Prawny model ochrony pracy na własny rachunek – wprowadzenie do dyskusji

Tomasz Duraj

doi:10.18778/0208-6069.101.01

Autor

Tomasz Duraj Uniwersytet Łódzki, Katedra Prawa Pracy https://orcid.org/0000-0003-1561-5916

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.101.01

Słowa kluczowe:

praca na własny rachunek, samozatrudnienie, prawny model ochrony, zatrudnienie niepracownicze, jednoosobowa działalność gospodarcza

Abstrakt

Celem opracowania jest wprowadzenie czytelnika w problematykę prawnej ochrony pracy na własny rachunek w Polsce, która była przedmiotem IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu „Nietypowe stosunki zatrudnienia”, zorganizowanej w Łodzi w dniach 8–9 grudnia 2021 r. przez Centrum Nietypowych Stosunków Zatrudnienia WPiA UŁ. Wydarzenie to stanowiło element promocji grantu naukowego realizowanego pod kierunkiem prof. UŁ Tomasza Duraja w ramach międzynarodowego projektu ﬁnansowanego ze środków NCN pt. „W poszukiwaniu prawnego modelu samozatrudnienia w Polsce. Analiza prawnoporównawcza”. Autor prezentuje własne reﬂeksje de lege lata i de lege ferenda na temat optymalnego modelu prawnej ochrony pracy na własny rachunek w naszym kraju.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Babińska-Górecka, Renata. 2018. „Uprawnienia związane z rodzicielstwem osób wykonujących pracę zarobkową”. W Umowa o pracę a umowa o zatrudnienie. 127–152. Red. Grzegorz Goździewicz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Baran, Krzysztof W. 2018. „O zakresie prawa koalicji w związkach zawodowych po nowelizacji prawa związkowego z 5 lipca 2018 r.”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 9: 2–4.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.2098

Baran, Krzysztof W. Izabela Florczak. 2021. „Kognicja sądów w sprawach zatrudnienia osób wykonujących pracę zarobkową na innej podstawie niż stosunek pracy”. Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji 124: 23–34.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.19195/0137-1134.124.2

Barzycka-Banaszczyk, Małgorzata. 2019. „Dyskryminacja (nierówne traktowanie) w stosunkach cywilnoprawnych”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 6–16.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.2

Duraj, Tomasz. 2017. „Problem wykorzystywania pracy na własny rachunek w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy”. W Nauka i praktyka w służbie człowiekowi pracy: Inspekcja pracy – wyzwania przyszłości. 103–118. Red. Anna Musiała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Duraj, Tomasz. 2018a. „Funkcja ochronna prawa pracy a praca na własny rachunek”. W Ochronna funkcja prawa pracy. Wyzwania współczesnego rynku pracy. 37–56. Red. Anna Napiórkowska, Beata Rutkowska, Mikołaj Rylski. Toruń: TNOiK „Dom Organizatora”.
Google Scholar

Duraj, Tomasz. 2018b. „Prawo koalicji osób pracujących na własny rachunek”. W Zbiorowe prawo zatrudnienia. 127–149. Red. Jakub Stelina, Jakub Szmit. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Duraj, Tomasz. 2019. „Uprawnienia związane z rodzicielstwem osób samozatrudnionych – uwagi de lege lata i de lege ferenda”. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 26(4): 341–366.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/25444654SPP.19.023.10913

Duraj, Tomasz. 2020a. „The Limits of Expansion of Labour Law to Non-labour Forms of Employment – Comments de lege lata and de lege ferenda”. W New Forms of Employment: Current problems and future challenges. 15–31. Red. Jerzy Wratny, Agata Ludera-Ruszel. Wiesbaden: Springer.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-28511-1_2

Duraj, Tomasz. 2020b. „Prawo koalicji osób pracujących zarobkowo na własny rachunek po nowelizacji prawa związkowego – szanse i zagrożenia”. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 27(2): 67–77.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/25444654SPP.20.007.11945

Duraj, Tomasz. 2021a. „Ochrona osób samozatrudnionych w świetle przepisów zbiorowego prawa pracy po zmianach – wybrane problemy”. W Zatrudnienie w epoce postindustrialnej. 63–82. Red. Krzysztof Walczak, Barbara Godlewska-Bujok. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Duraj, Tomasz. 2021b. „Ochrona wynagrodzenia za pracę w zatrudnieniu cywilnoprawnym – reﬂeksje na tle ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”. W Prawo pracy i prawo socjalne: teraźniejszość i przyszłość. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Herbertowi Szurgaczowi. 49–67. Red. Artur Tomanek, Renata Babińska-Górecka, Ariel Przybyłowicz, Karolina Stopka. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Duraj, Tomasz. 2021c. „Powers of Trade Union Activists Engaged in Self-employment – Assessment of Polish Legislation”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica 95: 83–100.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6069.95.08

Duraj, Tomasz. 2022. „Kilka reﬂeksji na temat ochrony prawnej osób pracujących na własny rachunek w zakresie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy”. W „Gratias agentes pro opere perfecto”. Księga Jubileuszowa poświęcona profesorowi Tadeuszowi Kuczyńskiemu. Red. Artur Tomanek, Monika Lewandowicz-Machnikowska, Agnieszka Górnicz-Mulcahy. Wrocław: Wydawnictwo Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. (W przygotowaniu).
Google Scholar

Gersdorf, Małgorzata. 2019. „Między ochroną a efektywnością. Systemowe i terminologiczne aspekty objęcia cywilnoprawnych umów o zatrudnienie ustawodawstwem pracy”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 2–5.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.1

Grzebyk, Piotr. Łukasz Pisarczyk. 2019. „Krajobraz po reformie. Zbiorowa reprezentacja praw i interesów zatrudnionych niebędących pracownikami”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 81–98.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.10

Latos-Miłkowska, Monika. 2019. „Ochrona rodzicielstwa osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 71–80.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.9

Ludera-Ruszel, Agata. 2017. „Samozatrudnienie ekonomicznie zależne a konstytucyjna zasada ochrony pracy”. Roczniki Nauk Prawnych 1: 43–60.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2017.27.1-3

Maniewska, Eliza. 2019. „Zakres uniformizacji ochrony wynagrodzenia za pracę w umownych stosunkach zatrudnienia”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 28–38.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.4

Mędrala, Małgorzata. 2015. „Obowiązki ze sfery bhp w zatrudnieniu niepracowniczym”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 62(2): 143–157.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/g.2015.62.2.143

Mędrala, Małgorzata. 2016. „Uprawnienia rodzicielskie niepracowników na gruncie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych”. W Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem. 65–85. Red. Justyna Czerniak-Swędzioł. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Musiała, Anna. 2014. „Prawna problematyka świadczenia pracy przez samozatrudnionego ekonomicznie zależnego”. Monitor Prawa Pracy 2: 69–73.
Google Scholar

Opinion of the European Economic and Social Committee: New trends in self-employed work: the speciﬁc case of economically dependent self-employed work of 29 April 2010, SOC/344-CESE 639/2010, 7–8.
Google Scholar

Perulli, Adalberto. 2011. „Economically Dependent/Quasi Subordinate (Parasubordinate) Employment: Legal, social and economic aspects”. W The Employment Relationship: A Comparative Overview. Red. Giuseppe Casale. Geneva: International Labour Organization.
Google Scholar

Raczkowski, Michał. 2019. „Bezpieczne i higieniczne warunki pracy w zatrudnieniu cywilnoprawnym”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 66–70.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.8

Sobczyk, Arkadiusz. 2012. „Wynagrodzenie minimalne zleceniobiorców”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 8: 2–6.
Google Scholar

Sobczyk, Arkadiusz. 2013. Prawo pracy w świetle Konstytucji RP. Tom 1: Teoria publicznego i prywatnego indywidualnego prawa pracy. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Stefański, Krzysztof. 2018. „Prawo do wypoczynku (nie)pracowników. Problem zasadności rozszerzenia przepisów o czasie pracy i urlopach wypoczynkowych na osoby zatrudnione poza stosunkiem pracy”. W Umowa o pracę a umowa o zatrudnienie. 99–126. Red. Grzegorz Goździewicz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Szkwarek, Weronika. 2019. Rośnie liczba „samozatrudnionych”. Bankier.pl, https://www.bankier.pl/wiadomosc/W-Polsce-coraz-wiecej-samozatrudnionych-7796723.html (dostęp: 1.03.2022).
Google Scholar

Świątkowski, Andrzej M. 2001. Prawo pracy. Kraków–Gdańsk: Arche.
Google Scholar

Tomanek, Artur. 2017. „Status osoby samozatrudnionej w świetle znowelizowanych przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 13–20.
Google Scholar

Wagner, Barbara. 2002. „O swobodzie umowy o pracę raz jeszcze”. W Prawo pracy a wyzwania XXI-go wieku. Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Zielińskiego przygotowana z inicjatywy Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. 359–381. Red. Maria Matey-Tyrowicz, Lesław Nawacki, Barbara Wagner. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Google Scholar

Wyka, Teresa. 2000. „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w zatrudnieniu niepracowniczym”. W Szczególne formy zatrudnienia. 161–179. Red. Zdzisław Kubot. Wrocław: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Wyka, Teresa. 2007. „Konstytucyjne prawo każdego do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy a zatrudnienie na innej podstawie niż stosunek pracy oraz praca na własny rachunek – uwagi de lege ferenda”. W Człowiek, obywatel, pracownik. Studia z zakresu prawa. Księga Jubileuszowa poświęcona Profesor Urszuli Jackowiak. 331–344. Red. Jakub Stelina, Alina Wypych-Żywicka. Gdańsk–Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 dnia kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510).
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 854).
Google Scholar

Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów UE w zakresie równego traktowania (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1219).
Google Scholar

Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1268).
Google Scholar

Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1265).
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1608).
Google Scholar

Hiszpańska ustawa 20/2007 z dnia 11 lipca 2007 r. – Prawo samozatrudnionych (Ley del Estatuto del Trabajo Autónomo, Boletín Oﬁcial del Estado Núm. 166).
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 23 lutego 2010 r., P 20/09, LEX nr 559164.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 7 października 2004 r., II PK 29/04, OSNP 2005, nr 7, poz. 97.
Google Scholar