Hermes-Mercury an Ancient Allegory of Modern Łódź and an Undiscovered Patron of the City’s Sustainable Development

Authors

  • Przemysław Owczarek Independent Researcher

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6107.42.05

Keywords:

Hermes, architectural detail, caduceus, ancient icon of modernity, capitalism, sustainable development

Abstract

From the mid-nineteenth century, in industrial cities of the West, numerous architectural details appeared, exposing the figure and attributes of Hermes-Mercury, the Greek god of trade, merchants and thieves, traveller of travelers, messenger of gods and psychopompos, ruler of writing and communication, money and all measures. In Alexandrian syncretism, Hermes appears as the prophet Trismegistus, guardian of secret knowledge. As a philosophical Mercury, Hermes patronizes alchemical changes and, together with other secrets of royal art and esoteric knowledge, contributes to the masonic traditions. In modern times, Hermes has become the patron of industry, an ancient icon of modernity and capitalism, and so he became the hero of the graphics decorating the diplomas of world exhibitions, bookkeeping certificates, and labels of goods. The alchemical mercury, an intriguing personification of modernity perceived as fluid and ephemeral, brings with it the collapse of great narratives based on transcendence, which is expressed in the replacement of the symbol in the universe of Western culture by allegory. Meanwhile, the departure from allegory towards the posthuman vision of the city and the world allows us to see in Hermes’ semantic heritage the potential of sustainable development, free from metaphysics, the simplest emblem of which is the caduceus.

References

Benjamin, W. (2005). Pasaże. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Berman, M. (2006). „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności, Kraków: Universitas.
Google Scholar

Białostocki, J. (1967). Ikonografia romantyczna. Przegląd problemów badawczych. W: Romantyzm. Studia nad sztuką drugiej połowy weku XVIII i wieku XIX, Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Biedermann, H. (2005). Leksykon symboli. Warszawa: Muza SA.
Google Scholar

Bugaj, R. (1998). Hermetyzm. T. I i II. Warszawa: Wydawnictwo Orion.
Google Scholar

Cegielski, T. (1992). Sekrety masonów. Warszawa: Agencja Omnipres.
Google Scholar

Cirlot, J.E. (2001). Słownik symboli. tłum. I. Kania. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Cortesi, P. (2005). W poszukiwaniu kamienia filozoficznego. Historia i sekrety alchemii. Kraków: Wydawnictwo Platan.
Google Scholar

Detienne, M. i Vernant, J-P. (1978). Cunning Intelligence in Greek Culture and Society. Sussex and New Jersey.
Google Scholar

Eliade, M. (2007). Kowale i alchemicy. Warszawa: Wydawnictwo Alatheia.
Google Scholar

Gała-Walczowska, M. (2017). Wątki znaczeniowe i symbolika architektury XIX wieku, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 62 (4), s. 56.
Google Scholar

Goethe, J.W. (1999). Faust. Tragedia. tłum i posłowie A. Pomorski. Warszawa: Świat Książki.
Google Scholar

Hass, L. (1980). Sekta farmazonii warszawskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Hymny homeryckie. (2007). tłum. W. Appel. Toruń: Algo.
Google Scholar

Kerényi, K. (1993). Hermes przewodnik dusz. Warszawa: Wydawnictwo Sen.
Google Scholar

Kerényi, K. (2002). Mitologia Greków. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Kotula, A. i Krakowski, P. (1980). Rzeźba XIX wieku, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Krakowski, P. (1973). Wątki znaczeniowe w architekturze wieku XIX. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace z Historii Sztuki, 11, s. 63–81.
Google Scholar

Kubiak, Z. (1997). Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki.
Google Scholar

Lipszyc, A. (2006). Piekielne Pasaże. Literatura na Świecie, 5–6, s. 429–444.
Google Scholar

Nawrot, L. (1999). Źródła hermetyzmu i alchemii, Nowa Krytyka, 10, s. 179–199.
Google Scholar

Rewers, E. (2005). Post – Polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Ryszkiewicz, M. (1994). Matka Ziemia w przyjaznym kosmosie. Gaja zasada antropiczna w dziejach myśli przyrodniczej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Stefański, K. (2005). Architektura XIX wieku na ziemiach polskich. Warszawa: Wydawnictwo DIG.
Google Scholar

Smolarkiewicz, E. (2012). Rewitalizacja jako forma przywoływania przeszłości. W: Deklinacja odnowy miast. Z dyskusji nad rewitalizacją w Polsce. Poznań: Wydawnictwo UAM, s. 69–78.
Google Scholar

Sznajderman, M. (2014). Błazen: maski i metafory. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Google Scholar

Szram, A. (1974) Zabytki i współczesność w mieście. Głos Robotniczy, 47, s. 340.
Google Scholar

Szram, A. (1998). Inicjatywy budowlane I.K. Poznańskiego jako wyraz mecenatu artystycznego łódzkiego przemysłowca, Łódź: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Łodzi.
Google Scholar

Sztumski, W. (2006). Idea zrównoważonego rozwoju a możliwość jej urzeczywistnienia, Problemy Ekorozwoju, 1 (2), s. 73–76.
Google Scholar

Trias, E. (1999). Myślenie o religii. W: Religia. Jasques Derrida, Gianni Vattimo i inni. Tłum. M. Kowalska et al. Warszawa, Wydawnictwo Alatheia.
Google Scholar

Trzcińska, I. (2001). Logos, mit i ratio. Wybrane koncepcje racjonalności od XV do XVII wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Vernant, J.-P. (1974). Mythes et pensée chez les Grecs. Paris: Maspero.
Google Scholar

Wójtowicz, N. (2006). Masoneria. Mały słownik. Warszawa: Verbinum.
Google Scholar

Zaidman, L.B. (2008). Grecy i ich bogowie. Warszawa: Mówią Wieki Wymiary.
Google Scholar

Published

2023-12-01

How to Cite

Owczarek, P. (2023). Hermes-Mercury an Ancient Allegory of Modern Łódź and an Undiscovered Patron of the City’s Sustainable Development. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica, (42), 115–134. https://doi.org/10.18778/0208-6107.42.05