The Problem of Secularity of the State and the Challenges of Modernity. On the Fringes of Religion and State Neutrality by Ryszard Panasiuk

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6107.42.01

Keywords:

Modernity, secularity of the state, crisis

Abstract

The reference point of my text is Panasiuk’s essay devoted to the idea of secularity of the state, which I treat as a component of modernity. In the context of the crisis caused by the development of modernity, I pose the question of the possibility of preventive measures. I maintain that their effectiveness depends on whether it is possible to look at the current situation from the perspective of externality (transgression), to which worldviews that are often in conflict with each other refer. I argue that a secular state provides an opportunity for a fruitful dialogue between these worldviews by creating an opportunity for the implementation of preventive action.

References

Bauman, Z. (2018). Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość. Tłum. K. Lebek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Berman, M. (2006). „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Przełożył M. Szuster. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Bobako, M. (2010). Demokracja wobec różnicy. Multikulturalizm i feminizm w perspektywie polityki uznania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Bogusławski, M.M. (2020). Wariacje (post)humanistyczne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8142-653-4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8142-653-4

Chrzanowski, W. (1998). Państwo demokratyczne a neutralne światopoglądowo. W: Nowicka-Włodarczyk, E. (red.), Neutralność światopoglądowa państwa. Kraków: Fundacja „Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji”, s. 9–18.
Google Scholar

Chutorański, M. (2020). Nie(tylko)ludzkie wymiary edukacji. W stronę pedagogiki nieantropocentrycznej. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Daniel, K. (1998). Słabość argumentu większościowego. W: Nowicka-Włodarczyk, E. (red.), Neutralność światopoglądowa państwa. Kraków: Fundacja „Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji”, s. 55–62.
Google Scholar

Dąbrowski, J. i Demenko, A. (2014). Cenzura w sztuce polskiej po 1989 roku. Tomy 1 i 2. Warszawa: Fundacja Kultura Miejsca.
Google Scholar

Deleuze, G. (2017). Immanencja: życie. Tłum. K.M. Jaksender. Kraków: Eperons/Ostrogi.
Google Scholar

Derrida, J. (2016). Widma Marksa. Tłum. T. Załuski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Engels, F. (1979). Dialektyka przyrody. Tłum. T. Zabłudowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Fukuyama, F. (2009). Koniec historii. Tłum. T. Bieroń, M. Wichrowski. Kraków: ZNAK.
Google Scholar

Guldi, J. i Armitage D. (2014). The History Manifesto. https://doi.org/10.1017/9781139923880
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/9781139923880

Heller, Á. (2012a). Trzy logiki nowoczesności i podwójne związanie wyobraźni. Tłum. W. Bulira. W: Heller, Á., Eseje o nowoczesności. Red. J.P. Hudzik. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 169–191.
Google Scholar

Heller, Á. (2012b). Złożoność sprawiedliwości – wyzwanie dla XXI wieku. Tłum. J. P. Hudzik. W: Heller, Á., Eseje o nowoczesności. Red. J.P. Hudzik. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 193–212.
Google Scholar

Kardaś, A. et al. (2021). Redaktorzy Nauki o Klimacie: Gadomski kwestionuje wiedzę naukową, 8 czerwca. Online: https://wyborcza.pl/7,75968,27177152,redaktorzy-nauki-o-klimacie-gadomski-kwestionuje-wiedze-naukowa.html [dostęp: 10.07.2021].
Google Scholar

Kowalska, M. (2005). Demokracja w kole krytyki. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Kowalska, M. (2021). O sprawiedliwości innymi słowy. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Latour, B. (2009). Czy nie-ludzie zostaną zbawieni? Argument ekologiczny. Tłum. M. Bokiniec. W: Ekologia. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 18–52.
Google Scholar

Legutko, R. (1998). Różne aspekty neutralności światopoglądowej. W: Nowicka-Włodarczyk, E. (red.), Neutralność światopoglądowa państwa. Kraków: Fundacja „Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji”, s. 63–69.
Google Scholar

Panasiuk, R. (1998). Religia i neutralność światopoglądowa państwa. W: Nowicka-Włodarczyk, E. (red.), Neutralność światopoglądowa państwa. Kraków: Fundacja „Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji”, s. 19–31.
Google Scholar

Pieniążek, P. (2006). Suwerenność a nowoczesność. Z dziejów poststrukturalistycznej recepcji myśli Nietzschego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Pietrzak, M. (2012). Państwo prawne, państwo świeckie. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Schillebeeckx, E. (2018a). The search for the living God. W: Schillebeeckx, E., The Collected Works of Edward Schillebeeckx, vol. XI: Essays. Ongoing Theological Quest. Red. T.M. Schoof, C. Sterkens, E. Borgman, R.J. Schreiter. London–New York–Oxford–New Dehli–Sydney: T&T Clark, s. 35–50.
Google Scholar

Schillebeeckx, E. (2018b). „Theological interpretation of faith in 1983”. W: Schillebeeckx, E., The Collected Works of Edward Schillebeeckx, vol. XI: Essays. Ongoing Theological Quest. Red. T. M. Schoof, C. Sterkens, E. Borgman, R. J. Schreiter. London–New York–Oxford–New Dehli–Sydney: T&T Clark, s. 51–68.
Google Scholar

Schillebeeckx, E. (2018c). „Liberating theology”. W: Schillebeeckx, E., The Collected Works of Edward Schillebeeckx, vol. XI: Essays. Ongoing Theological Quest. Red. T.M. Schoof, C. Sterkens, E. Borgman, R.J. Schreiter. London–New York–Oxford–New Dehli–Sydney: T&T Clark, s. 69–84.
Google Scholar

Stengers, I. (2013). Une autre science est possible! Manifeste pour un ralentissement des sciences. Paris: La Découverte.
Google Scholar

Touraine, A. (1992). Critique de la modernité. Paris: Fayard.
Google Scholar

Widła, B. (2018). Denializm ponad podziałami. Magazyn Kontakt, 19 grudnia. Online: https://magazynkontakt.pl/denializm-ponad-podzialami/ [dostęp: 10.07.2021].
Google Scholar

Published

2023-07-21 — Updated on 2023-12-04

Versions

How to Cite

Bogusławski, M. (2023). The Problem of Secularity of the State and the Challenges of Modernity. On the Fringes of Religion and State Neutrality by Ryszard Panasiuk. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica, (42), 79–96. https://doi.org/10.18778/0208-6107.42.01 (Original work published July 21, 2023)