Przedstawiciele Kościoła w obliczu śmierci Jana III Sobieskiego
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.112.07Słowa kluczowe:
biskup, dwór, król, śmierć, spór, bezkrólewieAbstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie duchownych, którzy obecni byli na dworze w ostatnich chwilach życia króla Jana III i tych, którzy przybyli do stolicy bezpośrednio po jego zgonie. Wydaje się, że mimo długiej choroby monarchy, jego śmierć nastąpiła nagle, ku zaskoczeniu osób zgromadzonych na dworze. Działania podejmowane przez duchownych w tych trudnych chwilach wiązały się nie tylko z pełnionymi przez nich funkcjami, ale także z nową sytuacją polityczną oraz z napięciem, jakie zapanowało w rodzinie królewskiej. Rolę wiodącą przejął – co oczywiste – prymas Michał Radziejowski, ale szybko okazało się, że przeszkadzał mu w jego działalności biskup kujawski Stanisław Dąmbski, który konsekwentnie przez całe bezkrólewie i w okresie elekcji będzie starał się odegrać znaczącą rolę polityczną. Kolejnym celem artykułu jest też ukazanie wysiłków duchowieństwa, wypełniającego obowiązki tradycyjnie im przypadające, ale również starającego się o rozszerzenie swoich wpływów i zdobycie silniejszej pozycji politycznej.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Radziwiłłów, dział II [AR II], rkps 35
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Radziwiłłów, dział V [AR V], rkps 13939
Google Scholar
Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie [BCz], rkps 44, 441, 569
Google Scholar
Biblioteka Narodowa w Warszawie, rkps 6645
Google Scholar
Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie [BPAU], rkps 44, 944, 8443
Google Scholar
Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Kórniku [BKór.], rkps 1200, 1322
Google Scholar
Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego [BUW], rkps 76, t. I
Google Scholar
Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku (Nacjanalny Gistaryczny Archiu Biełarusi) [NGAB], fond 694, opis 12, rkps 399
Google Scholar
Dyaryusz prawdziwy, bo bez imienia autora wszystkich rzeczy i dziejów, które się w Polsce działy po śmierci Jana III króla polskiego aż do obrania Augusta II. (Z rękopisu spółczesnego), [w:] L. Rogalski, Dzieje Jana III Sobieskiego, Warszawa 1847, s. 412–535.
Google Scholar
Niemcewicz J. U., Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszcze z rękopismów, tudzież dzieł w różnych językach o Polszcze wydanych wraz z listami oryginalnymi królów i znakomitych ludzi w kraju naszym, t. IV, Lipsk 1839.
Google Scholar
Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego. Diariusz i relacje z lat 1691–1696, wyd. J. Woliński, Wrocław 1958.
Google Scholar
Sobiesciana z Archiwum Przeździeckich w Warszawie, oprac. J. Leniek, Kraków 1883.
Google Scholar
Załuski A. C., Epistolarum historico-familiarum, t. II, Brunsbergae 1711.
Google Scholar
Forst de Battaglia O., Jan Sobieski król Polski, Warszawa 1983.
Google Scholar
Gath I., Deformowanie prawdy medyczno-historycznej o chorobie i śmierci króla Polski Jana III Sobieskiego, „Archiwum Historii Medycyny i Filozofii” 2017, t. LXXX, s. 65–82.
Google Scholar
Kawecki R., Kardynał Michał Stefan Radziejowski (1645–1705), Opole 2005.
Google Scholar
Komaszyński M., Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska, królowa Polski (1641–1716), Kraków 1983.
Google Scholar
Komaszyński M., Piękna królowa Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska, Kraków 1995.
Google Scholar
Malicka W., Twórczość Jana Stanisława Jabłonowskiego w zbiorach bibliotek polskich, „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy” 2015, z. 3(41), s. 82–97.
Google Scholar
Myśliński M., Klejnoty Rzeczypospolitej. Zawartość skarbca koronnego na Wawelu w świetle inwentarzy z lat 1475–1792, Warszawa 2007.
Google Scholar
Skrzypietz A., Francuskie zabiegi o koronę polską po śmierci Jana III Sobieskiego, Katowice 2009.
Google Scholar
Skrzypietz A., Jakub Sobieski, Poznań 2015.
Google Scholar
Skrzypietz A., Kontrowersje wokół obecności królewicza Jakuba Sobieskiego przy śmierci ojca i początku jego sporu z matką [w druku, Warszawa].
Google Scholar
Skrzypietz A., Królewscy synowie – Jakub, Aleksander i Konstanty Sobiescy, Katowice 2011.
Google Scholar
Skrzypietz A., „Trzecie małżeństwo” królowej Marii Kazimiery – u źródeł legendy, [w:] Maria Kazimiera Sobieska (1641–1716). W kręgu rodziny, polityki i kultury, red. A. Kalinowska, P. Tyszka, „Studia i Materiały” [Warszawa] 2017, t. VI, s. 113–135.
Google Scholar
Sternal T., O autorze „Dyaryusza” z lat 1696–1697, „Przewodnik Naukowy i Literacki. Dodatek do Gazety Lwowskiej” 1891, z. 3–4, s. 261–276, 353–364.
Google Scholar
Szpilczyński S., Najprawdopodobniejsza przyczyna zgonu Jana III Sobieskiego, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobotka” 1980, R. XXXV, nr 2, s. 329–336.
Google Scholar
Tomkiewicz W., Dwie lustracje zamku warszawskiego, nadbitka z „Biuletynu Historii Sztuki” 1954, t. XVI, nr 3, s. 259–314.
Google Scholar
Wójcik Z., Jan Sobieski (1629–1696), Warszawa 1998.
Google Scholar
Ziembicki W., Zdrowie i niezdrowie Jana Sobieskiego. Studium Historyczno-Lekarskie, Poznań 1931.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.