OCENA SKUTECZNOŚCI WYKORZYSTANIA AKTYWÓW NIEMATERIALNYCH W TWORZENIU PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ BANKU

Abstrakt

Szybko zmieniające się i trudne do przewidzenia warunki działania wymuszają poszukiwanie źródeł przewagi konkurencyjnej wewnątrz banku i wykorzystanie własnych zasobów w procesie jej budowy. Analiza zasobów banku prowadzi do wniosku, że współcześnie największą trwałość wykazują te rodzaje przewagi, które oparte są na czynnikach niematerialnych. Prawdziwym wyzwaniem dla banku jest przy tym nie samo zrozumienie znaczenia aktywów niematerialnych, ale ich skuteczne wykorzystanie w celu uzyskania i utrzymania przewagi konkurencyjnej.

Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych, których celem było ustalenie roli poszczególnych kategorii aktywów niematerialnych w tworzeniu przewagi konkurencyjnej banku oraz wskazanie kierunków zwiększania skuteczności ich wykorzystania w procesie jej budowy. Ich realizację poprzedziła pogłębiona analiza krajowej i zagranicznej literatury, w wyniku której zaproponowano definicję aktywów niematerialnych banku i opracowano ich strukturę, co stanowiło podstawę dla przygotowania narzędzi badawczych. Badania ankietowe zostały przeprowadzone wśród menedżerów i klientów banków detalicznych działających w Polsce w pierwszej połowie 2012 r. Podczas realizacji badania banki detaliczne zostały zdefiniowane, jako banki zorientowane na obsługę i kompleksowe zaspakajanie potrzeb klientów indywidualnych, w zakresie realizowania płatności, pożyczania i oszczędzania oraz w mniejszym stopniu inwestowania i zabezpieczania lub ubezpieczania. Natomiast dobór klientów do badania został oparty na kryterium ich aktywności na rynku usług bankowych. Badaną próbę stanowiły osoby fizyczne zamieszkałe w kraju i korzystające z usług bankowych (dysponujące kontem bankowym lub korzystające z przynajmniej jednego produktu bankowego). Głównym celem badań było ustalenie znaczenia aktywów niematerialnych dla klientów banków oraz ocena umiejętności ich wykorzystania przez bank.

Zaprezentowane w artykule wyniki pokazują, że pomimo dostrzegania znaczenia aktywów niematerialnych w procesie tworzenia przewagi konkurencyjnej, banki działające w Polsce nie wykorzystują ich w sposób skuteczny, tj. nie przywiązują największej wagi do tych aktywów niematerialnych, które mają największe znaczenie z punktu widzenia klientów. Przedstawiona w nim ocena umiejętności wykorzystania aktywów niematerialnych przez banki została dokonana zarówno z perspektywy menedżerów banków, jak i ich klientów. Stanowiła ona podstawę dla sformułowania postulatów pozwalających na zwiększenie skuteczności wykorzystania tych aktywów przez banki.