Optymizm a skłonności do ryzyka inwestorów indywidualnych
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.361.04Słowa kluczowe:
optymizm, stosunek do ryzyka, podejmowanie decyzji, błędy behawioralneAbstrakt
Pojawienie się finansów behawioralnych wstrząsnęło klasyczną teorią finansów, która zakładała racjonalność uczestników rynku kapitałowego. Negacje zachowań finansowych zanegowały racjonalność uczestników rynku i rozwinęły teorię, że na decyzje wpływają błędy psychologiczne. Do wymienianych w literaturze błędów psychologicznych należą np. nadmierny optymizm, nadmierna pewność siebie, mentalna rachunkowość, ale również wiele innych skrzywień poznawczych, które wpływają na osądy i decyzje inwestorów.
Podstawowym celem zaprezentowanego w artykule badania było oszacowanie zależności pomiędzy poziomem optymizmu a stosunkiem do ryzyka inwestorów indywidualnych. Autorzy przebadali 1057 aktywnych inwestorów indywidualnych w Polsce w celu oszacowania poziomu i rozkładu ich optymizmu. Dodatkowym celem była analiza związku między optymizmem a stosunkiem do ryzyka, płcią oraz kilkoma zmiennymi społeczno‑demograficznymi, takimi jak wiek, poziom wykształcenia, miejsce zamieszkania, doświadczenie inwestycyjne. Badanie przeprowadzono za pomocą ankiety złożonej z kwestionariusza Life Orientation Test (LOT‑R), kwestionariusza związanego z ryzykiem oraz metryki zawierającej pytania o cechy społeczno‑demograficzne próby, takie jak płeć, wiek, doświadczenie inwestycyjne, wykształcenie, miejsce zamieszkania.
Badania pokazują, że inwestorzy indywidualni w Polsce wykazują przeciętny poziom optymizmu i pozytywnej orientacji. Średni wynik testu LOT‑R wyniósł 15,72, a mediana 16 punktów. Istnieje istotny związek między punktami LOT‑R a płcią (mężczyźni są nieco bardziej optymistyczni), ale relacja jest zdecydowanie słaba. Należy również stwierdzić, że nie udowodniono, iż zmienna „postawa_do_ryzyka” ma znaczący związek z testem LOT‑R, podobnie jak inne badane cechy socjodemograficzne. Wyjątkowość proponowanego tekstu polega na tym, że odnosi się on do identyfikacji optymistów w procesach analitycznych, podczas gdy większość tekstów poruszających problem nadmiernego optymizmu od razu skupia się na pomiarze błędów wynikających z niego.
Pobrania
Bibliografia
Ates S., Coskun A., Sahin M.A., Demircan M.L. (2016), Impact of financial literacy on the behavioral biases of individual stock investors: evidence from Borsa Istanbul, „Business and Economics Research Journal”, nr 7(3), s. 1–19.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.20409/berj.2016321805
Baran P.M. (2011), Temperament i optymizm a skłonności do ryzyka u pilotów i kierowców zawodowych, „Studia Psychologiczne”, nr 11(2), s. 19–34.
Google Scholar
Barberis N., Shleifer A., Vishny R. (1998), A model of investor sentiment, „Journal of Financial Economics”, nr 49(3), s. 307–343, https://doi.org/10.1016/S0304-405X(98)00027-0
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/S0304-405X(98)00027-0
Cano García F.J., Sanduvete Chaves S., Chacón Moscoso S., Rodríguez Franco L., García Martínez J., Antuña Bellerín M.A., Pérez Gil J.A. (2015), Factor structure of the Spanish version of the Life Orientation Test Revised (LOT R): Testing several models, „International Journal of Clinical and Health Psychology”, nr 15(2), s. 139–148, https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2015.01.003
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2015.01.003
Chakraborty R. (2016), Dimensional Analysis of Life Orientation in Higher Secondary School Students, „International Journal of Research in Humanities and Social Studies”, nr 3(2), s. 13–16.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.20908/ijarsijhss.v2i2.9584
Czerw A. (2009), Optymizm. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
Google Scholar
Daniel K., Hirshleifer D., Subrahmanyam A. (1998), Investor Psychology and Security Market Under and Overreactions, „The Journal of Finance”, nr 53(6), s. 1839−1885, https://doi.org/10.1111/0022-1082.00077
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/0022-1082.00077
De Bondt W. (1993), Betting on trends: Intuitive forecasts of financial risk and return, „International Journal of Forecasting”, nr 9(3), s. 355–371, https://doi.org/10.1016/0169-2070(93)90030-Q
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/0169-2070(93)90030-Q
De Meza D., Dawson C. (2021), Neither an Optimist Nor a Pessimist Be: Mistaken Expectations Lower Well Being, „Personality and Social Psychology Bulletin”, nr 47(4), s. 540–550, https://doi.org/10.1177/0146167220934577
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0146167220934577
Ertimur Y., Zhang F., Muslu V . (2011), Why are Recommendations Optimistic? Evidence from Analysts’ Coverage Initiations. Initiations, „Review of Accounting Studies”, nr 16, https://doi.org/10.2139/ssrn.993563
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.993563
Felton J., Gibson B., Sanbonmatsu D.M. (2003), Preference for Risk in Investing as a Function of Trait Optimism and Gender, „The Journal of Behavioral Finance”, nr 4(1), s. 33–40, https://doi.org/10.1207/S15427579JPFM0401_05
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1207/S15427579JPFM0401_05
Gakhar D. (2019), Role of Optimism Bias and Risk Attitude on Investment Behaviour, „Theoretical Economics Letters”, nr 9, s. 852–871, https://doi.org/10.4236/tel.2019.94056
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4236/tel.2019.94056
Glaesmer H., Rief W., Martin A., Mewes R., Brahler E., Zenger M., Hinz A. (2012), Psychometric properties and population based norms of the Life Orientation Test Revised (LOT R), „British Journal of Health Psychology”, nr 17, s. 432–445.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.2044-8287.2011.02046.x
Hilary G., Hsu C., Segal B., Wang R. (2016), The bright side of managerial over optimism, „Journal of Accounting and Economics”, nr 62, s. 46–64, https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2016.04.001
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2016.04.001
Hinz A., Sander C., Glaesmer H., Brähler E., Zenge M., Hilbert A., Kocalevent R.D. (2017), Optimism and pessimism in the general population: Psychometric properties of the Life Orientation Test (LOT R), „International Journal of Clinical and Health Psychology”, nr 17(2), s. 161–170, https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2017.02.003
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2017.02.003
Iqbal N. (2015), Impact of Optimism Bias on Investment Decision: Evidence from Islamabad Stock Exchange, Pakistan, „Research Journal of Finance and Accounting”, nr 6(19), s. 74–79.
Google Scholar
Jefferson A., Bortolotti L., Kuzmanovic B. (2017), What is unrealistic optimism?, „Consciousness and Cognition: An International Journal”, nr 50, s. 3–11, https://doi.org/10.1016/j.concog.2016.10.005
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.concog.2016.10.005
Jurczyński Z. (2001), Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Pracowania Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa.
Google Scholar
Kreis S., Molto A., Bailly F., Dodoun S., Fabre S., Rein C., Hundry C., Zenasni F., Rozenberg S., Pertuiset E., Fautrel B., Gossec L. (2015), Relationship between optimism and quality of life in patients with two chronic rheumatic diseases: axial spondyloarthritis and chronic low back pain: a cross sectional study of 288 patients, „Health and Quality of Life Outcomes”, nr 13(78), https://doi.org/10.1186/s12955-015-0268-7
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1186/s12955-015-0268-7
Lai J.C.L., Yue X . (2000), Measuring optimism in Hong Kong and mainland Chinese with the revised Life Orientation Test, „Personality and Individual Differences”, nr 28(4), s. 781–796.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/S0191-8869(99)00138-5
Lin Y., Hu S., Chen M. (2005), Managerial optimism and corporate investment: Some empirical evidence from Taiwan, „Pacific Basin Finance Journal”, nr 13, s. 523–546.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2004.12.003
Malmendier U., Tate G. (2008), Who Makes Acquistions? CEO Overconfidence and the Market’s Reaction, „Journal of Financial Economics”, nr 89(1), s. 20–43.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2007.07.002
Marotta A., Sarno E., Del Casale A., Pane M., Mogna L., Amoruso A., Felis G.E., Fiorio M. (2019), Effects of Probiotics on Cognitive Reactivity, Mood, and Sleep Quality, „ Frontiers in Psychiatry”, nr 10(164), s. 1–11, https://doi.org/10.3389/fpsyt.2019.00164
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyt.2019.00164
Mola S., Guidolin, M. (2009), Affiliated mutual funds and analyst optimism, „Journal of Financial Economics”, nr 93, cz. 1, s. 108–137, https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2008.06.006
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2008.06.006
Nadeem M., Suleman T., Ahmed A. (2019), Women on boards, firm risk and the profitability nexus: Does gender diversity moderate the risk and return relationship?, „International Review of Economics & Finance”, nr 64, s. 427–442, https://doi.org/10.1016/j.iref.2019.08.007
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.iref.2019.08.007
Neumann J., Morgenstern O. (1944), Theory of Games and Economic Behavior, Princeton University Press, Princeton.
Google Scholar
Ottati F., Noronha A.P.P. (2017), Factor structure of the Life Orientation Test Revised (LOT R), „Acta Colombiana de Psicología”, nr 20(1), s. 32–39, https://doi.org/10.14718/ACP.2017.20.1.3
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14718/ACP.2017.20.1.3
Prosad J.M., Kapoor S., Sengupta J. (2015), Behavioral biases of Indian investors: a survey of Delhi NCR region, „Qualitative Research in Financial Markets”, nr 7(3), s. 230–263.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1108/QRFM-04-2014-0012
Riaz T., Iqbal H. (2015), Impact of Overconfidence, Illusion of control, Self Control and Optimism Bias on Investors Decision Making; Evidence from Developing Markets Research, „Journal of Finance and Accounting”, nr 6(11), s. 110–115, https://core.ac.uk/download/pdf/234630819.pdf [dostęp: 27.07.2022].
Google Scholar
Scheier M.F., Carver C.S. (1985), Optimism, coping and health: assessment and implications of generalized outcome expectancies, „Health Psychology”, nr 4, s. 219–247, https://doi.org/10.1037/0278-6133.4.3.219
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0278-6133.4.3.219
Scheier M.F., Carver C.S., Bridges M.W. (1994), Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self mastery and self esteem): a reevaluation of the Life Orientation Test, „Journal of Personality & Social Psychology”, nr 67, s. 1063–1078, https://doi.org/10.1037//0022-3514.67.6.1063
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.67.6.1063
Schou Bredal I., Heir T., Skogstad L., Bonsaksen T., Lerdal A., Grimholt T., Ekeberg Ø. (2017), Population based norms of the Life Orientation Test Revised (LOT R), „International Journal of Clinical and Health Psychology”, nr 17(3), s. 216–224, https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2017.07.005
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2017.07.005
Sharot T. (2011), The optimism bias, „Current Biology”, nr 21(23), s. 941–945, https://doi.org/10.1016/j.cub.2011.10.030
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cub.2011.10.030
Shepperd J.A., Klein W.M.P., Waters E.A., Weinstein N.D. (2013), Taking Stock of Unrealistic Optimism, „Perspectives on Psychological Science”, nr 8(4), s. 395–411, https://doi.org/10.1177/1745691613485247
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1745691613485247
Stach R. (2006), Optymizm. Badania nad optymizmem jako mechanizmem adaptacyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar
Steca P., Monzani D., Greco A., Chiesi F., Primi C. (2015), Item Response Theory Analysis of the Life Orientation Test Revised: Age and Gender Differential Item Functioning Analyses, „Assessment”, nr 22(3), s. 341–350, https://doi.org/10.1177/1073191114544471
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1073191114544471
Walsh D., McCartney G., McCullough S., Pol M. van der, Buchanan D., Jones R. (2015), Always looking on the bright side of life? Exploring optimism and health in three UK post industrial urban settings, „Journal of Public Health”, nr 37(3), pp. 389−397.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/pubmed/fdv077
Warsaw Stock Exchange (2020), Analyzes – investors’ share in turnover, https://www.gpw.pl/news?cmn_id=111429&title=Share+of+Investors+in+Financial+Instrument+Turnover+on+GPW+in+H1+2021
Google Scholar
Weinstein N.D. (1983), Reducing unrealistic optimism about illness susceptibility, „Health Psychology’, nr 2(1), s. 11–20, https://doi.org/10.1037/0278-6133.2.1.11
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0278-6133.2.1.11
Weinstock E., Sonsino D. (2014), Are risk seekers more optimistic? Non parametric approach, „Journal of Economics Behavior & Organization”, nr 108, s. 236–251, https://doi.org/10.1016/j.jebo.2014.10.002
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jebo.2014.10.002
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
