Interdyscyplinarne dylematy granic starszego wieku – wstęp do rozważań nad wiekiem granicznym starszych konsumentów
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.321.02Słowa kluczowe:
próg starości, starzenie się społeczeństw, starszy konsumentAbstrakt
W zakresie badań nad współczesnymi zmianami demograficznymi istnieje wiele dylematów metodologicznych. Jednym z nich jest zróżnicowanie progów wiekowych, przyjmowane w różnych dyscyplinach, jak również dziedzinach nauki. Przedmiotem rozważań w niniejszym opracowaniu jest analiza różnic podejść do granicy tzw. wieku senioralnego w ujęciu interdyscyplinarnym. Opracowanie ma stanowić odpowiedź na pytanie: kim jest, z chronologicznego punktu widzenia, osoba starsza dla ekonomistów, socjologów, demografów czy przedstawicieli nauk medycznych? Na podstawie studiów literaturowych, analizy porównawczej metodyki, publikowanych badań empirycznych, jak również w oparciu o praktykę rynkową podjęta zostanie próba określenia granicy wieku starszego w odniesieniu do badań nad zachowaniami nabywczymi osób starszych. Celem artykułu jest wykazanie braku spójności w podejściu do progu starości, zarówno w poszczególnych dyscyplinach, jak i w odniesieniu do węższego obszaru badawczego, jakim są starsi konsumenci. Obecny nurt jest bardzo zróżnicowany. Jako starszych konsumentów określa się osoby w wieku powyżej 50., 55., 60. czy 65. roku życia. Brak jest jednoznacznej podstawy w przyjmowaniu danej granicy (Bondos 2013: 31–36; UOKiK 2009; Bombol, Słaby 2011; Stroud, Walker 2013; Gunter 1998). Artykuł dowodzi, iż ujednolicenie podejścia w analizowanym aspekcie pozwoliłoby na większą dostępność badań porównawczych, danych statystycznych, a zatem bardziej dynamiczny rozwój nauki nad osobami starszymi jako konsumentami.
Pobrania
Bibliografia
Abramowska-Kmon A. (2011), O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności, „Studia Demograficzne”, 1(159), s. 3–22.
Google Scholar
Bałandynowicz-Panfil K. (2012), The Role of Older People as Consumers – the Comparative Analysis of Old and New Member States of European Union, “Comparative Economic Research”, Volume 15, Issue 1, 83–101.
Google Scholar
Bałandynowicz-Panfil K. (2013), Relacje starzejący się konsumenci – starsi pracownicy na przykładzie rynku dóbr konsumpcyjnych, „Ekonomia. Economics”, 2(23), s. 124–136.
Google Scholar
Baron S. (2008), The elder’s reflection on marketing to the elderly, “The Marketing Review”, vol. 8, No. 4, pp. 313–328.
Google Scholar
BazEkon (2015), oficjalna strona bazy BazEkon, http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/advanced.php, (dostęp: 31.07.2015 r.).
Google Scholar
Bień B. et al. (2013), Standardy postępowania w opiece geriatrycznej. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego opracowane przez ekspertów Zespołu ds. Gerontologii przy Ministrze Zdrowia, „Gerontologia Polska”, Tom 21, nr 2, s. 33–47.
Google Scholar
Błędowski P., Szatur-Jaworska B., Szweda-Lewandowska Z., Kubicki P. (2012), Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
Google Scholar
Bombol M., Słaby T. (2011), Konsument 55+ wyzwaniem dla rynku, Szkoła Główna Handlowa, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Google Scholar
Bondos I. (2013), Dlaczego stanowią wyzwanie dla marketingu?, „Marketing i rynek”, nr 3, s. 31–36.
Google Scholar
Bone P. F. (1991), Identifying mature segments, “Journal of Consumer Marketing”, vol. 8, Issue 4, pp. 19–32.
Google Scholar
Canada B., Stephan Y., Caudroit J., Jaconelli A. (2013), Personality and subjective age among older adults: the mediating role of age-group identification, “Aging & Mental Health”, vol. 17, No. 8, pp. 1037–1043.
Google Scholar
CBOS (2007), Czy zmienia się stosunek Polaków do starości, Komunikat z badań, BS/33/2007, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
Google Scholar
CBOS (2010), Obraz typowego Polaka w starszym wieku, Komunikat z badań, BS/2/2010, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
Google Scholar
CBOS (2012a), Polacy wobec własnej starości, Komunikat z badań, BS/94/2012, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
Google Scholar
CBOS (2012b), Społeczna solidarność z osobami w starszym wieku, Komunikat z badań, BS/83/2012, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
Google Scholar
CRIS (2012), Raport z badania „Diagnoza sytuacji osób starszych w Rybniku i Wodzisławiu Śląskim”, Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych, Rybnik.
Google Scholar
Czekanowski P. (2012), Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce: perspektywa socjologii starości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Czekanowski P. (2014), Wieloznaczność określeń odnoszonych do ludzi starych, [w:] O sposobach mówienia o starości, Debata, analiza, przykłady, Szatur-Jaworska B. (red.), Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
Dąbrowska A. (2012), Poziom świadomości praw konsumentów osób starszych w świetle badań własnych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 711.
Google Scholar
EST (2015), oficjalna strona Europe Senior Tourism, www.europeseniortourism.eu, (dostęp: 31.07.2015 r.).
Google Scholar
Gołdys A., Krzyżanowska Ł., Stec M., Ostrowski Ł. (2012), Zoom na UTW. Raport z Badania, Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, Warszawa.
Google Scholar
Grotkowska G. (2013), Analiza porównawcza zmian sytuacji osób 45+ na rynkach pracy w Polsce oraz w wybranych krajach UE intensywnie promujących politykę zarządzania wiekiem, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
Google Scholar
Grzybek M., Szopiński W. (2012), Młodzi oraz starsi klienci banku – ich zachowania i ocena działań marketingowych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
Google Scholar
Grzybowska-Brzezińska M. (2012), Zachowania młodych konsumentów i seniorów na rynku żywności ekologicznej, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
Google Scholar
Grzybowska-Brzezińska M., Szmyt M. (2011), Wybrane obszary zachowań rynkowych seniorów, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
Google Scholar
Gunter B. (1998), Understanding the Older Consumer: The Grey Market, Routledge, New York.
Google Scholar
Kościńska E. (2011), Profilaktyka chorób przewlekłych (na przykładzie cukrzycy typu 2), w okresie późnej dorosłości, „Acta Pomerania”, nr 3, s. 133–153.
Google Scholar
Kowaleski J.T. (2008), Struktura demograficzna starszego odłamu ludności (rozważania metodologiczne i elementy obrazu sytuacji w województwach i powiatach na przełomie stuleci), [w:] Starzenie się ludności Polski – między demografią a gerontologią społeczną, J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Kubicki P. (red.) (2013), Osoby starsze na rynku usług finansowych. Analiza i zalecenia, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
Kurkiewicz J. (1992), Podstawowe metody analizy demograficznej, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Layte R., Sexton E., Savva G. (2013), Quality of Life in Older Age: Evidence from and Irish Cohort Study, “Journal of the American Geriatrics Society”, vol. 61, No. S2, pp. 299–305.
Google Scholar
Ławicki J.S. (2011), Zachowania rynkowe seniorów w Polsce, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
Google Scholar
Makara-Studzińska M., Kryś-Noszczyk K. (2012), Oblicza starości – przegląd piśmiennictwa, „Psychogeriatria Polska”, 9(2), s. 69–76.
Google Scholar
Moskalik B., Wielicka A. (2005), Age influence on dairy products consumption habits, „Rocznik Akademii Rolniczej w Poznaniu”, CCCLXVII, pp. 59–65.
Google Scholar
Mielczarek J. (2012), Usługi finansowe. Poradnik dla osób starszych, Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
MOPR (2012), Program Wsparcia i Aktywizacji Seniorów na terenie Miasta Lublin w latach 2013–2015, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Lublin.
Google Scholar
Moschis G.P. (2003), Marketing to older adults: an updated overview of present knowledge and practice, “Journal of Consumer Marketing”, vol. 20 Issue 6, pp. 516–525.
Google Scholar
Muszyńska W. (2013), Wpływ aktywności rynkowej seniorów na jakość życia gospodarstw domowych, [w:] Problemy zarządzania, finansów i marketingu nr 32, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, 777.
Google Scholar
Newerli-Guz J., Długosz D. (2012), Zachowanie młodych konsumentów i seniorów na rynku spożywczych produktów luksusowych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
Google Scholar
Niezgoda A., Jerzyk E. (2013), Seniorzy w przyszłości na przykładzie rynku turystycznego, [w:] Problemy zarządzania, finansów i marketingu nr 32, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, 777.
Google Scholar
Oficjalne strony internetowe banków: BZ WBK, Banku PBH, Getin Banku, PKO Bank Polski.
Google Scholar
Oficjalne strony internetowe i regulaminy: Uniwersytet Trzeciego Wieku Uniwersytetu Śląskiego, Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku, Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Wrocławskim, Uniwersytetu Trzeciego Wieku przy Wydziale Zamiejscowym w Tychach Krakowskiej Akademii im. Frycza Modrzewskiego, Uniwersytet Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Google Scholar
Ołdak K., Ostrowska B., Nowakowska A., Giemza Cz. (2013), Ocena ryzyka upadku u starszych kobiet aktywnych fizycznie pochodzących z różnych środowisk zamieszkania, „Gerontologia Polska”, Tom 21, nr 3, s. 75–82.
Google Scholar
PARP (2013), Raport końcowy z badań MMP dostawcą usług dla osób starszych, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Wrocław.
Google Scholar
PolSenior (2015), oficjalna strona projektu PolSenior. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, www.polsenior.iimcb.gov.pl, dostęp z dnia 31.07.2015 r.
Google Scholar
Rogozin D. M. (2014), The Liberation of Aging – or Work, Knowledge, and Health in Older Age, “Russian Social Science Review”, vol. 55, no. 3, pp. 27–67.
Google Scholar
Rosset E. (1959), Proces starzenia się ludności, Polskie Wydawnictwo Gospodarcze, Warszawa.
Google Scholar
RPO (2014), O sposobach mówienia o starości, Debata, analiza, przykłady, Szatur-Jaworska B. (red.), Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
Rusanova N. E. (2014), The Concept of Age in Demography and Today’s Older Generation, “Sociological Research”, vol. 53, no. 4, pp. 80–92.
Google Scholar
Seweryn r. (2011), Turystyka polskich seniorów na tle wybranych krajów Europy Zachodniej, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
Google Scholar
SHARE (2015), oficjalna strona projektu SHARE: 50+ w Europie (ang. Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe), www.share50plus.pl, dostęp z dnia 31.07.2015 r.
Google Scholar
Stroud D., Walker K. (2013), Marketing to the Ageing Consumer. The Secrets to Building and Age Friendly Business, Pulgrave Macmillan, New York.
Google Scholar
Sudbury L., Simcock P. (2009), A multivariate segmentation model of senior consumers, “Journal of Consumer Marketing”, vol. 26, Issue 4, pp. 251–262.
Google Scholar
Szlis I. (2011), Juniorzy vs. seniorzy na rynku detalicznych usług bankowych, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
Google Scholar
Szukalski P. (2014), Inicjatywy i działania na rzecz podwyższania aktywności zawodowej osób w wieku 50+ w wybranych krajach Europy Południowej, [w:] Starzenie się ludności a solidarność międzypokoleniowa, red. P. Szukalski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Szymańczak J. (2012), Starzenie się polskiego społeczeństwa – wybrane aspekty demograficzne, „Studia BAS”, nr 2(30), s. 9–28.
Google Scholar
Szymańska K. (2012), Seniorzy na rynku usług kulturalnych na przykładzie kin studyjnych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
Google Scholar
Śnihur J. (2011), Senior jako istotny klient – uczestnik współczesnego rynku, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
Google Scholar
UOKiK (2009), Badanie konsumentów III wieku, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa.
Google Scholar
Wysokiński M., Fidecki W., Gębala S. (2013), Ocena samodzielności osób starszych hospitalizowanych na oddziałach internistycznych, „Gerontologia Polska”, Tom 21, nr 3, s. 89–97.
Google Scholar
Ziębińska B. (2007), Uniwersytety Trzeciego Wieku jako instytucje przeciwdziałające marginalizacji osób starszych, praca doktorska, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar
Żak M., Krupnik Sz., Puzio G., Staszczak-Gawełda I., Stopa A., Czesak J. (2014), Wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości i gier konsolowych w profilaktyce upadków osób starszych, „Gerontologia Polska”, Tom 22, nr 1, s. 9–13.
Google Scholar
Pobrania
Pliki dodatkowe
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
