Analiza rzeźby terenu miejscowości zawierających w swojej nazwie podstawę słowotwórczą „gór” na terenie województwa łódzkiego z wykorzystaniem GIS
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9711.24.03Słowa kluczowe:
Toponimy, analizy spadków, rzeźba terenu, GISAbstrakt
Celem pracy jest analiza ukształtowania terenu miejscowości zawierających w swojej nazwie podstawę wyrazową „gór” w województwie łódzkim. Wybrany obszar badawczy, województwo łódzkie, położony jest w centralnej Polsce i charakteryzuje się zróżnicowanym krajobrazem, obejmującym zarówno tereny miejskie, jak i wiejskie. Zidentyfikowano łącznie 98 wsi zawierających bazę wyrazową „gór”. Takie nazwy sugerują związek z terenem i mogą odzwierciedlać specyficzne cechy geograficzne obszaru. Praca koncentruje się na analizie terenu w obrębie dwóch buforów: 5 km i 2 km. Oczekiwano, że teren wokół tych miejscowości będzie bardziej zróżnicowany, z większymi różnicami wysokości i nachylenia. Przeprowadzenie dwóch analiz z wykorzystaniem narzędzi GIS pozwoliło na wizualizację wyników, co doprowadziło do łatwiejszego zrozumienia powiązań między terenem a bazą wyrazową „gór”. Zarówno pierwsza, jak i druga analiza uwypukliły korelację potencjalnej zmienności terenu w południowej części województwa łódzkiego. Na obszarze, gdzie rozpoczyna się pas wyżynny, miejscowości wykazujące te korelacje ujawniły się w obu analizach. Układ przestrzenny wskazuje, że relacje te zostały wykazane zarówno w południowo-wschodniej, jak i centralnej części prowincji w obu analizach, podczas gdy w części północnej zostały uwypuklone tylko w drugiej analizie. W badaniu wykorzystano dane z Geoportalu, Ortofotomap, Krajowego Rejestru Nazw Geograficznych, Bazy Danych Obiektów Geograficznych i Głównego Urzędu Statystycznego.
Pobrania
Bibliografia
Dylikowa A. 1967. Wydmy środkowopolskie i ich znaczenie dla stratygrafii schyłkowego plejstocenu. [w:] R. Galon, J. Dylik (red.). Czwartorzęd Polski. PWN, Warszawa: 353–371.
Google Scholar
Jasiewicz J., Stepiński T. 2013. Geomorphons – a pattern recognition approach to classification and mapping of landforms. Geomorphology 182: 147–156.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2012.11.005
Jaskulski M., Nowak T. 2019. Transformations of Landscape Topography of the Bełchatów Coal Mine (Central Poland) and the Surrounding Area Based on DEM Analysis. ISPRS International Journal of Geo-Information 8(9): 403. https://doi.org/10.3390/ijgi8090403
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3390/ijgi8090403
Klimaszewski M. 1995. Geomorfologia. PWN, Warszawa.
Google Scholar
Kowalczyk-Heyman E. 2022. Toponomastyka w Warsztacie Badawczym Geografii Historycznej. Studia Geohistorica 9: 148–174. https://doi.org/10.12775/SG.2021.09
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/SG.2021.09
Kozak J. 1997. Wprowadzenie do systemów informacji geograficznej. Wydawnictwo TEXT, Kraków.
Google Scholar
Krajewski K. 1977. Późnoplejstoceńskie i holoceńskie procesy wydmotwórcze w Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej w widłach Warty i Neru. Acta Geographica Lodziensia 39.
Google Scholar
Manikowska B. 1985. O glebach kopalnych, stratygrafii i litologii wydm Polski środkowej. Acta Geographica Lodziensia 52.
Google Scholar
Marks L., Grabowski J., Stępień U. (red). 2022. Mapa geologiczna Polski 1:500 000. Mapa powierzchni terenu. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
Google Scholar
Nalej M. 2014. Rozmieszczenie obiektów noclegowych w Łodzi w 2013 roku w świetle miar centrograficznych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica 16: 133–148. https://doi.org/10.18778/1508-1117.16.08
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1508-1117.16.08
Olenderek T. 2011. Toponimy na wykorzystywanych w turystyce mapach obszarów leśnych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej: 283–287.
Google Scholar
Pike R.J., Evans I.S., Hengl T. 2009. Geomorphometry: A brief guide. Developments in Soil Science 33: 3–30.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/S0166-2481(08)00001-9
Rdzany Z. 2009. Rekonstrukcja przebiegu zlodowacenia warty w regionie łódzkim [Reconstruction of the course of the Warta Glaciation in the Łódź Region]. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W. 2018. Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica 91(2): 143–170. https://doi.org/10.7163/GPol.0115
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7163/GPol.0115
Taszycki W. 1958. Rozprawy i studia polonistyczne. t. 1: Onomastyka. Wrocław–Kraków.
Google Scholar
Turkowska K. 2006. Geomorfologia regionu łódzkiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Urbański J. 2008. GIS w badaniach przyrodniczych. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Weiss A. 2001. Topographic position and landforms analysis. Poster Presentation. ESRI Users Conference, San Diego, CA, 9–13 July 2001.
Google Scholar
Włodarski W., Jaskulski M. 2009. Złożone układy struktur nieciągłych w kemach z wyciśniętym jądrem na wybranych przykładach. Implikacje paleośrodowiskowe. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 194: 101–118.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

