Village names as a source of knowledge of the past: toponyms in the Olszynka Valley in the Ciężkowickie Foothills

Authors

  • Marcin Wojciech Solarz Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-1117.25.04

Keywords:

Ciężkowicke Foothills, Olszynka valley, toponyms

Abstract

The Olszynka valley is located in the Ciężkowicke Foothills on the border of the Lesser Poland voivodeship (district of Tarnów) and Subcarpathian voivodeship (district of Jasło). In the early Middle Ages this area was located on the borders of the Kingdom of Poland and only since the mid-14th century with the seizure of Red Ruthenia by king Casimir the Great  t became the subject of intense settlement colonization. In the Olszynka valley there are located several villages with names very meaningful in the context of the past of the local environment and local communities. The names of villages concentrated at the mouth of the valley are rather related to human activity and culture (Siepietnica, Święcany), while in the upper part of the valley they generally refer to the characteristics of the natural environment existing there in 14th century (Szerzyny, Ołpiny, Olszyny, Żurowa, Czermna). This situation could be explained by the chronology of the settlement processes. Especially intriguing in this area are such toponyms as Siepietnica (name derived from the profession performed by the local population in the days preceding the 14th-century colonization), Ołpiny and Żurowa (indicating certain features of the natural environment in the 14th century and at the same time presence of some German settlers) and Czermna (related not only to some features of the local environment but also to the Ruthenian origin of its owners in the 2nd half of the 14th century).

References

Czajkowski J., 1995, Dzieje osadnictwa historycznego na Podkarpaciu i jego odzwier­ciedlenie w grupach etnicznych, [w:] Czajkowski J. (red.), Łemkowie w historii i kul­turze Karpat, Sanok, s. 27–166.
Google Scholar

Czermna, b.d.w., Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie.
Google Scholar

Ćmiech A., Franczyk-Cegła A., 2013, Lokacje i nadania króla Kazimierza Wielkiego w Ziemi Gorlickiej, Nowy Sącz.
Google Scholar

Dobrowolska M., 1985, Procesy osadnicze w dorzeczu Wisłoki i Białej Dunajcowej w tysiącleciu, Kraków.
Google Scholar

DUPKPB, 1994, Dokumentacja do utworzenia Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki, Urząd Wojewódzki w Tarnowie, Wydział Ochrony Środowiska.
Google Scholar

Gancarski J., 2009, Trzcinica – Karpacka Troja, Krosno.
Google Scholar

Hap W., 1998, Ziemia Jasielska naszą małą Ojczyzną, Jasło.
Google Scholar

KDKK, 1874, Kodeks Dyplomatyczny Katedry Krakowskiej ś. Wacława, t. 1, Kraków.
Google Scholar

KDKT, 1875, Kodeks Dyplomatyczny Klasztoru Tynieckiego, Lwów.
Google Scholar

KDM, 1876–1887, Kodeks Dyplomatyczny Małopolski, Kraków.
Google Scholar

Klimek Z., 1997, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, Część 5, Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego, Kraków.
Google Scholar

Krasnowolski B., 2010, Między wschodem a zachodem. Studia nad historią i sztuką po­granicza polsko-łemkowskiego, Toruń.
Google Scholar

Kroczak R., 2010, Geomorfologiczne i hydrologiczne skutki funkcjonowania dróg polnych na Pogórzu Ciężkowickim, Warszawa.
Google Scholar

Kuraś S., 1962, Zbiór dokumentów małopolskich, Wrocław.
Google Scholar

Lencewicz S., 1922, Kurs geografji Polski, Warszawa.
Google Scholar

Leosz C., 2003, Żurowa. Wieś – parafia – Ochotnicza Straż Pożarna, Żurowa.
Google Scholar

Lubaś W., 1963, Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego, „Onomastica”, 8 (1–2), s. 195–236.
Google Scholar

Lubaś W., 1964a, Nazwy miejscowości powiatu jasielskiego, [w:] Garbacik J. (red.), Stu­dia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, Kraków, s. 571–598.
Google Scholar

Lubaś W., 1964b, Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego, Część 2, „Onomastica”, 9 (1–2), s. 123–163.
Google Scholar

Malec M., 2003, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Warszawa.
Google Scholar

Mańczak W., 1999, Wieża Babel, Wrocław.
Google Scholar

Matka Boża Pocieszenia w Czermnej, 2010, Czermna.
Google Scholar

Paszkiewicz H., 2002, Polityka ruska Kazimierza Wielkiego, Kraków.
Google Scholar

Rospond S., 1956, Olbino = Łobino – prastara dzielnica Wrocławia, „Onomastica”, 2 (1), s. 171–179
Google Scholar

Rymut K., 1975, Nazwy miejscowe dawnego powiatu bieckiego, „Prace Onomastyczne”, 23.
Google Scholar

Rymut K., 2003, Kto to byli świepietnicy?, [w:] Rymut K., Szkice onomastyczne i historycz­nojęzykowe, Kraków, s. 209–213.
Google Scholar

Sarna W., (1908) 1995, Opis powiatu jasielskiego, Jasło.
Google Scholar

SGKP, 1880–1902, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiań­skich, Warszawa.
Google Scholar

SHG, Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, http://www.slow­nik.ihpan.edu.pl/browse.php?d=3.
Google Scholar

Solarz F.K., 1996 (1970), Ołpiny – wieś w powiecie jasielskim, Tuchów.
Google Scholar

Solarz M.W., 1998, W Paśmie Liwocza i Brzanki, Krosno.
Google Scholar

Solarz M.W., Kroczak R., 2016, Hydronimy Pasma Brzanki na Pogórzu Ciężkowickim, „Onomastica”, 60, s. 333–359.
Google Scholar

Ślawski T., 1995, Święcany. Zarys monograficzny, Tuchów.
Google Scholar

Ślawski T., 2002, Biecz. Szkice historyczne, Biecz.
Google Scholar

Taszycki W. (red.), 1977–1980, Słownik staropolskich nazw osobowych, Wrocław.
Google Scholar

Published

2016-09-30

How to Cite

Solarz, M. W. (2016). Village names as a source of knowledge of the past: toponyms in the Olszynka Valley in the Ciężkowickie Foothills. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, (25), 63–81. https://doi.org/10.18778/1508-1117.25.04