in which the beads were discovered in a line from the level of the neck to the waist level. In addition, beads were used to trim robes in the form of applications. Another type are beads decorating belt and sachets or purses.
Pobrania
Bibliografia
Adamczyk K., Gierlach M. (2005), The Archaeology of the Transit Gas Pipeline: Idea –Conception – Practice, ,,Archeologia Żywa”, 2005, s. 28–32.
Google Scholar
Barankiewicz B. (1959), Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Grodzisku Mazowieckim, ,,Materiały Starożytne”, t. 5, s. 191–233.
Google Scholar
Beilke-Voigt I. (1998), Frühgeschichtlische Miniaturobjekte mit Amulettcharakter zwischen Britischen Inseln und Schwarzem Meer (= Universitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie t. 51), Dr Rudolf Habelt Verlag, Bonn.
Google Scholar
Blume E. (1912), Die Germanischen Stӓmme und die Kulturen zwischen Oder und Passarge zur rӧmischen Kaiserzeit: I Text (Mannus – Bibliothek t. 8), Würzburg.
Google Scholar
Blume E. (1915), Die Germanischen Stӓmme und die Kulturen zwischen Oder und Passarge zur rӧmischen Kaiserzeit: II Material (Mannus – Bibliothek t. 14), Würzburg.
Google Scholar
Eggers H.J. (1940), Das römische Einfuhrgut in Pommern, „Baltische Studien, Neue Folgen”, t. 42, s. 1–35.
Google Scholar
Ethelberg P. (2000), Skovgårde. Ein Bestattungsplatz mit reichen Frauengrӓbern des 3. Jhs. n. Chr. Auf Seeland, Det Kongelige Nordiske Oldskriftselskab, København.
Google Scholar
Istvánovits E. (1993), Das Gräberfeld aus dem 4.–5. Jahrhundert von Tiszadob-Sziget, „Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae”, t. 45, s. 91–146.
Google Scholar
Istvánovits E. (2001), Sarmatians through the eyes of strangers: The Sarmatian warrior, [w:] E. Istvánovits, V. Kulcsár (red.), International connections of the Barbarians of the Carpathian Basin in the 1st–5th centuries A. D. proceedings of the International Conference held in 1999 in Aszód and Nyíregyháza, Jósa–András–Múzeum, Aszód/Nyíregyháza, s. 139–169.
Google Scholar
Jaskanis J. (1996), Cecele. Ein Gräberfeld der Wielbark-Kultur in Ostpolen (= Monumenta Archaeologica Barbarica t. 2), Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Muzeum Archeologiczne, Kraków.
Google Scholar
Jungklaus E. (1924), Römische Funde in Pommern, Greifswald.
Google Scholar
Kmieciński J., Kajzer L., Walenta K. (1968), Odry. Cmentarzysko kurhanowe ze starszego okresu rzymskiego w powiecie chojnickim (= Acta Archaeologica Lodziensia 15), Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Łódź.
Google Scholar
Kokowski A. (2004), Goci między Bałtykiem a Morzem Czarnym, [w:] J. Andrzejowski, A. Kokowski, Chr. Leiber (red.), Wandalowie – strażnicy bursztynowego szlaku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin–Warszawa, s. 225–252.
Google Scholar
Kokowski A. (2006), Starożytna Polska. Od trzeciego wieku przed Chrystusem do starożytności, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
Google Scholar
Kostrzewski J. (1964), Kolia, [w:] W. Kowalenko, G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik starożytności słowiańskich, t. 2, F–K, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 440.
Google Scholar
Kurzyńska M. (2015), Linowo. Stanowisko 6. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej z północno-wschodniej części ziemi chełmińskiej, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Grudziądz–Toruń.
Google Scholar
Łęga W. (1958), Handel między państwem rzymskim a Pomorzem Nadwiślańskim od I w. p.n.e. do VI w. n.e., „Przegląd Archeologiczny”, t. 10, s. 5–87.
Google Scholar
Madyda-Legutko R. (1983), Próba rekonstrukcji pasów z metalowymi częściami na obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum w okresie wpływów rzymskich i we wczesnej fazie okresu wędrówek ludów, „Przegląd Archeologiczny”, t. 31, s. 91–133.
Google Scholar
Mączyńska M. (1972), Uwagi o chronologii i rozprzestrzenieniu paciorków w okresie rzymskim i wczesnej fazie okresu wędrówek ludów, „Archeologia Polski”, t. 17, s. 349–390.
Google Scholar
Mączyńska M. (1977), Paciorki z okresu rzymskiego i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów na obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum, „Archeologia”, t. 28, s. 61–92.
Google Scholar
Natuniewicz-Sekuła M., Okulicz-Kozaryn J. (2011), Weklice, a cemetery of the Wielbark Culture on the Eastern margin of Vistula delta (excavations 1984–2004) (= Monumenta Archaeologica Barbarica t. 17), Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Muzeum Archeologiczne, Warszawa.
Google Scholar
Okulicz-Kozaryn J. (1992), Centrum kulturowe z pierwszych wieków naszej ery u ujścia Wisły, „Barbaricum”, t. 2, s. 137–155.
Google Scholar
Pietrzak M. (1997), Pruszcz Gdański, Fundstelle 10. Ein Gräberfeld der Oksywie- und Wielbark-Kultur in Ostpommern (= Monumenta Archaeologica Barbarica t. 4), Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Kraków.
Google Scholar
Pietrzak M. (1998), Dalsze odkrycia na cmentarzysku z późnego okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów w Pruszczu Gdańskim, stan. 5, [w:] E.G. Wilgocki, M. Dworaczyk, P. Krajewski (red.), XII Sesja Pomorzoznawcza: Szczecin 23.–24. października 1997 r.: materiały (= Acta Archaeologica Pomoranica t. 1), Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Szczecin, s. 121–126.
Google Scholar
Pietrzak M., Cymek L., Rożnowski F. (2015), Pruszcz Gdański stanowisko 5. Cmentarzysko z późnego okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk.
Google Scholar
Sankot P., Theune C. (2004), Das germanische Grab 2536 in Hostivice, Okr. Praha-západ, Tschechien, „Germania”, t. 90, s. 145–187.
Google Scholar
Sankot P., Theune C. (2014), Das germanische Grab in Hostivice, Befund 2536, und die kaiserzeitlichen Kammergräber in Böhmen, [w:] A. Abegg‑Wigg, N. Lau (red.), Kammergräber im Barbaricum (= Schriften des Archäologischen Landesmuseums. Ergänzungsreihe t. 9), Wachholtz Verlag, Neumünster/Hamburg, s. 257–270.
Google Scholar
Schmidt A. (1902), Das Grӓberfeld von Warmhof bei Mewe, Reg.-Bez. Marienwerder (W. –Pr.), „Zeitschrift für Ethnologie”, t. 34, s. 97–153.
Google Scholar
Skorupka T. (2001), Kowalewko 12. Cmentarzysko birytualne ludności kultury wielbarskiej (od połowy I w. n.e. do początku III w. n. e.), [w:] M. Chłodnicki (red.), Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż gazociągu tranzytowego, t. II, Wielkopolska, część 3, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar
Sobol E. (red.) (1995), Mały Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 323.
Google Scholar
Stanek K. (1999), Wisiory opasane odmiany wschodniej w środkowoeuropejskim Barbaricum, [w:] J. Andrzejowski (red.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 331–368.
Google Scholar
Stasiełowicz G., Kasprzycka M. (2016), Znad Bałtyku do Rzymu. Katalog wystawy, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, Elbląg.
Google Scholar
Stawiarska T. (1985), Paciorki szklane z obszaru Polski północnej w okresie wpływów rzymskich (= Biblioteka Archeologiczna 28), Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Google Scholar
Strobin A., Strobin J. (2018), Uwagi na temat produkcji bransolet taśmowatych i zapinek A.95 zdobionych foliami z metali szlachetnych na przykładzie zabytków z grobu kultury wielbarskiej w Brzynie, stan. 7, pow. pucki, [w:] B. Niezabitowska-Wiśniewska, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski, M. Stasiak-Cyran, M. Erdrich (red.), Studia Barbarica Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin, t. I, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 138–156.
Google Scholar
Tempelmann-Mączyńska M. (1985a), Die Perlen der rӧmischen Kaiserzeit und der frühen Phase der Vӧlkerwanderungszeit im mitteleuropӓischen Barbaricum (= Rӧmisch-Germanische Forschungen t. 43), Deutsches Archäologisches Institut, Römisch-Germanische Kommission, Mainz am Rhein.
Google Scholar
Tempelmann-Mączyńska M. (1985b), Części stroju kobiecego w okresie rzymskim na obszarze środkowo- i wschodnioeuropejskiego Barbaricum (= Rozprawy Habilitacyjne t. 98), Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar
Tempelmann-Mączyńska M. (1989), Das Frauentrachtzubehör des mittel- und osteuropäischen Barbaricums in der römischen Kaiserzeit, Jagiellonen-Universität, Kraków.
Google Scholar
Tischler O. (1879), Ostpreussische Gräberfelder III, Königsberg.
Google Scholar
Tuszyńska M. (2003), Wielokulturowe cmentarzysko płaskie w Opaleniu, gmina Gniew, stanowisko 1, [w:] M. Fudziński, H. Paner (red.), XIV Sesja Pomorzoznawcza, vol. 1, Od epoki kamienia do okresu rzymskiego, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk, s. 303–309.
Google Scholar
Tuszyńska M. (2005), Ulkowy. Cmentarzysko kultury wielbarskiej na Pomorzu Gdańskim, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk.
Google Scholar
Tuszyńska M. (2007), Nowe znaleziska zapinek importowanych na Pomorzu Gdańskim, [w:] M. Fudziński, H. Paner (red.), Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk, s. 139–150.
Google Scholar
Tuszyńska M. (2010), Interesujący pochówek kobiecy z cmentarzyska w Kamienicy Szlacheckiej na Pojezierzu Kaszubskim, [w:] A. Urbaniak, R. Prochowicz, I. Jakubczyk, M. Levada, J. Schuster (red.), Terra Barbarica. Studia ofiarowane Magdalenie Mączyńskiej w 65 rocznice urodzin (= Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina t. 2), Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Łódź–Warszawa, s. 489–496.
Google Scholar
Tuszyńska M., Strobin A., Strobin J. (2016), Rzemieślnicy czy artyści? Ozdoby kobiece z Pomorza u schyłku starożytności. Katalog skrócony wystawy, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk.
Google Scholar
Wołągiewicz R. (1981), Kultura oksywska i wielbarska, [w:] J. Wielowiejski (red.), Prahistoria ziem polskich, t. 5, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 135–190.
Google Scholar
Wołągiewicz R. (1995), Lubowidz. Ein birituelles Gräberfeld mit der Wielbark-Kultur aus der Zeit vom Ende des 1. Jhs. v. Chr. Bis zum Anfang des 3. Jhs. n. Chr. (= Monumenta Archaeologica Barbarica t. 1), Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Kraków.
Google Scholar
Żyto K. (w druku a), Kolia w kulturze wielbarskiej. Studia nad jednym elementem stroju kobiecego.
Google Scholar
Żyto K. (w druku b), Nie tylko kolia. Alternatywna propozycja rekonstrukcji pasm paciorków odkrytych w grobie 150 w Weklicach, pow. elbląski.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
