On the Difficulties in the Reception of Schelling – Remarks on the Margins of the Works of Ryszard Panasiuk

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6107.42.04

Keywords:

Schelling, German Idealism, Marxist Ideology

Abstract

This article addresses two major issues. First, the reception of Schelling’s philosophy in Poland after World War II. Second, how Schelling’s philosophical abstractions should be understood. The contextual understanding of philosophy relied on by Ryszard Panasiuk in his research was taken as the basis for interpretation. The structure of the article is derived from these two basic assumptions: the first part – German Idealism in the Context of Marxist-Leninist Ideology – deals with the way in which Marxist-Leninist ideology, starting from a class-dialectical and “party” understanding of philosophy, regarded philosophical Idealism as the enemy. The point of reference will be Georg Lukács’ concept of “Die Zerstörung der Vernunft” and the interpretation of Schelling’s philosophy as Irrationalism. Part Two – The Origins of Schelling Research – deals with the problem of why research on Schelling and Idealism ceased after World War II. And consecutively, under what conditions and when the first monographic studies appeared. The third part – How to understand nature? – is a historical-critical and contextual interpretation of Schelling’s Philosophy of Nature. Schelling’s philosophy can be understood as a new anthropology, integrally linking Man and Nature. In this sense, it is the antithesis of rationalist reductionism.

References

Aleksandrow, G.F. et al. (1972). Historia filozofii, t. 3, Filozofowie pierwszej połowy XIX wieku. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Baczko, B. (1964). Rousseau. Samotność i wspólnota. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Baczko, B. (red.) (1965). Filozofia i socjologia XX wieku. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Dynnik, M.A. (red.) (1963). Historia filozofii. Lata czterdzieste – dziewięćdziesiąte XIX w., cz. 1. Tłum. R. Światło, R. Hekker, W. Wudel. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Gabryl, F. (1913). Polska filozofia religijna w XIX wieku, t. 1. Warszawa: Biblioteka Dzieł Chrześcijańskich.
Google Scholar

Garewicz J. (1965). Rozdroża pesymizmu: Jednostka i społeczeństwo w koncepcji Artura Schopenhauera. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Geffarth, R.D. (2007). Religion und arkane Hierarchie. Der Orden der Gold- und Rosenkreuzer als geheime Kirche im 18. Jahrhundert. Lejda: Brill.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/ej.9789004156678.i-360

Gogacz, M. (1969). Obrona intelektu. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Google Scholar

Granat, W. (1985). Personalizm chrześcijański. Teologia osoby ludzkiej. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Google Scholar

Grudzień, J. i Jankowski, H. (red.). (1978). Filozofia marksistowska. Podręcznik akademicki do przedmiotu Podstawy marksistowsko-leninowskiej filozofii i socjologii, wyd. 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Hansen, F.-P. (1989). Das älteste Systemprogramm des deutschen Idealismus: Rezeptionsgeschichte und Interpretation. Berlin, New York: Walter de Gruyter.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110848311

Hegel, G.W.F. (1985). Najstarszy program systemu niemieckiego idealizmu. Pismo Literacko-Artystyczne, 3, s. 121.
Google Scholar

Jaworski, W. (1988). Polska, wczesna recepcja filozofii Schellinga. Pismo Literacko-Artystyczne, 4, s. 124–132.
Google Scholar

Kierul, J. (1996). Izaak Newton: Bóg, światło i świat. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Quadrivium.
Google Scholar

Kołakowski, L. (1958). Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kołakowski, L. (1965a). Jezus Chrystus – prorok i reformator. Argumenty, 51–52, s. 1, 6–7.
Google Scholar

Kołakowski, L. (1965b). Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kozyr-Kowalski, S. i Ładosz, J. (1972). Dialektyka a społeczeństwo. Wstęp do materializmu historycznego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kuderowicz, Z. (1963). Fichte. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Lukács, G. (1954). Die Zerstörung der Vernunft. Berlin: Aufbau-Verlag.
Google Scholar

Lukács, G. (1980). Młody Hegel. O powiązaniach dialektyki z ekonomią. Tłum. M.J. Siemek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Lukács, G. (2022). Die Zerstörung der Vernunft. W: Werke. T. 9. Bielefeld: Aisthesis Verlag.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5771/9783849816858-9

Neugebauer-Walk, M. (red.) (2009). Aufklarung und Esoterik: Rezeption – Integration – Konfrontation. Tybinga: Max Niemeyer Verlag.
Google Scholar

Markiewicz, B. (1983). Najstarszy program systemu niemieckiego idealizmu. Studia Filozoficzne, 4, s. 51–68.
Google Scholar

Marx, K. i Engels, F. (1967). Werke. T. 41. Ergänzungsband: Schriften, Manuskripte, Briefe bis 1844. Berlin: Dietz Verlag.
Google Scholar

Mosse, G.L. (1964). The Crisis of German Ideology. Intellectual Origins of the Third Reich. New York: Grosset & Dunlap.
Google Scholar

Mosse, G.L. (1972). Kryzys ideologii niemieckiej. Rodowód intelektualny Trzeciej Rzeszy. Tłum. T. Evert. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Panasiuk, R. (1987). Schelling. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Panasiuk, R. (1991). Przyroda i sztuka jako wytwory podmiotu transcendentalnego we wczesnej filozofii Schellinga. W: M.M. Czarnawska (red.). Schelling a pojęcie subiektywności. Białystok: Zakład Teorii Poznania. Filia Uniwersytetu Warszawskiego (Idea: Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, 4), s. 127–137.
Google Scholar

Panasiuk, R. (2001). Filozofia historia i współczesność. Studia – odczyty – eseje. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Panasiuk, R. (2002). Przyroda. Człowiek. Polityka: Z dziejów filozofii niemieckiej XVIII i XIX wieku. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Panasiuk, R. (2008). Filozofowanie jako dialog z dziedzictwem duchowym przeszłości: rozprawy – szkice – odczyty. Toruń: Wydawnictwo Rolewski.
Google Scholar

Płonka-Syroka B. (1999). Medycyna niemiecka nurtu niematerialistycznego 1797–1848 i polska recepcja jej teorii i doktryn w dziewiętnastym stuleciu. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii Nauki PAN.
Google Scholar

Rozental, M. i Judin P. (1955). Krótki słownik filozoficzny. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Schelling, F.W.J. (1960). Mitologia i objawienie. W: Filozofowie o religii. T. 1. Tłum. A. Nowicki. Warszawa, Kraków: Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli Odział Wojewódzki, s. 239–260.
Google Scholar

Schelling, F.W.J. (1979). System idealizmu transcendentalnego; O historii nowszej filozofii (z wykładów monachijskich). Tłum., wstęp K. Krzemieniowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Schelling, F.W.J. (1981). W: Z historii rozwoju klasycznej burżuazyjnej filozofii niemieckiej: Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Feuerbach. Tłum. K. Krzemień-Ojak. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Schelling, F.W.J. (1983). Filozofia sztuki; O stosunku sztuk plastycznych do przyrody; Bruno, czyli O boskiej i naturalnej zasadzie rzeczy rozmowa, przeł., wstęp K. Krzemieniowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Schelling, F.W.J. (1990). Filozoficzne badania nad istotą ludzkiej wolności i sprawami z tymi związanymi, przekł. B. Baran. Kraków: Inter Esse.
Google Scholar

Schelling, F.W.J. (1994). Ergänzungsband zu Werke Band 5 bis 9. Wissenschaftshistorischer Bericht zu Schellings naturphilosophischen Schriften 1797–1800. Stuttgart: Frommann-Holzboog.
Google Scholar

Schmied-Kowarzik, W. (2015). Existenz denken: Schellings Philosophie von ihren Anfängen bis zum Spätwerk. Freiburg, München: Verlag Karl Alber.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5771/9783495807835

Tatarkiewicz, W. (1988). Historia filozofii. T. II, Filozofia nowożytna do roku 1830, wyd. 11. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Zimmermann, R.Ch. (1969). Das Weltbild des jungen Goethe. Monachium: Wilhelm Fink Verlag.
Google Scholar

Published

2023-12-01

How to Cite

Miodoński, L. (2023). On the Difficulties in the Reception of Schelling – Remarks on the Margins of the Works of Ryszard Panasiuk. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica, (42), 47–62. https://doi.org/10.18778/0208-6107.42.04