Zdegradowane sąsiedztwa miejskie w Polsce – ryzyko międzypokoleniowej transmisji ubóstwa i wykluczenia społecznego
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.329.08Słowa kluczowe:
efekty sąsiedztwa, bieda i wykluczenie społeczne dzieci, nierówności społeczne wśród dzieciAbstrakt
Artykuł podejmuje problem biedy i deprywacji społecznej wśród dzieci, traktowany przez naukowców jako bariera rozwoju społeczeństwa obecnie i w przyszłości, co manifestowane jest w koncepcji państwa inwestycji społecznych. W artykule rozważamy tę kwestię w perspektywie efektów sąsiedztwa, ponieważ dorastanie w zaniedbanych społecznościach stanowi zagrożenie biedą w cyklu życia i w międzypokoleniowym przekazie. Ponieważ w Polsce brak jest danych statystycznych dotyczących małych obszarów miejskich, wykorzystujemy rezultaty socjologicznych badań (studium przypadku), przeprowadzonych w łódzkich zaniedbanych sąsiedztwach. Umożliwia to przedstawienie problemu biedy dzieci przez pryzmat osób jej doświadczających. Szerszy kontekst dyskutowanego problemu stanowią rezultaty analiz statystycznych dotyczących dynamiki biedy i deprywacji społecznej wśród dzieci w Polsce w porównaniu do innych państw członkowskich Unii Europejskiej.
Celem tego artykułu, stosującego podejście interdyscyplinarne, jest uzyskanie lepszego zrozumienia zjawiska biedy i deprywacji społecznej wśród dzieci w Polsce i jego dynamiki. Argumentujemy, że temporalne wzory biedy dzieci i deprywacji społecznej mogą być odmienne w różnych społecznościach, np. w „całym” społeczeństwie i w biednych społecznościach mieszkających w zdegradowanych sąsiedztwach. W konkluzji stwierdzamy, że mimo znaczącego zmniejszenia zasięgu biedy i deprywacji społecznej wśród dzieci, dokumentowanego w statystyce publicznej, Polska jest nadal krajem, w którym bieda dzieci jest poważnym problemem i gdzie dzieci dorastające w zaniedbanych miejskich sąsiedztwach są pomijane.
Pobrania
Bibliografia
“British Journal of Sociology” (2009), vol. 60, Issue 1.
Google Scholar
A Multidimensional Approach to Measuring Child Poverty (2011), http://www.unicef.org/socialpolicy/files/A_Multidimensional_Approach_to_Measuring_Child_Poverty(2).pdf [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Atkinson R., Kintrea K. (2002), A consideration of the implications of area effects for British housing and regeneration policy, “European Journal of Housing Policy”, no. 2(2), pp. 1–20.
Google Scholar
Body‑Gendrot S. (2007), La spécificité des ghettos noirs américains, “Urbanisme”, no. 356, pp. 87–88.
Google Scholar
Bradshaw J. (2006), Child Poverty and Child Well‑Being, a paper presented at the Social Policy Association Conference, University of Birmingham, July 2006, available from the Social Policy Research Unit, University of York, Helsington.
Google Scholar
Brooks‑Gunn J. (2004), Intervention and policy as change agents for young children, [in:] P.L. Chase‑Lansdale, K.E. Kiernan, R.J. Friedman (eds.), Human Development Across Lives and Generations:The Potential For Change, Cambridge University Press, Cambridge.
Google Scholar
Chase‑Lansdale P.L., Kiernan K., Friedman R.J. (2004), Human development across lives and generations. The potential for change, Cambridge University Press, New York.
Google Scholar
Cirman A., Mandic S., Zoric J. (2013), Decisions to Renovate: Identifying Key Determinants in Central and Eastern European Post‑socialist Countries, “Urban Studies”, no. 50(16), pp. 3378–3393.
Google Scholar
Conti G., Heckman J.J. (2012), The Economics of Child Well‑Being, IZA Discussion Paper No. 6930.
Google Scholar
Duncan G.J., Brooks‑Gunn J. (eds.) (1997), Consequences of Growing Up Poor, Russell Sage Foundation, New York.
Google Scholar
Durlauf S. (2004), Neighborhood effects, [in:] J.V. Henderson, J.F. Tisse (eds.), Handbook of Urban and Regional Economics, vol. IV, Elsevier, Amsterdam.
Google Scholar
Duvoux N. (2010), The culture of poverty reconsidered, http://www.booksandideas.net/IMG/pdf/20101005_duvoux_EN.pdf [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Esping‑Andersen G. (2005) Children in the welfare state. A social investment approach, DemoSoc Working Paper No. 2005–10, Universitat Pompeu Fabra, Barcelona.
Google Scholar
Eurochild Working Paper (2015), A child‑centered investment strategy. Why the Investment Plan for Europe needs to prioritise children.
Google Scholar
Farah M., Noble K.G., Hurt H. (2009), Poverty, Privilege and Brain Development. Empirical Findings and Ethical Implications, http://www.psych.upenn.edu/~mfarah/farah_SES_05.pdf [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Giddens A. (1998), The Third Way. The Renewal of Social Democracy, The Polity Press, Cambridge.
Google Scholar
Golczyńska‑Grondas A. (2015), Nastolatki zagrożone wykluczeniem społecznym w Polsce 2014 w kontekście Zalecenia Komisji Europejskiej – Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji, http://www.eapn.org.pl/publikacje/ekspertyzy/ [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Grotowska‑Leder J. (1998), Łódzkie enklawy biedy, [in:] W. Warzywoda‑Kruszyńska (ed.), Żyć i pracować w enklawach biedy, Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
GUS (2015a), Beneficjenci pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych w 2014 r. Kraków.
Google Scholar
GUS (2015b), Rocznik Demograficzny 2015, http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5515/3/9/1/rocznik_demograficzny_2015.pdf [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Jankowski B., Warzywoda‑Kruszyńska W. (2015), Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Ham M. van, Manley D., Bailey N., Simpson L., Maclennan D. (eds.) (2012), Neighbourhood Effects Research: New Perspectives, Springer, Dordrecht.
Google Scholar
Harding D.J., Lamont M., Small M.L. (eds.) (2010), Reconsidering Culture and Poverty, “The Annals of the American Academy of Political and Social Science”, vol. 629, pp. 6–27.
Google Scholar
Harper C., Marcus R., Moore K. (2003), Enduring poverty and the conditions of childhood: life course and intergenerational poverty transmissions, “World Development”, no. 31(3), pp. 535–554.
Google Scholar
Heckman J. (2006), Investing in Disadvantaged Young Children is an Economically Efficient Policy, the presentation at the Committee for Economic Development/The Pew Charitable Trusts/ PPNC Financial Services Group Forum on “Building the Economic Case for Investment in Preschool”, New York.
Google Scholar
Kazepov Y. (ed.) (2009), Cities of Europe. Changing Contexts, Local Arrangements, and the Challenge to Urban Cohesion, Blackwell Publishing, Oxford.
Google Scholar
Kearns A. (2002), Response: from residential disadvantage to opportunity? Reflections on British and European policy and research, “Housing Studies”, no. 17(1), pp. 145–150.
Google Scholar
Kovacs Z., Wiessner R., Zischner R. (2013), Urban Renewal in the Inner City of Budapest:Gentrification from a Postsocialist Perspective, “Urban Studies”, no. 50, pp. 22–38.
Google Scholar
Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020. Nowy wymiar aktywnej integracji [The National Plan for Combating Poverty and Social Exclusion 2020. New approach to social integration], Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2014.
Google Scholar
Krisjane Z., Berzins M. (2014), Intra‑urban residential differentiation in the post‑Soviet city: the case of Riga, Latvia, “Hungarian Geographical Bulletin”, no. 63, pp. 235–253.
Google Scholar
Lamont M., Small M.L. (2008), How Culture Matters: Enriching our Understanding of Poverty, [in:] A.C. Lin, D.R. Harris (eds.), The Colors of Poverty, Russell Sage Foundation, New York, http://home.uchicago.edu/~mariosmall/documents/LamontSmall2008.pdf [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Lewis O. (1966a), La Vida: A Puerto Rican Family in the Culture of Poverty, Random House, New York.
Google Scholar
Lewis O. (1966b), The Culture of Poverty, “Scientific American”, no. 215, pp. 19–25.
Google Scholar
Lokalny Program Rewitalizacji Łodzi [Local Revitalisation Strategy], http://bip.uml.lodz.pl/_plik.php?id=40419 [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Lupton R. (2003), Poverty street: the dynamics of decline and renewal, Policy Press, Bristol.
Google Scholar
Lupton R., Power A. (2004), What we know about neighbourhood change: a literature review, CASE report 27, http://sticerd.lse.ac.uk/dps/case/cr/CASEreport27.pdf [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Marcińczak S., Gentile M., Rufat S., Chelcea L. (2014), Urban Geographies of Hesitant Transition: Tracing Socioeconomic Segregation in Post‑Ceausescu Bucharest, “International Journal of Urban and Regional Research”, no. 38(4), pp. 1400–1417.
Google Scholar
Marshall G., Roberts S., Burgoyne C. (1996), Social class and underclass in Britain and the USA, “British Journal of Sociology”, vol. 47, no. 1, pp. 22–44.
Google Scholar
Morris L. (1994), Dangerous Classes, Routlege, London.
Google Scholar
Morris L., Scott J. (1996), The attenuation of class analysis: some comments on Marshall, Roberts and Burgoyne, ‘Social class and underclass in Britain and the USA’, “British Journal of Sociology”, vol. 47, no. 1, pp. 45–55.
Google Scholar
Musterd S. (2002), Response: mixed housing policy: A European (Dutch) perspective, “Housing Studies”, no. 17, pp. 139–144.
Google Scholar
Natali L., Martorano B., Handa S., Holmqvist G., Chzhen Y. (2014), Trends in Child Well‑being in EU Countries during the Great Recession, Innocenti Working Paper No. 2014–10.
Google Scholar
Ourednicek M., Temelova J. (2009), Twenty years after socialism: the transformation of Prague’s inner structure, “Studia universitatis babeş‑bolyai. Sociologia”, no. 1, pp. 9–30.
Google Scholar
Petelewicz M., Rokicka E. (2014), Subiektywna jakość życia a status społeczno‑ekonomiczny. Na przykładzie mieszkańców Łodzi, “Przegląd Socjologiczny”, vol. 63(2), pp. 143–161.
Google Scholar
Polityka Społeczna 2020+ dla Miasta Łodzi – Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych [Policy 2020+ for the City of Łódź], http://www.uml.lodz.pl/get.php?id=15525 [accessed: 29.27.2016].
Google Scholar
Potoczna M., Warzywoda‑Kruszyńska W. (2009), Kobiety z łódzkich enklaw biedy. Bieda w cyklu życia i międzypokoleniowym przekazie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Sampson R. (2009), Disparity and Diversity in the contemporary City: Social (Dis)Order Revisited, “British Journal of Sociology”, no. 60, pp. 1–31.
Google Scholar
Schonkoff J., Philips D. (2000), From neurons to neighborhoods: The science of early childhood development, National Academy Press, Washington.
Google Scholar
Sen A.K. (1999), Investing in Early Childhood: Its Role in Development, presentation at the Annual Meeting of the Inter‑American Development Bank on “Breaking the Poverty Cycle: Investing in Early Childhood”, 14 March 1999, Paris, http://www.iadb.org/sds/publication/publication_1394_e.htm [accessed: 29.07.2016].
Google Scholar
Small M.L., Feldman J. (2012), Ethnographic evidence, heterogeneity and neighborhood effects after moving to opportunity, [in:] M. van Ham, D. Manley, N. Bailey, L. Simpson, D. Maclennan (eds.), Neighbourhood Effects Research: New Perspectives, Springer, Dordrecht.
Google Scholar
Stănculescu M.S., Berevoescu I . (2004), Sărac lipit, caut altă viață!: fenomenul sărăciei extreme și al zonelor sărace în România 2001 (Destitute, looking for a new life! Extreme Poverty and Poor Zones in Romania, 2001), Nemira, Bucharest.
Google Scholar
Stébé J.M., Marchal H. (2009), Mythologie des cités‑ghettos, Éditions Le Cavalier Bleu, Paris.
Google Scholar
Sykora L. (2009), Post‑Socialist Cities, [in:] R. Kitchin, N. Thrift (eds.), International Encyclopedia of Human Geography, Elsevier Press, Oxford.
Google Scholar
Temelová J., Novák J., Ourednicek M., Puldová P. (2011), Housing Estates in the Czech Republic after Socialism: Various Trajectories and Inner Differentiation, “Urban Studies”, no. 48, pp. 1811–1834.
Google Scholar
UNICEF (2005), Child Poverty in Rich Countries, Innocenti Report Card No. 6. UNICEF Innocenti Research Centre, Florence.
Google Scholar
UNICEF (2010), The Children Left Behind: A League Table of Inequality in Child Well‑Being in the World’s Rich Countries, Innocenti Report Card No. 9. UNICEF Office of Research, Florence.
Google Scholar
UNICEF Office of Research (2013), Child Well‑being in Rich Countries: A comparative overview, Innocenti Report Card 11, UNICEF Office of Research, Florence.
Google Scholar
UNICEF (2016), Fairness for Children: A league table of inequality in child well‑being in rich countries, Innocenti Report Card No. 13, UNICEF Office of Research – Innocenti, Florence.
Google Scholar
UNICEF (2016), The State of the World’s Children 2016. A fair chance for every child, UNICEF, New York.
Google Scholar
Wacquant L. (2007a), Urban Outcasts: A Comparative Sociology of Advanced Marginality, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar
Wacquant L. (2007b), Territorial Stigmatization in the Age of Advanced Marginality, “Thesis Eleven”, no. 91, pp. 66–77.
Google Scholar
Warzywoda‑Kruszyńska W. (ed.) (1998), Żyć i pracować w enklawach biedy, Instytut Socjologii, Łódź.
Google Scholar
Warzywoda‑Kruszyńska W. (ed.) (1999), (Żyć) Na marginesie dużego miasta, Instytut Socjologii, Łódź.
Google Scholar
Warzywoda‑Kruszyńska W., Jankowski B. (2013), Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Warzywoda‑Kruszyńska W., Petelewicz M. (2010), Bieda w dzieciństwie jako zagrożenie biedą i wykluczeniem, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
Google Scholar
Warzywoda‑Kruszyńska W., Potoczna M. (2009), Kobiety z łódzkich enklaw biedy. Bieda w cyklu życia i międzypokoleniowym przekazie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Wilson W.J. (1987), The Truly Disadvantaged: The Inner‑city, the Underclass, and Public Policy, University of Chicago Press, Chicago.
Google Scholar
Wilson W.J. (2010), Why Both Social Structure and Culture Matter in a Holistic Analysis of Inner‑City Poverty, [in:] D.J. Harding, M. Lamont, M.L. Small (eds.), Reconsidering Culture and Poverty, “The Annals of the American Academy of Political and Social Science”, vol. 629, pp. 200–219.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
