Analiza skupień w badaniach nad przestrzennym wymiarem zachowań spenalizowanych

Abstrakt

Prezentowany artykuł poświęcony jest wykorzystaniu w socjologii prawa oraz kryminologii środowiskowej jednej z nowoczesnych metod obliczeniowych przydatnych do badania dużych zbiorów danych – analizy skupień (grupowania; klasteryzacji). Metoda ta pozwala na podzielenie zbioru obserwacji na ustaloną liczbę podzbiorów takich, że elementy tego samego podzbioru są do siebie możliwie podobne, a elementy różnych podzbiorów – możliwie odmienne. Jeśli dane dotyczą położenia geograficznego, na przykład umiejscowienia przestępstw, rezultatem wykorzystania analizy skupień będzie podział obszaru na ustaloną liczbę wewnętrznie spójnych rejonów według zobiektywizowanego kryterium. Podzielenie badanego terytorium na mniejsze części z zastosowaniem klasteryzacji wydaje się być lepszym rozwiązaniem od kryteriów stosowanych tradycyjnie, w dużym stopniu arbitralnych, takich jak na przykład podział administracyjny.

W pracy przedstawiono szczegółową charakterystykę hierarchicznych metod analizy skupień, a następnie wykorzystano metody kombinatoryczną k-średnich oraz hierarchiczną Warda do podziału zbioru danych o zgłoszeniach przestępstw w mieście Baltimore w latach 2014–2019. Wykazano, że powstały w ten sposób podział różni się w sposób znaczący od podziału administracyjnego Baltimore, a także że zwiększanie liczby grup powstających jako wynik analizy skupień prowadzi do pożądanego w pewnych przypadkach wzrostu wariancji zmiennych opisujących strukturę przestępczości w poszczególnych częściach miasta. Utworzone przy użyciu klasteryzacji podziały wykorzystano także do zweryfikowania hipotezy o odmienności struktury przestępczości w różnych obszarach Baltimore.

Głównym celem pracy jest zachęcenie do stosowania w badaniach społecznych nowoczesnych metod analizy danych oraz pokazanie, że analiza skupień może być cennym narzędziem w kryminologicznych i socjologicznoprawnych analizach poświęconych relacji między prawem a przestrzenią.