Język polski jako obcy dla Głuchych – w poszukiwaniu dobrego terminu

Autor

  • Małgorzata Januszewicz Polski Związek Głuchych Oddział Łódzki, ul. Nawrot 94/96, 90-040 Łódź, Polski Instytut Językowy, ul. Mazowiecka 12/24, 00-048 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-4301-5726

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.21

Słowa kluczowe:

Głusi, polszczyzna Głuchych, glottodydaktyka, język polski jako obcy dla Głuchych, JPJODG

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy nauczania języka polskiego jako obcego dla Głuchych (JPJODG). Głusi zostali dostrzeżeni przez glottodydaktyków ponad dekadę temu, a ich sytuację językową oddaje metafora „milczących cudzoziemców”. JPJODG jest rozwijającą się gałęzią glottodydaktyki i stawia liczne wyzwania przed uczącymi, także terminologiczne. Głusi bowiem ani nie milczą, ani nie są cudzoziemcami. Nauczanie Głuchych Polaków, mimo licznych podobieństw, różni się od nauczania słyszących cudzoziemców. Również porównanie polszczyzny Głuchych do polszczyzny osób uczących się języka polskiego jako odziedziczonego ujawnia wiele różnic między tymi grupami. Głusi funkcjonują w wielojęzykowej rzeczywistości, w której oprócz polskiego języka migowego (PJM) i języka polskiego używają i uczą się także innych języków obcych, i to zarówno fonicznych, jak i migowych. Wątpliwości terminologiczne i poszukiwania odpowiedniego miejsca dla JPJODG w obrębie glottodydaktyki są dobrym znakiem – dowodzą, że wchodzimy w etap szukania konkretnych rozwiązań, które poprawią językową sytuację Głuchych Polaków.

Bibliografia

Czajkowska-Kisil M., 2014, Głusi, ich język i kultura. Zarys problematyki, w: P. Rutkowski, S. Łozińska (red.), Lingwistyka przestrzeni i ruchu. Komunikacja migowa a metody korpusowe, Warszawa, s. 17–35.
Google Scholar

Domagała-Zyśk E., 2013, Wielojęzyczni. Studenci niesłyszący i słabosłyszący w procesie uczenia się i nauczania języków obcych, Lublin.
Google Scholar

Januszewicz M., 2011, Lektoraty języka polskiego jako obcego dla głuchych w Szkole Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców Uniwersytetu Wrocławskiego. Trudności, osiągnięcia, perspektywy, [w:] K. Pluskota, K. Taczyńska (red.), Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego II, Toruń, s. 29–36.
Google Scholar

Januszewicz M., Jura M., 2017, Czy Głusi to „milczący cudzoziemcy”?, w: E. Kubicka, M. Berend, M. Rittner (red.), Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego IV, Toruń, s. 109–124.
Google Scholar

Januszewicz M., Jura M., Kowal J., 2014, Każdy ma prawo do nauki. Prawo głuchych do dostępu do języka i edukacji, w: M. Sak (red.), Edukacja Głuchych, Warszawa, s. 8–16.
Google Scholar

Kowal J., 2008, Głusi i ich języki obce a motywacja do nauki, w: A. Michońska-Stadnik, Z. Wąsik (red.), Nowe spojrzenia na motywację w dydaktyce języków obcych, Wrocław, 265–277.
Google Scholar

Kowal J., 2011, Język polski jako obcy w nauczaniu Milczących Cudzoziemców. Analiza możliwości zastosowania metod nauczania języka polskiego jako obcego w edukacji niesłyszących, Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny, niepublikowana praca doktorska.
Google Scholar

Kowal J., Jura M., Januszewicz M., 2014, Różnice w nauczaniu języka polskiego jako obcego słyszących cudzoziemców i głuchych Polaków, w: A. Dąbrowska, U. Dobesz (red.), 40 lat wrocławskiej glottodydaktyki polonistycznej. Teoria i praktyka, Wrocław, s. 73–86.
Google Scholar

Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
Google Scholar

Lipińska E., Seretny A., 2013, Nie swój lecz i nie obcy. Język odziedziczony w perspektywie glottodydaktycznej, w: Młoda polska emigracja w UE jako przedmiot badań psychologicznych, socjologicznych i kulturowych. Publikacja konferencyjna Euro-Emigrancji.PL, http://www.euroemigranci.pl/dokumenty/pokonferencyjna/Seretny_Lipinska.pdf [13.10.2016].
Google Scholar

Swoboda-Rydz U., 2017, Czynniki psycholingwistyczne i neurolingwistyczne warunkujące nabywanie drugiego języka (L2). Szybkość czytania jako miara kompetencji, „Kwartalnik Polonicum”, nr 24.
Google Scholar

Świdziński M., 2014, Wprowadzenie, w: M. Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu do spraw g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa, s. 8–12.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2019-12-20

Jak cytować

Januszewicz, M. (2019). Język polski jako obcy dla Głuchych – w poszukiwaniu dobrego terminu. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 26, 301–310. https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.21