Rola filozofii prawa w podejmowaniu decyzji sędziowskiej – rozważania w oparciu o filozofię Gustava Radbrucha
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6069.97.11Słowa kluczowe:
filozofia prawa, pozytywizm prawniczy, prawo natury, decyzja sędziowska, Gustav RadbruchAbstrakt
Niniejszy artykuł ma na celu poruszenie problematyki filozofii prawa i jej wpływu na kształtowanie decyzji sędziowskiej na tle filozofii Gustava Radbrucha. Niejednokrotnie w sposób nieświadomy to przyjmowana przez sędziego postawa filozoficzna wobec prawa determinuje sposób wykładni norm, co wpływa na decyzję finalną. Poprzez analizę filozofii Gustava Radbrucha i zestawienie jej z poglądami Hansa Kelsena dowiedzione zostanie, że poglądy filozoficzne sędziów nie pozostają bez znaczenia dla decyzji sędziowskiej. Do uwidocznienia wspomnianego problemu zostanie wykorzystana analiza artykułu Lona Fullera „sprawa grotołazów”. Posłuży ona do przedstawienia zależności między przyjmowaniem pozytywistycznego paradygmatu a wykładnią formalistyczną, a także paradygmatów realistycznych lub prawonaturalnych a wykładnią antyformalistyczną. Zatem aby wykazać, że filozofia prawa jest czynnikiem wpływającym na decyzję sędziowską podjęte zostaną dwa zasadnicze problemy – przemiany myśli filozoficzno-prawnej pod wpływem wydarzeń historycznych oraz korespondencja między filozofią prawa a sposobem prowadzenia wykładni przez sędziów.
Pobrania
Bibliografia
Chauvin, Tatiana. 1999. „Sprawiedliwość: między celowością a bezpieczeństwem prawnym. Ewolucja poglądów Gustawa Radbrucha”. Studia Iuridica 37: 15–39.
Google Scholar
Crowe, Jonathan. 2019. „Not-so-easy cases”. Statute Law Rewiew 40(1): 79–82.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/slr/hmy027
Fuller, Lon Luvois. 1949. „The case of speluncean explorers”. Harvard Law Review 62(4): 616–645.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/1336025
Haldemann, Frank. 2005. „Gustav Radbruch vs. Hans Kelsen: A Debate on Nazi Law”. Ratio Jurisprudence 18(2): 162–178.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9337.2005.00293.x
Kelsen, Hans. 2014. Czysta teoria prawa. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Google Scholar
Kosielińska-Grabowska, Urszula. 2008. „Idea sprawiedliwości u Gustawa Radbrucha”. W Rozdroża sprawiedliwości we współczesnej myśli filozoficznoprawnej. Red. Bartosz Wojciechowski, Mariusz J. Golecki. 75–96. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Kulesza, Witold. 2013. Crimen laesea iustitiae odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-894-3
Kurasz, Adriana. 2007. „Czy istnieje prawo naturalne?” Studia Ełckie 9: 35–51.
Google Scholar
Lipowicz, Agata. 2009. „Formalne i materialne gwarancje niezawisłości sędziowskiej jako element systemu praworządności demokratycznej”. Homines Hominibus 5: 163–170.
Google Scholar
Łętowska, Ewa. 1993. „Dekalog dobrego sędziego”. Gazeta Wyborcza (6–7 lutego): 5–8.
Google Scholar
Paulson, Stanley L. 1994. „Lon L. Fuller, Gustav Radbruch, and the ‘positivist’ theses”. Law and Philosophy 13: 313–359.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/BF01001678
Radbruch, Gustav. 2009. Filozofia prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Sanetra, Walerian. 2010. „Swoboda decyzji sędziowskiej z perspektywy Sądu Najwyższego”. W Dyskrecjonalność w prawie-materiały XVIII Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Teorii i Filozofii Prawa. Red. Wiesław Staśkiewicz, Tomasz Stawecki. 34–52. Warszawa: LexisNexis Polska.
Google Scholar
Widłak, Tomasz. 2016. Fuller. Sopot: Horyzonty Filozofii Prawa.
Google Scholar
Widłak, Tomasz. 2019. „Egzemplaryzm sędziowski w literaturze prawniczej na przykładzie Sprawy Grotołazów L.L. Fullera”. Prawo i literatura. Parerga. Red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler. 95–107. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Zajadło, Jerzy. Red. 2008. Co to są hard cases? Fascynujące ścieżki filozofii prawa. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Google Scholar
Zajadło, Jerzy. 2016. Radbruch. Sopot: Horyzonty Filozofii Prawa.
Google Scholar
Zajadło, Jerzy. 2019. Minima iuridica Refleksje o pewnych (nie)oczywistościach prawniczych. Sopot: Arche, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Zajadło, Jerzy. Kamil Zeidler. 2021. Fascynujące ścieżki filozofii prawa 2. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Zalewska, Monika. 2015. „Czysta teoria wykładni prawa? Hans Kelsen – teoretyk i konstytucjonalista”. Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty. Red. Tomasz Stawecki, Jan Winczorek. Wolters Kluwer Polska.
Google Scholar
Zalewska, Monika. 2018. „Does Hans Kelsen’s Pure Theory of Law Support the Rule of Law and Democracy?” W Archiv fur Rechts- und Sozialphilosophie (ARSP-B) 161 The Rule of Law and Democracy. Red. Hirohide Takikawa. 203–215. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
Google Scholar
Zirk-Sadowski, Marek. 1998. Prawo a uczestniczenie w kulturze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Zirk-Sadowski, Marek. 2011. Wprowadzenie do filozofii prawa. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.