Nauczyciele przyrody a język edukacji szkolnej (JES – Przyroda). Świadomość językowa i strategie dydaktyczne

Katarzyna Chamienia

doi:10.18778/0860-6587.30.19

Autor

Katarzyna Chamienia Uniwersytet Warszawski, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych https://orcid.org/0000-0003-2927-4462

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.30.19

Słowa kluczowe:

język edukacji szkolnej, nauczanie przyrody, uczeń z doświadczeniem migracji, dydaktyka językowa, leksyka przyrodnicza

Abstrakt

Artykuł referuje wyniki badania przeprowadzonego w 2021 r. wśród nauczycieli przyrody pracujących z uczniami z doświadczeniem migracji (UDM). Celem przeprowadzonych badań było określenie świadomości nauczycieli co do odmienności JES – Przyroda od języka codziennego oraz poznanie ich strategii nauczania w klasach, w których uczą się UDM. Aby uzyskać założone dane, przeprowadzono 8 wywiadów swobodnych z nauczycielkami przyrody pracującymi z UDM. Wywiady zostały przeanalizowane za pomocą kondensacji znaczeń. Z analizy wywiadów wynika, że nauczyciele są świadomi odmienności JES – Przyroda od języka codziennego, którą charakteryzują jako niskofrekwencyjną i wyspecjalizowaną leksykę. Zauważają też, że na ich lekcjach UDM uczą się nie tylko treści, ale też języka. Priorytetem pedagogów jest nawiązanie kontaktu z UDM, a zrozumienie treści przez uczniów jest dla nich istotniejsze niż zapamiętanie terminów. W trakcie zajęć wykorzystują różne strategie dydaktyczne mające ułatwić UDM funkcjonowanie na lekcjach, m.in. uczenie przez zabawę, doświadczenie, projekty czy tłumaczenia.

Bibliografia

Gromek E., Kłos E., Kofta W., Laskowska E., Melson A., 2017, Przyroda. Klasa 4, Warszawa.
Google Scholar

Gudkova S., 2012, Wywiad w badaniach jakościowych, w: D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Tom II. Metody i narzędzia, Kraków, s. 111–129.
Google Scholar

Jędryka B.K., 2014, Status języka polskiego jako obcego i drugiego w polskiej szkole, „Poradnik Językowy”, 10/2014, s. 42–54.
Google Scholar

Jędryka B.K., 2021, Jesteśmy wśród Was. Polska szkoła oczami uczniów z doświadczeniem migracji i ich rodziców, Warszawa.
Google Scholar

Jędryka B.K., 2022a, CLIL po polsku – zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe w dydaktyce języka polskiego jako języka edukacji szkolnej na przykładzie przyrody, w: E. Awramiuk, K. Szamryk (red.), Z problematyki kształcenia językowego IX, Białystok, s. 159–185.
Google Scholar

Jędryka B.K., 2022b, Dobry start uczniów z doświadczeniem migracji, „Języki Obce w Szkole”, 2/2022, s. 29–46.
Google Scholar

Jędryka B.K. (red.), 2020, Nowe w glottodydaktyce. Język Edukacji Szkolnej – przyroda, Warszawa.
Google Scholar

Kosacka M., Wójtowicz B., Żeber-Dzikowska I., 2017, Przyroda 4, Kielce.
Google Scholar

Kvale S., 2010, Prowadzenie wywiadów, Warszawa.
Google Scholar

Marko-Worłowska M., Szlajfer F., Stawarz J., 2017, Tajemnice przyrody. Podręcznik do przyrody do klasy 4 szkoły podstawowej, Warszawa.
Google Scholar

Pamuła-Behrens M., 2018, Język edukacji szkolnej, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2, s. 171–186.
Google Scholar

Raport Najwyższej Izby Kontroli o kształceniu dzieci rodziców powracających do kraju oraz dzieci cudzoziemców, 2020, Warszawa.
Google Scholar

Seretny A., 2018, Język szkolnej edukacji w perspektywie glottodydaktycznej – zarys problematyki, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 22(2), s. 139–156.
Google Scholar

Seretny A., 2022, Polszczyzna jako język drugi w szkole. Wymagania leksykalne komunikacyjnej i edukacyjnej odmiany języka, „Neofilolog”, nr 58/1, s. 99–118. https://doi.org/10.14746/n.2022.58.1.7
Google Scholar

Seretny A. Lipińska E., 2020, Język polski jako: obcy, drugi, odziedziczony, edukacyjny w Polsce i na obczyźnie – trajektorie procesu kształcenia, w: E. Kubicka, M. Berend, A. Walkiewicz (red.), Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego V, Toruń.
Google Scholar

Wilczyńska W., Michońska-Stadnik A., 2010, Metodologia badań w glottodydaktyce. Wprowadzenie, Kraków.
Google Scholar