Zamek w Trembowli w świetle inwentarzy z lat 1550 i 1551

Tadeusz Grabarczyk

doi:10.18778/0208-6050.111.04

Autor

Tadeusz Grabarczyk Uniwersytet Łódzki / University of Lodz https://orcid.org/0000-0002-6197-9457

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.111.04

Słowa kluczowe:

Trembowla, Polska, Ukraina, zamek, architektura, uzbrojenie, lustracje, XVI wiek

Abstrakt

Artykuł dotyczy zamku w Trembowli (obecnie Ukraina) po przebudowie, jaką przeszedł w latach trzydziestych XVI w. z inicjatywy starosty Andrzeja Tęczyńskiego. Dotychczas znany był opis tej twierdzy zawarty w inwentarzu starostwa trembowelskiego z 1551 r. W zbiorach Biblioteki Narodowej znajduje się jeszcze jeden, niewykorzystany dotąd przez badaczy inwentarz, sporządzony w 1550 r. Zawiera on więcej szczegółowych informacji na temat budowli, co pozwala odtworzyć rozmieszczenie budynków w obrębie murów obronnych oraz znajdujących się w nich pomieszczeń. Pisarz uwzględnił również wyposażenie zamkowych izb i pomieszczeń gospodarczych, a także opis zgromadzonych zapasów żywności. Zanotowano też informacje o przechowywanym na zamku uzbrojeniu. Zestawienie obu inwentarzy pozwala stwierdzić, że zamek w połowie XVI w. znajdował się w złym stanie. Wyraźnej poprawie uległo w 1551 r. zaopatrzenie w broń. Do artykułu dołączono aneks zawierający inwentarz zamku z 1550 r.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Tadeusz Grabarczyk - Uniwersytet Łódzki / University of Lodz

Dr hab. prof. UŁ Tadeusz Grabarczyk – kierownik Katedry Historii Średniowiecznej w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania naukowe: historia wojskowości i dzieje miast do XVI w

Bibliografia

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział LVI, Inwentarze starostw 1550–1772, Inwentarz starostwa trembowelskiego, województwo ruskie, ziemia halicka, powiat trembowelski, sygn. 1/7/0/11/291
Google Scholar

Biblioteka Narodowa w Warszawie, Materiały dotyczące zamku w Trembowli zebrane przez Aleksandra Czołowskiego, sygn. Rps 5485 IV
Google Scholar

Jan z Czarnkowa, Kronika, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. II, ed. A. Bielowski, Lwów 1872.
Google Scholar

Kroniki Bernarda Wapowskiego z Radochoniec: część ostatnia czasy podługoszowskie obejmujące (1480–1535), oprac. J. Szujski, Kraków 1874.
Google Scholar

Materiały archiwalne wyjęte głównie z metryki litewskiej od 1348 do 1607 roku, wyd. A. Prochaska, Lwów 1890, nr 52.
Google Scholar

Wapowski B., Kroniki: część ostatnia czasy podługoszowskie obejmujące (1480–1535), oprac. J. Szujski, Kraków 1874.
Google Scholar

Bołdyrew A., Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku, Warszawa 2011.
Google Scholar

Czołowski A., Wojna polsko-turecka 1675 r.: początki wojny – bitwa pod Lwowem – oblężenie Trembowli, Lwów 1894.
Google Scholar

Czołowski A., Zamek trembowelski w 1551 r. (z planem), odbitka z czasopisma „Ziemia Czerwińska” 1935, z. 1, s. 1–14.
Google Scholar

Czołowski A., Zamek trembowelski w 1551 roku, „Ziemia Czerwieńska” 1935, z. 1, s. 18–25.
Google Scholar

Danowska E., „Chleb dobrze zasłużonym”. Lustracja starostwa mościskiego z 1627 r., „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 2017, R. LXII, s. 21–40.
Google Scholar

Grabarczyk T., Terebovlia as the Location for the Polish Troops’ Stay in 1557 and 1558, [w:] Faces of War, Vol. VI (City and War), eds T. Grabarczyk, M. Pogońska-Pol, Łódź 2022, s. 81–102.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8331-012-1.06

Hański O., Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 2022, z. 111, s. 9–28.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6050.111.02

Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W., Słownik języka polskiego, t. VI (S–Ś), Warszawa 1915.
Google Scholar

Kowalska H., Maciejowski Bernard, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIX, Wrocław 1974, s. 47–48.
Google Scholar

Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. II, cz. 2 (P), Warszawa 1811.
Google Scholar

Łabęcki H.H., Słownik górniczy polsko-rossyjsko-francuzko-niemiecki i rossyjsko-polski (z dodaniem wyrazów odnoszących się do mineralogii, geologii, chemii, oraz ważniejszych rzemiosł kruszcowych) tudzież glossarz średniowiecznej łaciny górniczej w Polsce, Warszawa 1864.
Google Scholar

Słownik polszczyzny XVI wieku, t. VI (Dra–Eżby), Wrocław 1972.
Google Scholar

Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XVIII (Nierownia–Ń), Wrocław 1988.
Google Scholar

Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XIX (O–Ochytrzyć), Wrocław 1990.
Google Scholar

Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXI (Podoba–Polżyć), Warszawa 1998.
Google Scholar

Srogosz T., Stępień R., Zamek w Trembowli w XV–XVII wieku i jego funkcja w regionie, [w:] Zamki i przestrzeń społeczna w Europie środkowej i wschodniej, red. M. Antoniewicz, Warszawa 2002, s. 419–427.
Google Scholar

Szymczak J., Początki broni palnej w Polsce (1383–1533), Łódź 2004.
Google Scholar

Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś, Wrocław 1987.
Google Scholar

Boĭko І.Ĭ., Zastosuwannia magdieburz’kogo prawa u galiczinі w składі pols’kogo korołіwstwa
Google Scholar

(1349–1569 rr.), „Uczenyje zapiski Tawriczeskogo nacyonalnogo uniwiersitieta im. W.I. Wiernadskogo. Naucznyj żurnał. Sierija »Fiłosofija. Kulturołogija. Politołogija. Socyołogija«” 2008, t. XXI(60), № 2, s. 11–14.
Google Scholar

Mis’ka R, Dołіtopisniĭ Tieriebowl, [w:] Matierіali і dosłіdżennia z archieołogії Prikarpattia і Wolinі, t. XII, Lwіw 2008, s. 292–303.
Google Scholar

Awerkijew W., Terebowlanśkomu zamku doslidżujut’ krynyciu, https://www.tenews.org.ua/post/show/1526573585-v-terebovlyanskomu-zamku-doslidzhuyuyut-krinicyu# (dostęp: 26 VIII 2022).
Google Scholar