Samoocena kompetencji międzykulturowych lekarzy i pielęgniarek w Polsce w obliczu współczesnych wyzwań uchodźczych
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.367.03Słowa kluczowe:
zarządzanie organizacjami ochrony zdrowia, kompetencje międzykulturowe, lekarze, pielęgniarki, uchodźcyAbstrakt
Zarządzanie systemem ochrony zdrowia jest jedną z najważniejszych kwestii zarówno dla społeczeństwa, jak i dla gospodarki, a jednocześnie jest systemem wysoce złożonym, podlegającym coraz większej liczbie wyzwań współczesnego świata. System opieki zdrowotnej w Polsce boryka się przede wszystkim z niewystarczającą liczbą pielęgniarek i lekarzy, a także niewystarczającymi środkami finansowymi. Stosunkowo nowym wyzwaniem jest zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych uchodźców, których liczba wzrasta w związku z wojną w Ukrainie za wschodnią granicą Polski. Rodzi to pytanie o merytoryczne przygotowanie pielęgniarek i lekarzy do pracy w środowisku zróżnicowanym kulturowo. Czy mieli okazję szkolić się w zakresie kompetencji międzykulturowych? Jak oceniają własne kompetencje międzykulturowe? Czy widzą wyzwania w swoich interakcjach z obcokrajowcami?
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie samooceny kompetencji międzykulturowych lekarzy i pielęgniarek w Polsce, szczególnie w kontekście współczesnych wyzwań uchodźczych.
Dla osiągnięcia założonego celu stworzono autorską ankietę badawczą, a następnie przeprowadzono ogólnopolskie badanie ankietowe wśród grupy aktywnych zawodowo lekarzy i pielęgniarek.
Wyniki badań, oprócz dostarczenia pewnej wiedzy, posłużyły do opracowania konkretnych rekomendacji dotyczących doskonalenia kształcenia ustawicznego kadry lekarskiej i pielęgniarskiej w obszarze kompetencji międzykulturowych. Na podstawie wyników badań stworzono także wytyczne dotyczące doskonalenia procesów zarządzania w publicznych organizacjach ochrony zdrowia.
Tekst ten może zainteresować badaczy zarządzania publicznymi organizacjami ochrony zdrowia, a w szczególności zarządzania zasobami ludzkimi w zakładach opieki zdrowotnej, a także praktyków próbujących stawić czoła aktualnym problemom zarządzania zdrowiem publicznym.
Pobrania
Bibliografia
Betancourt J. (2006), Cultural Competency: Providing Quality Care to Diverse Populations, “The Consultant Pharmacist”, vol. 21(12), pp. 988–995, https://doi.org/10.4140/TCP.n.2006.988
Google Scholar
Betancourt J.R., Green A.R. (2010), Commentary: Linking Cultural Competence Training to Improved Health Outcomes: Perspectives From the Field, “Academic Medicine”, vol. 85(4), pp. 583–585, https://journals.lww.com/academicmedicine/Fulltext/2010/04000/Commentary__Linking_Cultural_Competence_Training.14.aspx [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Betancourt J.R., Green A.R., Carrillo J.E., Ananeh Firempong O. (2003), Defining cultural competence: a practical framework for addressing racial/ethnic disparities in health and health care, “Public Health Reports”, vol. 118(4), pp. 293–302, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12815076/ [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Brottman M.R., Douglas M.D., Hattori R.A., Heeb R., Taff S.D.T. (2020), Toward Cultural Competency in Health Care: A Scoping Review of the Diversity and Inclusion Education Literature, “Academic Medicine”, vol. 95(5), pp. 803–813, https://doi.org/10.1097/ACM.0000000000002995
Google Scholar
Chmielecki M. (2016), Doświadczenie międzynarodowe i kompetencje a współpraca zawodowa z obcokrajowcami, [in:] M. Rozkwitalska, Ł. Sułkowski (eds.), Współpraca zawodowa w środowisku wielokulturowym, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa, pp. 133–148.
Google Scholar
Delery J., Gupta N. (2016), Human Resource Management Practices and Organizational Effectiveness: Internal Fit Matters, “Journal of Organizational Effectiveness: People and Performance”, vol. 3(2), pp. 139–163, https://doi.org/10.1108/JOEPP-03-2016-0028
Google Scholar
Dobrowolska B., Gutysz Wojnicka A., Ozga D., Barkestad E., Benbenishty J., Breznik K., Filej B., Jarosova D., Kaučič B.M., Nytra I., Smrke B., Zelenikova R., Blackwood B. (2020), European Intensive Care Nurses’ Cultural Competency: An International Cross Sectional Survey, “Intensive and Critical Care Nursing”, vol. 60, 102892, https://doi.org/10.1016/j.iccn.2020.102892
Google Scholar
Fleckman J.M., Dal Corso M., Ramirez S., Begalieva M., Johnson C.C. (2015), Intercultural Competency in Public Health: A Call for Action to Incorporate Training into Public Health Education, “Frontiers in Public Health”, vol. 3, 210, https://doi.org/10.3389/fpubh.2015.00210
Google Scholar
Fundacja Watch Health Care i MAHTA Sp. z o.o. (2019), BAROMETR WHC – Raport na temat zmian w dostępności do gwarantowanych świadczeń zdrowotnych w Polsce nr 19/15/02/2019, http://www.korektorzdrowia.pl/wp-content/uploads/barometr_whc_xii_i_2019_final.pdf [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Gradellini C., Gómez Cantarino S., Dominguez Isabel P., Molina Gallego B., Mecugni D., Ugarte Gurrutxaga M.I. (2021), Cultural Competence and Cultural Sensitivity Education in University Nursing Courses: A Scoping Review, “Frontiers in Psychology”, vol. 12, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.682920
Google Scholar
Green A.R., Miller E., Krupat E., White A., Taylor W.C., Hirsh D.A., Wilson R.P., Betancourt J.R. (2007), Designing and Implementing a Cultural Competence OSCE: Lessons Learned from Interviews with Medical Students, “Ethnicity & Disease”, vol. 17(2), pp. 344–350, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17682369 [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
GUS (2022), Zdrowie i ochrona zdrowia w 2021 r., Warszawa–Kraków, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-ochrona-zdrowia-w-2021-roku,1,12.html [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Ilu uchodźców z Ukrainy jest w Polsce [AKTUALNE DANE] (2024), https://300gospodarka.pl/news/uchodzcy-z-ukrainy-w-polsce-liczba [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Informacja o wynikach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 na poziomie województw, powiatów i gmin (2021), https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/informacja-o-wynikach-narodowego-spisu-powszechnego-ludnosci-i-mieszkan-2021-na-poziomie-wojewodztw-powiatow-i-gmin,1,1.html [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Kirmayer L.J. (2012), Rethinking Cultural Competence, “Transcultural Psychiatry”, vol. 49(2), pp. 149–164, https://doi.org/10.1177/1363461512444673
Google Scholar
Komenda Główna Straży Granicznej (n.d.), Informacje o granicy polsko ukraińskiej, https://www.strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/informacje-o-granicy-polsko-uk [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Kruse J.A., Didion J., Perzynski K. (2014), Utilizing the Intercultural Development Inventory® to Develop Intercultural Competence, “SpringerPlus”, vol. 3, 334, https://doi.org/10.1186/2193-1801-3-334
Google Scholar
Lustig M.W., Koester J. (2009), Intercultural Competence: Interpersonal Communication Across Cultures, Allyn and Bacon, Needham Heights.
Google Scholar
Majda A., Zalewska Puchała J. (2018), Kompetencje kulturowe i inteligencja kulturowa w pielęgniarstwie, “Pielęgniarstwo Polskie”, vol. 2(68), pp. 196–203, http://www.pielegniarstwo.ump.edu.pl/article.php?id=388 [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Martinez K.M., Green C.E., Sañudo F.M. (2004), The CLAS Challenge: Promoting Culturally and Linguistically Appropriate Services in Health Care, “International Journal of Public Administration”, vol. 27(1–2), pp. 39–61, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1081/PAD-12-0028652.
Google Scholar
Matveev A. (2017a), Describing Intercultural Competence, [in:] A. Matveev, Intercultural Competence in Organizations: A Guide for Leaders, Educators and Team Players, Springer, Cham, pp. 3–26, https://doi.org/10.1007/978-3-319-45701-7_1
Google Scholar
Matveev A. (2017b), The Intercultural Competence Models, [in:] A. Matveev, Intercultural Competence in Organizations: A Guide for Leaders, Educators and Team Players, Springer, Cham, pp. 49–73, https://doi.org/10.1007/978-3-319-45701-7_3
Google Scholar
Matveev A.V., Rao N., Milter R.R. (2001), Developing a Scale to Measure Intercultural Communication Competence: A Pilot Study in Multicultural Organizations, Paper submitted to the International and Intercultural Communication Division of the National Communication Association, Atlanta.
Google Scholar
Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych (2021), Struktura i średnia wieku pielęgniarek i położnych w Polsce, https://nipip.pl/srednia-wieku-pielegniarek-i-poloznych-w-polsce/ [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
O’Brien E.M., O’Donnell C., Murphy J., O’Brien B., Markey K. (2021), Intercultural Readiness of Nursing Students: An Integrative Review of Evidence Examining Cultural Competence Educational Interventions, “Nurse Education in Practice”, vol. 50, 102966, https://doi.org/10.1016/j.nepr.2021.102966.
Google Scholar
Paszkowska M. (2020), Polski system ochrony zdrowia, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Pino F.J.P. del, Arrogante O., Simonelli Muñoz A.J., Gallego Gómez J.I., Jiménez Rodríguez D. (2022), Use of High Fidelity Clinical Simulation for the Development of Cultural Competence of Nursing Students, “Nurse Education Today”, vol. 116, 105465, https://doi.org/10.1016/j.nedt.2022.105465
Google Scholar
Popov V., Brinkman D., Oudenhoven J.P. van (2017), Becoming Globally Competent Through Student Mobility, [in:] M. Mulder (ed.), Competence Based Vocational and Professional Education: Bridging the Worlds of Work and Education, Springer International Publishing, Cham, pp. 775–793, https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-41713-4_47 [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Przyłęcki P. (2019), Kompetencje kulturowe w opiece zdrowotnej, “Władza Sądzenia”, no. 16, pp. 10–26.
Google Scholar
Shahzad S., Ali N., Younas A., Tayaben J.L. (2021), Challenges and Approaches to Transcultural Care: An Integrative Review of Nurses’ and Nursing Students’ Experiences, “Journal of Professional Nursing”, vol. 37(6), pp. 1119–1131, https://doi.org/10.1016/j.profnurs.2021.10.001
Google Scholar
Szkup Jabłońska M., Schneider Matyka D., Kubiak J., Grzywacz A., Jurczak A., Augustyniak K., Grochans E. (2013), Ocena Kompetencji Kulturowych wśród Pracowników Ochrony Zdrowia, “Family Medicine & Primary Care Review”, vol. 15(3), pp. 394–396.
Google Scholar
Ślusarska B., Zarzycka D., Majda A., Dobrowolska B. (2017), Kompetencje Kulturowe w Pielęgniarstwie – Podstawy Konceptualizacji i Narzędzia Pomiaru Naukowego, “Pielęgniarstwo XXI wieku”, vol. 17, no. 4(61), pp. 40–45.
Google Scholar
Taniguchi N., Okamoto M., Mastuda Y., Nozaki M. (2019), Improving Japanese Nursing Education by Understanding “Intercultural Competence”, [in:] N. Lightner (ed.), Advances in Human Factors and Ergonomics in Healthcare and Medical Devices: AHFE (2018), Advances in Intelligent Systems and Computing, vol. 779, Springer, Cham, https://doi.org/10.1007/978-3-319-94373-2_31
Google Scholar
Tervalon M., Murray García J. (1998), Cultural Humility Versus Cultural Competence: A Critical Distinction in Defining Physician Training Outcomes in Multicultural Education, “Journal of Health Care for the Poor and Underserved”, vol. 9, pp. 117–125, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10073197 [accessed: 23.05.2023].
Google Scholar
Tosun B., Yava A., Dirgar E., Şahin E.B., Yılmaz E.B., Papp K., Tóthova V., Hellerova V., Prosen M., Licen S., Karnjus I., Tamayo M.D.B., Leyva Moral J.M., Claeys A., Tricas Sauras S. (2021), Addressing the Effects of Transcultural Nursing Education on Nursing Students’ Cultural Competence: A Systematic Review, “Nurse Education in Practice”, vol. 55, 103171, https://doi.org/10.1016/j.nepr.2021.103171
Google Scholar
Vikdahl L., Ståhle G., Gunnarsson D., Saboonchi F. (2020), Diversity and Health Strategies for Newly Resettled Refugees, “International Journal of Migration, Health and Social Care”, vol. 16(3), pp. 241–252, https://doi.org/10.1108/IJMHSC-08-2019-0076
Google Scholar
Wojtczak A. (2009), Zdrowie Publiczne Wyzwaniem dla Systemów Zdrowia XXI Wieku, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
