DOŚWIADCZENIE INWESTORSKIE A RACJONALNOŚĆ PODEJMOWANYCH DECYZJI
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6021.310.10Słowa kluczowe:
doświadczenie inwestorskie, inklinacja behawioralna, racjonalność, finanse behawioralneAbstrakt
Celem niniejszej pracy jest analiza uwarunkowań racjonalności decyzji wśród polskich inwestorów giełdowych o różnym poziomie doświadczenia w inwestowaniu na giełdzie. Racjonalność decyzji została zdefiniowana z punktu widzenia finansów behawioralnych i została zoperacjonalizowana jako częstość ulegania określonym inklinacjom behawioralnym (zob. efekt pewności) podczas procesu podejmowania decyzji. W badaniach wzięła udział próba 270 osób, podzielona na w trzy grupy badawcze liczące po 90 osób: 90 profesjonalistów aktywnych zawodowo na rynku kapitałowym, 90 drobnych inwestorów, którzy amatorsko zajmowali się inwestowaniem na giełdzie oraz 90 studentów i studentek Wydziału Psychologii Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie, którzy nie posiadali żadnej wiedzy i doświadczenia w inwestowaniu na giełdzie i posłużyli za grupę kontrolną w badaniu. Uczestnicy badania wypełniali kwestionariusz z podstawowymi informacjami demograficznymi i jednym sytuacyjnym zadaniem, mierzącym podatność na efekt pewności. Analiza wyników wykazała, że uleganie efektowi pewność jest związane z poziomem doświadczenie w inwestowaniu na giełdzie, przy czym im wyższe doświadczenie, tym wyższa podatność na tą inklinację behawioralną.
Pobrania
Bibliografia
Akerlof, G.A, & Schiller, R.J. (2009). How Human Psychology Drives the Economy and Why It Matters for Global Capitalism. Ewing, NJ: Princeton University Press.
Google Scholar
Braun, P., & Janiw, I. (1992). A case study of expert judgment: economists' probabilities versus base-rate model forecasts. Journal of Behavioral Decision Making 5, 217-235.
Google Scholar
Camerer, C. F., & Johnson, E. J. (1997). The process performance paradox in expert judgment: how can experts know so much and predict so badly. In: W. M. Goldstein & R. M. Hogarth (Eds.). Research on judgment and decision making: Currents, connections, and controversies (pp. 342-364). Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
Camerer C., Loewenstein G. (2003). Behavioral Economics: Past, Present, Future. Mimeo: Carnegie Mellon University.
Google Scholar
De Bondt, W., & Thaler, R. (1987). Further evidence on investor overreaction and stock market seasonality. Journal of Finance, 3, 557-580.
Google Scholar
Fama, E. F. (1970). Efficient capital markets: A review of theory and empirical work. Journal of Finance, 25, 34-49.
Google Scholar
Fama, E. F. (1991). Efficient capital markets II. Journal of Finance, 46, 1576-1612.
Google Scholar
Frąckowiak, W. (2010). Czy ukształtuje się nowy paradygmat finansów? [in:] Frąckowiak W., Szambelańczyk J. (eds.), Ku nowemu paradygmatowi nauk o finansach, Poznań, „ZeszytyNaukowe Wydawnictwa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu”, no. 144.
Google Scholar
Gajdka, J. (2013). Behawioralne finanse przedsiębiorstw. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Kahneman, D., & Tversky, A. (1973). On the psychology of prediction. Psychological Review, 80, 237-251.
Google Scholar
Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect theory, an analysis of decisions under risk. Economoterica, 47, 263-292.
Google Scholar
Kahneman, D., & Tversky, A. (1984). Choices, values and frames. American Psychologist, 39, 341 – 350.
Google Scholar
Kahneman, D. (2012). Thinking fast and slow. New York: Penguin Books Ltd.
Google Scholar
Krems, J., & Zierer, C. (1994). Are experts immune to cognitive bias? Dependence of "confirmation bias" on specialist knowledge. Zeitschrift für Experimentelle und Angewandte Psychologie 41, 98-115.
Google Scholar
Kuhn, T. (1996). The Structure of Scientific Revolutions, 3rd edition. Chicago: University of Chicago
Google Scholar
Markowitz, H. M. (1952). Portfolio selection. Journal of Finance, 7, 77-91.
Google Scholar
SPSS Inc. (2012). PASW Statistics 21 Core System User's Guide. Chicago, IL: SPSS Inc.
Google Scholar
Stephan, E. (1998). Heuristics and biases in decision making: the role of incentives, ability, and expertise. Research Seminar held at the Erasmus University Rotterdam.
Google Scholar
Stephan, E., & Kiell, G. (2006). Decision processes in professional investors: does expertise moderate judgment biases? In: E. Hoezl (Ed.). Fairness and competition. Proceedings of the IAREP/SABE Conference (pp. 1-6). Vienna: WUV Universitaetsverlag.
Google Scholar
Szyszka, A. (2007). Wycena papierów wartościowych na rynku kapitałowym w świetle finansów behawioralnych [A behavioral finanse perspective on valuation of securities on the capital market]. Poznań, Poland: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Google Scholar
Szyszka, A. (2010). Preferences and belief based models. In: H. K. Baker & J. Nofsinger (Eds.). Behavioral Finance: Investors, Corporations, and Markets, (pp. 351 – 372). Hoboken, NJ: J. Wiley & Sons.
Google Scholar
Tyszka, T., & Zielonka, P. (2002). Expert judgments: financial analysts vs. weather forecasters. Journal of Psychology and Financial Markets, 3(3), 152-160.
Google Scholar
Von Neumann, J., & Morgenstern, O. (1944). Theory of games and economic behavior. Ewing, NJ: Princeton University Press.
Google Scholar