Godność, życie i zdrowie człowieka – między wieloznacznością a jednoznacznością

Zofia Duniewska

doi:10.18778/0208-6069.S.2023.01

Autor

Zofia Duniewska Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.S.2023.01

Słowa kluczowe:

godność, życie i zdrowie człowieka, znaczenie pojęć, prawo administracyjne

Abstrakt

Godność człowieka, życie i zdrowie ludzkie to rudymentarne, najdonioślejsze dla człowieka, nieodłącznie związane ze sobą pojęcia. Ustalenie ich rozległego zakresu znaczeniowego skłania do szczególnej uwagi, zadumy, refleksji i rozwagi. Pojęcia te budzą od stuleci duże zainteresowanie przedstawicieli różnych nauk. Celem artykułu jest przybliżenie, jak bogate treści widziane są w tych pojęciach i jakie niesie to za sobą konsekwencje. Specyfika tych pojęć sprawia, że są one różnie definiowane. Nie są one jednoznaczne. W ich wieloznaczności można dostrzegać zalety i wady. Może ona wpłynąć na wzbogacenie ich zakresu pojęciowego, może też niestety prowadzić do zatracenia wagi i istoty treści zawartych w tych pojęciach. Ich odmienne ujęcia wywołują dyskusje i spory, inspirują do pogłębiania i porządkowania wiedzy tak istotnej w praktycznym jej zastosowaniu. Ważne jest, by treści przypisywane tym pojęciom służyły człowiekowi i wspólnotom ludzkim, przyczyniając się do poszanowania i rzeczywistej ochrony tak fundamentalnych dla jednostki oraz wspólnoty wartości i dóbr.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bosek, Leszek. 2008. „Ochrona godności człowieka w prawie Unii Europejskiej a konstytucyjne granice przekazywania kompetencji państwa”. Przegląd Sejmowy 2(85): 61–92.
Google Scholar

Complak, Krystian. 1998. „Uwagi o godności człowieka oraz jej ochrona w świetle nowej Konstytucji”. Przegląd Sejmowy 5: 41–51.
Google Scholar

Complak, Krystian. 2017. „Godność nie jest dobra na wszystko. Propozycja uporządkowania materii”. W Minikomentarz dla MaksiProfesora. Księga Jubileuszowa profesora Leszka Garlickiego. Red. Marek Zubik. 238–245. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Chmielarz-Grochal, Anna. Sułkowski, Jarosław. 2021. „O potrzebie świadomej konstytucjonalizacji statusu zwierząt”. Państwo i Prawo 9: 3–23.
Google Scholar

Chyrowicz, Barbara. 2018. „Etyka a możliwości współczesnej medycyny”. W Instytucje prawa medycznego. Tom I. Red. Marek Safjan, Leszek Bosek. 77–232. Warszawa: C.H.Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
Google Scholar

Dercz, Maciej. 2020. „Definicje zdrowia publicznego”. W System Prawa Medycznego. Tom 3. Organizacja systemu ochrony zdrowia. Red. Dobrochna Bach-Golecka, Rafał Stankiewicz. 1071–1106. Warszawa: C.H.Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
Google Scholar

Domaradzki, Jan. 2013. „O definicjach zdrowia i choroby”. Folia Medica Lodziensia, 40(1): 5–29.
Google Scholar

Doroszewski, Witold. Red. 1960. Słownik Języka Polskiego. Tom II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Doroszewski, Witold. Red. 1968. Słownik Języka Polskiego. Tom X. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Duniewska, Zofia. 2005. „Polisemia godności w terminologii prawnej”, Studia Prawno-Ekonomiczne LXXI: 9–27.
Google Scholar

Fundowicz, Sławomir. 2003. „Człowiek i administracja publiczna”. W Prawo i godność. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego. Red. Sławomir Fundowicz, Ferdynand Rymarz, Andrzej Gomułowicz. 97–108. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Glensk, Joachim. Glensk, Czesława. Wyb. i opr. 1996. Myślę więc jestem. Aforyzmy, maksymy, sentencje. Komorów: Antyk 1996.
Google Scholar

Granat, Mirosław. 2014. „Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i norma prawna”. Państwo i Prawo 8: 3–20.
Google Scholar

Jasudowicz, Tadeusz. 2005. „Prawo do zdrowia”. W Bożena Gronowska, Tadeusz Jasudowicz, Michał Balcerzak, Maciej Lubiszewski, Rafał Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
Google Scholar

Kant, Immanuel. 1971. Uzasadnienie metafizyki moralności. Przeł. Mścisław Wartenberg. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kowalska, Samanta. 2022. „Koncepcja godności roślin w ochronie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym”. Studia Prawnoustrojowe 55: 117–129.
Google Scholar

Kowalski, Grzegorz. 2012. „Ochrona godności po śmierci człowieka (wybrane zagadnienia prawne)”. W Normatywny wymiar godności człowieka Red. Wojciech Lis, Adam Balicki. 233–263. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Lipowicz, Irena. 2012. „Godność ludzka w świetle prawa administracyjnego”. Przegląd filozoficznoliteracki 1–2: 101–115.
Google Scholar

Malinowski, Andrzej. 2014. „O zdrowiu w perspektywie historycznej i antropologicznej”. Rocznik Lubelski 40(2): 305–318.
Google Scholar

Mazurek, Franciszek Janusz. 1993. „Godność osoby ludzkiej jako wartość absolutna”. Roczniki Nauk Społecznych XXI(1): 86–99.
Google Scholar

Mazurek, Franciszek Janusz. 2001. Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka. Lublin: KUL.
Google Scholar

Nawrot, Oktawian. 2004. „Istota ludzka czy osoba? Status nasciturusa na gruncie Europejskiej Konwencji Bioetycznej”. Prawo i Medycyna 1: 86–99.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 1999. Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 2007. „Służebność państwa wobec człowieka i jego praw jako naczelna idea Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku – osiągnięcia czy zadanie?”, Przegląd Sejmowy 4: 65–91.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 2012. Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 2022. „Wyrażenie «godność» – pojęcie godności – godność. O niektórych teoretycznych aspektach ujęcia godności w Konstytucji RP”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 6(70): 17–34.
Google Scholar

Pulka, Zbigniew. 2018. „Godność człowieka – właściwość autonomiczna czy heteronomiczna”, Krytyka Prawa 10(2): 594–621.
Google Scholar

Rabiega, Agnieszka. 2009. Ochrona życia i zdrowia ludzkiego w działaniach podmiotów administrujących w sferze opieki zdrowotnej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Spaemann, Robert. 2007. Przedmowa, IX–X. W Eduard Picker, Godność człowieka a życie ludzkie. Rozbrat dwóch fundamentalnych wartości jako wyraz narastającej relatywizacji człowieka. Ze wstępem Roberta Spaemanna, przeł. Jarosław Merecki. IX–XI. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Sygit, Marian. 2017. Zdrowie publiczne, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Troszkiewicz, Piotr. 1995. „W poszukiwaniu definicji śmierci”. Studia Philosophiae Christianae 31(2): 131–145.
Google Scholar

Tykwińska-Rutkowska, Dominika. 2014. „Ochrona życia i zdrowia człowieka w prawie administracyjnym (Przyczynek do dyskusji)”. W Dobra chronione w prawie administracyjnym. Red. Zofia Duniewska. 75–83. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wegner-Kowalska, Joanna. 2005. „Zdrowie człowieka jako przedmiot ochrony prawa administracyjnego”. W Dobra chronione w prawie administracyjnym. Red. Zofia Duniewska. 85–96. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wiśniewski, Piotr. 2012. Ochrona godności człowieka w prawie Unii Europejskiej przed i po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego. Zarys Problematyki. W Normatywny wymiar godności człowieka. 265–283. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Włodarczyk, Cezary Włodzimierz. 2007. Zdrowie publiczne w perspektywie międzynarodowej. Wybrane problemy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Zdyb, Marian. 2017. Standardy służby publicznej. Uwagi ogólne. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia LXIV(2), sectio G: 9–17.
Google Scholar

Konstytucja z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzu i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1947).
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1657 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 633).
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1608).
Google Scholar