Statystyka Polski – pierwszy rocznik statystyczny ziem polskich, jego autorzy i zawartość
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.338.14Słowa kluczowe:
historia Polski, historia statystyki polskiej, statystyka publicznaAbstrakt
Początek XX wieku to czas rozwoju statystyki publicznej w krajach europejskich. Ze względu na brak własnego państwa nie było możliwości publikowania rocznika statystycznego ziem polskich. W tym kontekście w 1912 roku w Krakowie powstało Polskie Towarzystwo Statystyczne, którego jednym z głównych zadań było scalanie informacji statystycznej rozproszonej w publikacjach urzędów statystycznych państw zaborczych i wydawanie własnych prac na kształt roczników statystycznych ziem i ludności polskiej. Do wybuchu I wojny światowej PTS zdołało przygotować publikację Statystyka Polski, wydrukowaną w 1915 roku, której głównymi autorami byli A. Krzyżanowski oraz K. W. Kumaniecki. W przedsięwzięcie to zaangażowanych było wiele osób stanowiących ówczesną elitę intelektualną kraju. Ciekawy jest zakres terytorialny Statystyki Polski. Obejmuje on terytorium pierwszej Rzeczypospolitej oraz obszar Górnego Śląska i południowych Mazur, na którym mieszkała ludność polska. Praca ta zadziwia obfitością prezentowanych danych statystycznych, których uzyskanie nawet w dzisiejszych czasach jest trudne i pracochłonne. Znaczenie Statystyki Polski polega też na tym, że dała argumenty delegacji polskiej w trakcie rozmów dotyczących kształtu terytorialnego odrodzonego państwa polskiego, prowadzonych na konferencji pokojowej w Wersalu.
Pobrania
Bibliografia
Berger J. (2008), Rys historyczny powstania GUS, “Wiadomości Statystyczne”, no. 1, pp. 5–12.
Google Scholar
Bieniarzówna J., Małecki J. M. (1979), Dzieje Krakowa, vol. 3, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar
Biogramy uczonych polskich (1983), Part I: Nauki społeczne, bulletin 1: A–J, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Biogramy uczonych polskich (1984), Part I: Nauki społeczne, bulletin 2: K–O, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Domański Cz. (2004), Jubileusz Polskiego Towarzystwa Statystycznego, [in:] A. Zeliaś (ed.), Tradycje i obecne zadania statystyki w Polsce, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Google Scholar
Historia, stan obecny i aktualne wyzwania wobec statystyki publicznej (2013), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Google Scholar
Krzyżanowski A., Kumaniecki K. (1915), Statystyka Polski, wydana staraniem i nakładem Polskiego Towarzystwa Statystycznego, Kraków.
Google Scholar
Pociecha J. (2011), Powstanie Polskiego Towarzystwa Statystycznego w Krakowie; J. Leo – pierwszy prezes Towarzystwa, “Wiadomości Statystyczne”, no. 10, pp. 1–10.
Google Scholar
Polskie Towarzystwo Statystyczne 1912–1992 (1992), PTS, Rada Główna, Warszawa.
Google Scholar
Romer E. (1916), Geograficzno‑statystyczny atlas Polski, Gebethner i Wolff, Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Skodlarski J. (2010), Franciszek Stefczyk (1861–1924). Pionier spółdzielczości kredytowej w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Solak Z. (2004), Między Polską a Litwą: życie i działalność Michała Romera: 1880–1920, Arkana, Kraków.
Google Scholar
Statystycy polscy (2012), Główny Urząd Statystyczny, Polskie Towarzystwo Statystyczne, Warszawa.
Google Scholar
Stelmach J., Uruszczak W. (eds.) (2000), Złota Księga Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar
Szafraniec B. (ed.) (2009), Franciszek Bujak (1875–1953). Życie, działalność naukowo‑dydaktyczna i społeczna, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar