Nauczanie polskiej deklinacji i składni w grupach wschodniosłowiańskich

Dominika Izdebska-Długosz

doi:10.18778/0860-6587.28.08

Autor

Dominika Izdebska-Długosz Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Zakład Językoznawstwa Stosowanego, Instytut Glottodydaktyki Polonistycznej, ul. Grodzka 64, 31-044 Kraków https://orcid.org/0000-0003-1603-8604

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.28.08

Słowa kluczowe:

język polski jako obcy, kontrast językowy, nauczanie kontrastywne, deklinacja, składnia, osoby rosyjskojęzyczne, studenci ze Wschodu

Abstrakt

W niniejszym tekście omówiono nauczanie deklinacji i składni polskiej w ujęciu kontrastywnym na przykładzie nauczania osób dorosłych ze Wschodu, znających język rosyjski jako język pierwszy lub drugi. Przedstawiając kontekst teoretyczny nauczania J2 w kontraście z J1, akcentuje się, że współcześnie korzystamy zarówno ze zdobyczy analiz kontrastywnych J1 i J2, jak i analizy błędów i znajomości zjawiska interferencji. Przedstawia się postulat konfrontatywności w nauczaniu JPJO osób ze Wschodu, który przewija się przez całą polskojęzyczną literaturę glottodydaktyczną.

W artykule zaprezentowano techniki dydaktyki polskiej deklinacji i składni w kontraście z językiem rosyjskim zaczerpnięte z książki autorki Polski dla nas 1. Польский для нас1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2–B2). Podzielono je na dwie grupy: ćwiczenia jednojęzyczne i dwujęzyczne. Zwrócono przy tym uwagę, iż znajomość J1 grupy uczących się przez lektora znacząco wspomaga nauczanie w kontraście, jednak nie jest warunkiem sine qua non tego typu dydaktyki.

Bibliografia

Allen J.P.B., 1983, Gramatyka pedagogiczna, w: J.P.B. Allen, S.P. Corder, A. Davies (red.), Kurs edynburski językoznawstwa stosowanego. Tom II. Techniki w językoznawstwie stosowanym, Warszawa, s. 61–83.
Google Scholar

Arabski J., 1980, Warunki i sposoby występowania interferencji, w: J. Arabski (red.), Wybrane metody glottodydaktyki, Katowice, s. 9–19.
Google Scholar

Bednarska K., 2014, Rola transferu językowego w nauczaniu języka polskiego Słoweńców, Łódź.
Google Scholar

Biełocka T., 1997, Trudności młodzieży grodzieńskiej w przyswajaniu rodzaju gramatycznego niektórych rzeczowników polskich, w: B. Janowska, J. Porayski-Pomsta (red.), Język polski w kraju i za granicą, t. II, Warszawa, s. 24–30.
Google Scholar

Czochralski J.A., 1979, O interferencji językowej, w: F. Grucza (red.), Polska myśl glottodydaktyczna 1945–1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, Warszawa, s. 521–536.
Google Scholar

Doros A., Łużny S., 1965, Zapobieganie błędom syntaktycznym i stylistycznym przy nauczaniu języka rosyjskiego, Warszawa.
Google Scholar

Grochowski L., 1978, Metodyka nauczania języka rosyjskiego, Warszawa.
Google Scholar

Harczuk Z., 1972a, Interferencja języka polskiego w procesie nauczania języka rosyjskiego, Warszawa.
Google Scholar

Harczuk Z., 1972b, O konsekwencjach dydaktycznych interferencji w nauczaniu języka rosyjskiego, w: S. Siatkowski (red.), Podstawy naukowe nauczania języka rosyjskiego, Warszawa, s. 204–213.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2015, Specyficzne problemy nauczania języka polskiego jako obcego w środowisku ukraińskojęzycznym, w: D. Gonigroszek (red.), Języki obce i kultura: Nowe konteksty edukacyjne, Piotrków Trybunalski, s. 315–323.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2017, Po polsku bez błędu. Zbiór ćwiczeń z gramatyki języka polskiego dla studentów ukraińskojęzycznych (A1–B1), Rzeszów.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2018, Konfrontatywność, dryl i tłumaczenie – koncepcja książki „Po polsku bez błędu. Zbiór ćwiczeń z gramatyki języka polskiego dla studentów ukraińskojęzycznych (A1–B1)”, w: A. Krawczuk, I. Bundza (red.), Polonistyka w XXI wieku: między lokalnym a globalnym, Kijów, s. 379–392.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2021a, Polski dla nas 1. Polskiy dlia nas 1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2–B2), Kraków.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2021b, Błędy gramatyczne w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych, Kraków.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/9788381383462

Jabłońska O., 2004, Szkolnictwo polskie na Ukrainie. Metody i problemy nauczania języka polskiego, w: A. Dąbrowska (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym, Wrocław, s. 123–131.
Google Scholar

Kaczmarski S.P., 1988, Wstęp do bilingwalnego ujęcia nauki języka obcego, Warszawa.
Google Scholar

Kaczmarski S.P., 2002a, Gramatyka a funkcjonalno-komunikacyjne nauczanie języka obcego, „Języki Obce w Szkole”, nr 2, s. 15–19.
Google Scholar

Kaczmarski S.P., 2002b, Transferencja gramatyczna w glottodydaktyce. „Języki Obce w Szkole”, nr 2, s. 19–22.
Google Scholar

Kaczmarski S.P., 2003, Język ojczysty w nauce języka obcego – kilka refleksji, „Języki Obce w Szkole”, nr 1, s. 14–19.
Google Scholar

Karolczuk M., 2006, Gramaticheskaya interferentsya v processe obuchenya russkoi rechi polskikh studentov-filologov, Białystok.
Google Scholar

Komorowska H., 1980, Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja. Audiolingwalizm, kognitywizm, interferencja, Warszawa.
Google Scholar

Korzeniewska-Rogalewicz J., 1986, Błąd leksykalny a dydaktyka języka obcego. Na materiale języka rosyjskiego, Warszawa.
Google Scholar

Kowalikowa J., 1992, Zagadnienia komparatystyki w nauczaniu języka polskiego w uniwersytecie zagranicznym, w: S. Grabias (red.), Język polski jako język obcy, Lublin, s. 51–58.
Google Scholar

Krawczuk A., 2005, Trudne miejsca w gramatyce polskiej dla Ukraińców (w związku z przygotowywaniem podręcznika „Polska fleksja z ćwiczeniami dla Ukraińców”), w: P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa, s. 491–497.
Google Scholar

Krawczuk A., 2011, Błędy językowe w polszczyźnie Ukraińców powodujące zakłócenia komunikacji z Polakami, w: I. Masojć, H. Sokołowska (red.), Tożsamość na styku kultur, Vilnius, s. 480–494.
Google Scholar

Krucka B., 1995, Rusycyzmy składniowe w języku Polaków ze Wschodu na tle polsko-rosyjskich kontrastów językowych, w: J. Mazur (red.), Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, Lublin, s. 115–123.
Google Scholar

Krzeszowski T.P., 1979a, Interjęzyk i kontrastywna gramatyka generatywna, w: F. Grucza (red.), Polska myśl glottodydaktyczna 1945–1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, s. 586–596.
Google Scholar

Krzeszowski T.P., 1979b, Rola znajomości gramatyki języka ojczystego w nauce języka obcego. „Przegląd Glottodydaktyczny”, t. 3, s. 7–17.
Google Scholar

Lipińska, E., Seretny, A., 2016, Tłumaczenie w nauczaniu/uczeniu się języka obcego – od słowa do tekstu, w: A. Seretny, E. Lipińska (red.), Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, Kraków, s. 23–35.
Google Scholar

Madej P.D., 2009, Tłumaczenie bezpośrednie jako metoda nauki języka obcego. Referat w: V Międzynarodowa Konferencja Edukacyjna: „Języki obce w kontekście współczesnych wyzwań i perspektyw”, Ustroń, s. 113–119.
Google Scholar

Marton W., 1979, Pedagogiczne implikacje studiów kontrastywnych, w: F. Grucza (red.), Polska myśl glottodydaktyczna 1945–1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, Warszawa, s. 607–617.
Google Scholar

Mazur J., 1995, Językowe i kulturowe uwarunkowania kształcenia sprawności komunikacyjnej, w: J. Mazur (red.), Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, Lublin, s. 27–37.
Google Scholar

Mazur J. (red.), 1992, Problemy kształcenia Polaków ze Wschodu, Lublin.
Google Scholar

Mazur J. (red.), 1993, Metodyka kształcenia językowego Polaków ze Wschodu, Lublin.
Google Scholar

Mazur J. (red.), 1995, Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, Lublin.
Google Scholar

Mazur J. (red.), 1996, Kształcenie rodaków ze Wschodu w Polsce (1989–1995), Lublin.
Google Scholar

Otwinowska-Kasztelanic A., 2009, Rozwój różnojęzyczności w kształceniu neofilologicznym w świetle teorii afordancji językowych, w: H. Komorowska (red.), Kształcenie językowe w szkolnictwie wyższym, Warszawa, s. 189–205.
Google Scholar

Paradowski M.B., 2006, Uczyć, aby nauczyć – rola języka ojczystego w gramatyce pedagogicznej w implikacje dla dydaktyki języków obcych, w: J. Krieger-Knieja, U. Paprocka-Piotrowska (red.), Komunikacja językowa w społeczeństwie informacyjnym – nowe wyzwania dla dydaktyki języków obcych, Lublin, s. 125–138.
Google Scholar

Seretny A., 2018, W pułapce interkomprehensywnej komunikatywności, w: A. Krawczuk, I. Bundza (red.), Polonistyka w XXI wieku: między lokalnym a globalnym, Kijów, s. 291–303.
Google Scholar

Siatkowski S., 1976, Językoznawstwo a problemy nauczania języków obcych, w: S. Siatkowski (red.), Nauczanie języka rosyjskiego a językoznawstwo i psychologia, Warszawa, s. 16–27.
Google Scholar

Skrundowa Z., 1985, Nauczanie gramatyki języka rosyjskiego. Warszawa.
Google Scholar