Mniejszość słowacka w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym – wybrane problemy

Michał Lubicz Miszewski

doi:10.18778/1644-857X.24.01.06

Authors

Michał Lubicz Miszewski General Tadeusz Kościuszko Military University of Land Forces in Wrocław https://orcid.org/0000-0002-1426-7422

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.24.01.06

Keywords:

Slovaks in Poland, Spisz, Orawa, the interwar period

Abstract

The text addresses the origins and location of the Slovak minority in the Second Polish Republic whose members lived in the parts of Spiš and Orava annexed to Poland in 1920. Activities aimed at preserving Slovak national identity were carried out, among other things, at the educational and religious levels. They generally did not meet with a favourable reception from the Polish state and local and church authorities.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Michał Lubicz Miszewski, General Tadeusz Kościuszko Military University of Land Forces in Wrocław

Dr Michał Lubicz Miszewski – socjolog, adiunkt na Wydziale Nauk o Bezpieczeństwie Akademii Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu.

Zainteresowania naukowe: Polonia i Polacy w Europie Środkowo-Wschodniej, mniejszości narodowe i etniczne w Europie Środkowo-Wschodniej, konflikty etniczne w państwach postsowieckich i państwach postjugosłowiańskich, imigranci i uchodźcy z Ukrainy w Polsce, odrodzenie Kościoła katolickiego w Europie Środkowo-Wschodniej, dziedzictwo kulturowe dawnych Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej.

References

Andráš M., Koreferát, [w:] Terra Scepusiensis. Stan badań nad dziejami Spiszu, red. R. Gładkiewicz, M. Homza, przy współudziale M. Pułaskiego, M. Slivki, Levoča–Wrocław 2003, s. 843–850.
Google Scholar

Andráš M., Severný Spiš v politických, vojenských a diplomatických aktivitách medzi rokmi 1918–1947, [w:] Terra Scepusiensis. Stan badań nad dziejami Spiszu, red. R. Gładkiewicz, M. Homza, przy współudziale M. Pułaskiego, M. Slivki, Levoča–Wrocław 2003, s. 853–873.
Google Scholar

Baka I., Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku, Warszawa 2010.
Google Scholar

Chałupczak H., Browarek T., Mniejszości narodowe w Polsce 1918–1995, Lublin 1998.
Google Scholar

Ciągwa J., Dzieje i współczesność Jurgowa 1546–1996 / Dejiny a súčasnost Jurgova, Kraków 1996.
Google Scholar

Ciągwa J., Krakovska cirkev a jazykové práva slovenskej národnostnej menšiny na Spiši v rokoch 1929–1945, [w:] Nepokojná hranica. Zbornik z medzinárodnej konferencie „Slovensko-pol’ské vzt’ahy v rokoch 1937–1947”, uskutočnenej 3. októbra 2009 v Spišskej Belej, v spolupráci Spišského dejepisného spolku, Spolku Slovákov v Pol’sku, Ústavu pamäti národa, Kraków 2010, s. 75–91.
Google Scholar

Ciągwa J., Slovenská národnostná menšina v Poľsku (Dejiny a súčasnosť), „Almanach. Słowacy w Polsce / Towarzystwo Słowaków w Polsce” 1995, z. 3, s. 9–29.
Google Scholar

Ciągwa J., Slovenskí kňazi v Krakovskej Arcidiecéze v rokoch 1920–1939, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2015, t. XIV, z. 1, s. 57–74. https://doi.org/10.15290/mhi.2015.14.01.04
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2015.14.01.04

Ciągwa J., Slovenský právny systém na severnom Spiši v rokoch 1939–1945, [w:] Terra Scepusiensis. Stan badań nad dziejami Spiszu, red. R. Gładkiewicz, M. Homza, przy współudziale M. Pułaskiego, M. Slivki, Levoča–Wrocław 2003, s. 927–938.
Google Scholar

Ciągwa J., Słowacka mniejszość narodowa w Polsce 1920–1996, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Z. Kurcz, Wrocław 1997, s. 181–204.
Google Scholar

Ciągwa J., W sprawie Słowaków na Spiszu i Orawie. Odpowiedź na recenzję Ryszarda Kantora, „Almanach. Słowacy w Polsce / Towarzystwo Słowaków w Polsce” 1993, z. 1, s. 83.
Google Scholar

Ciągwa E., Ciągwa J., Záloh spišských miest, „Almanach. Słowacy w Polsce / Towarzystwo Słowaków w Polsce” 1993, z. 1, s. 24–38.
Google Scholar

Drugi powszechny spis ludności Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 grudnia 1931 roku. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo krakowskie bez miasta Krakowa, GUS, Warszawa 1938.
Google Scholar

Juchniewiczová V., Szkolnictwo słowackiej mniejszości narodowej w Polsce, [w:] Szkoły dla mniejszości narodowych i społeczności kaszubskiej w Polsce, red. T. Lewowicki, J. Nikitorowicz, A. Szczurek-Boruta, Warszawa–Cieszyn–Białystok 2013, s. 105–121.
Google Scholar

Korkuć M., Słowacki udział w wojnie. Okupacja polskiego Spiszu i Orawy, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2010, nr 1–2(108–109), s. 24–30.
Google Scholar

Kowalczyk J., Spisz podczas II wojny światowej i w pierwszych latach powojennych, [w:] Terra Scepusiensis. Stan badań nad dziejami Spiszu, red. R. Gładkiewicz, M. Homza, przy współudziale M. Pułaskiego, M. Slivki, Levoča–Wrocław 2003, s. 905–924.
Google Scholar

Kurcz Z., Od narodowości do mniejszości narodowych w Polsce, Wrocław 2022.
Google Scholar

Matula P., Polsko-słowackie spory graniczne w pierwszej połowie XX wieku. Kwestia interpretacji i percepcji, „Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media” 2021, vol. I(VII), s. 177–190.
Google Scholar

Matula P., Prinavrátenie severného Spiša, Oravy a Kysúc Slovensku v septembri 1939 na stránkach slovenskej tlače, [w:] Nepokojná hranica. Zbornik z medzinárodnej konferencie „Slovensko-pol’ské vzt’ahy v rokoch 1937–1947”, uskutočnenej 3. októbra 2009 v Spišskej Belej, v spolupráci Spišského dejepisného spolku, Spolku Slovákov v Pol’sku, Ústavu pamäti národa, Kraków 2010, s. 53–74.
Google Scholar

Melníková M., Formovanie severných hraníc Slovenska w 20. storočí, [w:] Od poznania do zrozumienia. Polacy, Czesi, Słowacy w XX wieku, red. E. Orlof, Rzeszów 1999, s. 147–156.
Google Scholar

Molitoris L., Dejiny Slovákov v Poľsku do roku 1961, Kraków 2017 (wydanie w języku polskim: L. Molitoris, Dzieje Słowaków w Polsce do roku 1961, Kraków 2022).
Google Scholar

Molitoris L., Poznámky k dejinám Slovákov v Poľsku a k ich národnému a kultúrnemu zápasu, „Almanach. Słowacy w Polsce / Towarzystwo Słowaków w Polsce” 1993, z. 1, s. 55–74.
Google Scholar

Orlof E., Orawa i Spisz w latach 1918–1920, [w:] Spisz i Orawa w 75. rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem, red. T. M. Trajdos, Kraków 1995, s. 11–24.
Google Scholar

Orlof E., Roszkowski J. M., Regulacje granicy państwowej na Spiszu w okresie międzywojennym, [w:] Terra Scepusiensis. Stan badań nad dziejami Spiszu, red. R. Gładkiewicz, M. Homza, przy współudziale M. Pułaskiego, M. Slivki, Levoča–Wrocław 2003, s. 893–903.
Google Scholar

Patek A., O pograniczu na Spiszu w latach 1918–1945 w świetle słowackiego i polskiego piśmiennictwa, „Kontakty” 2023, t. XX (Wizerunek Polski i Polaków w piśmiennictwie słowackim w latach 1918–1945), s. 73–88.
Google Scholar

Rojek W., Kształtowanie się polsko-czechosłowackiej granicy państwowej w 1945 r., [w:] Si vis pacem, para bellum. Bezpieczeństwo i polityka Polski. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Tadeuszowi Dubickiemu, red. R. Majzner, Częstochowa–Włocławek 2013, s. 433–448.
Google Scholar

Roszkowski J. M., Co się naprawdę wydarzyło 13 października 1922 roku w Jurgowie?, „Na Spiszu” 1999, nr 46, s. 4–5.
Google Scholar

Roszkowski J. M., Jak przeprowadzono spis ludności na Spiszu w 1919 roku, „Na Spiszu” 1996, nr 5(42), s. 13.
Google Scholar

Roszkowski J. M., O zagadnieniach polsko-słowackiego pogranicza, „Orawa” 1995, R. VII, nr 33, s. 53–63.
Google Scholar

Roszkowski J. M., Polskie zabiegi o przyłączenie Spiszu i pierwsze lata przynależności północnej części tej ziemi do Rzeczpospolitej (1918–1925), [w:] Terra Scepusiensis. Stan badań nad dziejami Spiszu, red. R. Gładkiewicz, M. Homza, przy współudziale M. Pułaskiego, M. Slivki, Levoča–Wrocław 2003, s. 819–842.
Google Scholar

Roszkowski J. M., Rola Kościoła na Spiszu i Orawie w podtrzymywaniu polskości oraz słowakizacji, [w:] Spisz i Orawa w 75. rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem, red. T. M. Trajdos, Kraków 1995, s. 25–37.
Google Scholar

Roszkowski J. M., Zapomniane Kresy. Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895–1925, Nowy Targ–Zakopane 2011.
Google Scholar

Skawiński M., Granica polsko-słowacka w latach 1938–1939 w ujęciu etnicznym i funkcjonalnym, [w:] Stosunki polsko-słowacko-węgierskie na przestrzeni wieków, red. T. Gajownik, P. Jędrzejewski, R. Kowalski, G. Szuster, Nowy Targ 2016, s. 189–208.
Google Scholar

Skawiński M., Listopad 1938 roku na Kresach Południowych, „Na Spiszu” 1998, nr 46, s. 3–4.
Google Scholar

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. XII (Województwo krakowskie, Śląsk Cieszyński), GUS, Warszawa 1925.
Google Scholar

Stopka J., Podział administracyjny Orawy na przestrzeni lat 1920–1995, [w:] Spisz i Orawa w 75. rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem, red. T. M. Trajdos, Kraków 1995, s. 53–56.
Google Scholar

Tomaszewski J., Ojczyzna nie tylko dla Polaków. Mniejszości narodowe w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1985.
Google Scholar

Trajdos T. M., Spisz środkowy i północny w naszym stuleciu, Warszawa 1987.
Google Scholar