Jak podpisywać dzieła sztuki w przestrzeni publicznej? Problematyka i wybrane przykłady

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6107.40.07

Słowa kluczowe:

sztuka publiczna, street art, dziedzictwo kulturowe, standardy opisu dzieła sztuki

Abstrakt

Mimo iż przestrzenie miejskie nasycone są dziełami sztuki, pełniącymi ważne funkcje estetyczne, społeczne, edukacyjne, historyczne, obiekty te często są przez odbiorców niezauważane, nierozu­miane lub nieidentyfikowane jako sztuka. Autorka stawia tezę, że jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest brak profesjonalnych podpisów. Celem tekstu jest analiza tablic informacyjnych wybranych obiektów znajdujących się w Łodzi. Porównanie zebranych przykładów wskazuje na różnorodne braki w treści podpisów, ich nieczytelność, niewłaściwe umiejscowienie, a nawet zu­pełne pominięcie jakiegokolwiek tekstu informującego o danym dziele. Poddane analizie zostały dwadzieścia dwa obiekty wykonane po II wojnie światowej, reprezentujące różne gatunki sztuki i typy przestrzeni. Artykuł kończą lista postulatów, których spełnienia wymaga prawidłowe oznaczanie dzieł sztuki (sporządzona na wzór dziesięciopunktowego przewodnika opracowanego przez Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie) oraz propozycja przykładowej tablicy (dotyczącej konkretnego muralu), która mogłaby stać się rozwiązaniem standardowym.

Bibliografia

American Alliance of Museums (2022). Excellence in Exhibition Label Writing Competition. Online: https://www.aam-us.org/programs/awards-competitions/excellence-in-exhibition-label-writing-competition/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Czechowicz, M. (2018). Dzieci Bałut – murale pamięci/2018. [Blog] Baedeker łódzki. Online: http://baedekerlodz.blogspot.com/2018/11/dzieci-baut-murale-pamieci-2018.html [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Danto, A. (2006). Interpretacja a identyfikacja. W: Danto, A., Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki. Tłum. L. Sosnowski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 141–157.
Google Scholar

Domaradzki, K. (2014). Sukces wymalowany na murach. Forbes [Polska], 14.01., https://www.forbes.pl/pierwszy-milion/lodzkie-murale-sukces-wymalowany-na-murach/gsn9g79 [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Dondzik, M. (2017). Michał Gałkiewicz – rzeźba, rysunek. Łódź: Miejska Galeria Sztuki w Łodzi.
Google Scholar

Dondzik, M. (2021). Michał Gałkiewicz – rzeźba [kanał Youtube, pięć filmów]. Online: https://www.youtube.com/channel/UCDc0-33lZeOJT4CxNL8DYBA [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Faherty, A. (2022). What makes a great museum label? [Blog] Museum Next. Online: https://www.museumnext.com/article/what-makes-a-great-museum-label/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Feretycki, B. (2020). Jednorożec ma już rok. Kosztująca 400 tys. zł rzeźba wciąż budzi emocje. TVP 3 Łódź. Online: https://lodz.tvp.pl/48423459/jednorozec-ma-juz-rok-kosztujaca-400-tys-zl-rzezba-wciaz-budzi-emocje [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Gallery text at the V&A. A Ten Point Guide (2013). V&A Museum. Online: https://www.vam.ac.uk/__data/assets/pdf_file/0009/238077/Gallery-Text-at-the-V-and-A-Ten-Point-Guide-Aug-2013.pdf [dostęp: 04.04.2022].
Google Scholar

Gallery text at the V&A A Ten Point Guide (2018). V&A Museum. Online: https://www.vam.ac.uk/blog/wp-content/uploads/VA_Gallery-Text-Writing-Guidelines_online_Web.pdf [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Gronczewska, A. (2020). Tworzył rzeźby oraz pomniki, które na zawsze przeszły do historii Łodzi. Dziennik Łódzki, 22.02. Online: https://dzienniklodzki.pl/tworzyl-rzezby-oraz-pomniki-ktore-na-zawsze-przeszly-do-historii-lodzi/ar/c1-14805432 [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Hac, A. (2014). Murale (prawie) jak w Nowym Jorku. Łódź – europejska stolica street artu. Gazeta Wyborcza [Łódź], 28.05., https://lodz.wyborcza.pl/lodz/56,125594,16036875,Murale__prawie__jak_w_Nowym_Jorku__Lodz___europejska.html [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Jagiełło, E. i Modnicka, N. (2015). Projekt Off Galeria. Dialogi wokół murali. Łódź: Qualio Badania i Działania Społeczne/ Fundacja Urban Forms. Online: https://www.urbanforms.org/assets/Uploads/Raport-Off-Galeria.pdf [dostęp: 7.06.2022].
Google Scholar

Karpińska, G. E. (2013). Pomniki bez cokołów – realizacje przedstawiające mężczyzn. Journal of Urban Ethnology, 11, s. 105–116. Online: https://rcin.org.pl/dlibra/publication/75282/edition/54833/content?&meta-lang=pl [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Kazimierska-Jerzyk, W. (2019). Aesthetic and Ethical Aspects of Responsibility for Mural Galleries (Comparative Analysis of Collections in Zaspa/Gdańsk, Łódź and Dulwich/London). On the W@terfront, 61 (6), s. 3–43. https://doi.org/10.1344/waterfront2019.61.6.7.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1344/waterfront2019.61.6.7

Kazimierska-Jerzyk, W. i Latuszewska-Syrda, T. (2020). Street Art Decade. Urban Forms Gallery 2009–2019. Lisboa–Łódź: Urban Creativity/Fundacja Urban Forms. Online: https://www.urbancreativity.org/urban-forms-gallery.html [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Kowalewska, J. (2006). Bezpańskie rzeźby. Lodz.naszemiasto.pl. Online: https://lodz.naszemiasto.pl/bezpanskie-rzezby/ar/c13-634655 [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Legal and Practical Measures Against Illicit Trafficking in Cultural Property. UNESCO Handbook (2006). Unesdoc.unesco.org. Online: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000146118 [dostęp: 1.06.2022].
Google Scholar

Litorowicz, A. (2016). Mury. Diagnoza dynamiki środowiska twórców malarstwa monumentalnego. Raport z badań. Warszawa: Instytut Badań Przestrzeni Publicznej/Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie.
Google Scholar

Lynch, L. (1960). The Image of The City. Cambridge: The Mit Press.
Google Scholar

Macdonald, K. (2019). Alternative city breaks: Łódź, Poland – discover its culture, food and nightlife. The Guardian, 17.07. Online: https://www.theguardian.com/travel/2019/jul/17/lodz-poland-city-break-culture-food-drink-nightlife [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

MG (2020). Ma 3 metry i ma rodzeństwo na całym świecie. Słynny miś mAnoufa zamieszka w Manufakturze. TUŁÓDŹ.PL, 2.10. Online: https://tulodz.pl/wiadomosci-lodz/ma-3-metry-i-ma-rodzenstwo-na-calym-swiecie-slynny-mis-manoufa-zamieszka-w-manufakturze/AUznfrRq2yLelZ1d7Es0 [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Nowakowska, M. (2021). Andrzej Jocz. Łódzki szlak rzeźby [folder]. Online: https://lodzkidetal.pl/wp-content/uploads/2021/01/Folder-Andrzej-Jocz.pdf [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

PAP (2019). Łódź już z jednorożcem. Property Design, 10.06. Online: https://www.propertydesign.pl/architektura/104/lodz_juz_z_jednorozcem,24127.html [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Polak, M. (brak daty). Czy Róża jest różą. Rozmowa z Joanną Rajkowską. [Portal kulturalny] Miej Miejsce. Online: http://miejmiejsce.com/sztuka/czy-roza-jest-roza-rozmowa-z-joanna-rajkowska/ [dostęp: 4.04. 2022].
Google Scholar

Rajkowska, J. (2014). Pasaż Roży 2014, projekt publiczny. Joanna Rajkowska [strona internetowa artystki]. Online: http://www.rajkowska.com/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Reitstätter, L., Galter, K. i Bakondi, F. (2022). Looking to Read: How Visitors Use Exhibit Labels in the Art Museum. Visitor Studies, 10.01. [online first]. https://doi.org/10.1080/10645578.2021.2018251.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10645578.2021.2018251

Rojo, J., i Harrington, S. (2013). Huge Street Art Murals Transform City of Lodz in Poland. [Blog] HuffPost, 06.12., http://www.huffingtonpost.com/jaime-rojo-steven-harrington/large-murals-transform-lodz_b_3428241.html?utm_hp_ref=arts [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Szeląg, M. (2019a). Papierek lakmusowy edukacji w muzeach sztuki. [Blog] EPALE. Online: https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/papierek-lakmusowy-edukacji-w-muzeach-sztuki [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Szeląg, M. (2019b). Podpisy „przyjazne” zwiedzającym. [Blog] EPALE. Online: https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/podpisy-przyjazne-zwiedzajacym [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Szynk, A. (2021). Mural Geralta gotowy! Rozpoznajecie źródło inspiracji? [Portal informacyjny] TUŁÓDŹ.PL. Online: https://tulodz.pl/lodz-po-godzinach/mural-geralta-na-ukonczeniu-dostrzegacie-zrodlo-inspiracji-zdjecia/jkUwW5OvxbJ00esV25VZ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Wallis, A. (1971). Socjologia i kształtowanie przestrzeni. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Writing Gallery Text at the V&A. A Ten Point Guide (2018). V&A Museum. Online: https://www.vam.ac.uk/blog/wp-content/uploads/VA_Gallery-Text-Writing-Guidelines_online_Web.pdf [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Zuch, N. (2014). Łódzkie Muralopolis. [Portal kulturalny] Culture.pl. Online: https://culture.pl/pl/artykul/lodzkie-muralopolis [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Australian Museum. Online: https://australian.museum/learn/teachers/learning/writing-text-and-labels/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Dzieci Bałut – Murale Pamięci [fanpage na Facebooku]. Online: https://www.facebook.com/DzieciBalut [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

„Extra volume”3D facade and installation in Lodz/Poland, 2018, reż. i prod. Victor Splash/ Fundacja Urban Froms. Online: https://vimeo.com/284619106 [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Fundacja Urban Forms. Online: https://www.urbanforms.org/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Łódź Bajkowa. Łódzka Organizacja Turystyczna. Online: https://lodz.travel/turystyka/co-zobaczyc/lodz-bajkowa/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Norweskie Ministerstwo Środowiska (2015). Projektowanie uniwersalne. Objaśnienie koncepcji. Raport tematyczny. Tłum. M. Boruc. Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełno-sprawnych. Online: https://niepelnosprawni.gov.pl/a,54,projektowanie-uniwersalne [dostęp: 12.06.2022].
Google Scholar

Podpisy pod obrazkami w MOCAK-u [fanpage na Facebooku]. Online: https://www.facebook.com/profile.php?id=100046016206327 [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Pomnik Jednorożca [fanpage na Facebooku]. Online: https://www.facebook.com/PomnikJednorozcaLodz/ [dostęp: g4.04.2022].
Google Scholar

Pomnik Łodzian. Online: http://pomnik.piotrkowska.pl/page.php?mypage=16 [dostęp: 12.06.2022].
Google Scholar

Pomnik Martyrologii Dzieci „Pękniętego Serca” w Parku im. Szarych Szeregów. Łódź.pl. Online: https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/dziedzictwo-lodzi/pomnik-peknietego-serca/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Pomnik ze spiżu, porcelany czy… pikseli? Debata naukowa o współczesnych upamiętnieniach Józefa Piłsudskiego [debata], 18.03.2022, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Online: https://muzeumpilsudski.pl/pomnik-ze-spizu-porcelany-czy-pikselidebata-naukowa-o-wspolczesnych-upamietnieniach-jozefa-pilsudskiego/ [dostęp: 4.04.2022].
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-06-30

Jak cytować

Dudek, A. (2022). Jak podpisywać dzieła sztuki w przestrzeni publicznej? Problematyka i wybrane przykłady. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica, (40), 131–160. https://doi.org/10.18778/0208-6107.40.07