Cmentarz wojenny w Szadkowicach – próba identyfikacji poległych żołnierzy na podstawie zachowanych nagrobków
DOI:
https://doi.org/10.18778/1643-0700.22.02Słowa kluczowe:
cmentarz wojenny, Szadkowice, I wojna światowa, identyfikacja, polegli żołnierzeAbstrakt
W okresie listopada–grudnia 1914 r. na ziemi szadkowskiej doszło do zaciekłych walk między armiami Niemiec, Austro-Węgier oraz Rosji. W ich efekcie powstało w okolicach Szadku kilkanaście cmentarzy i kwater wojennych, na których pochowano poległych żołnierzy. Jednym z takich miejsc jest istniejący do dzisiaj cmentarz wojenny w Szadkowicach. Początkowo na jego terenie spoczęło 21 żołnierzy, jednak wskutek ekshumacji i likwidacji innych cmentarzy wojennych ostatecznie pogrzebano tam ok. 200 poległych. Wraz ze szczątkami żołnierzy na cmentarz w Szadkowicach trafiły także pomniki nagrobne ze zlikwidowanych nekropolii. Do czasów współczesnych zachowało się na szadkowickim cmentarzu jedynie 60 takich obiektów, przy czym na zaledwie 33 z nich znajdują się jakiekolwiek inskrypcje. Opierając się na napisach z nagrobków autor artykułu podjął próbę zidentyfikowania poległych żołnierzy i ustalenia na podstawie zachowanych dokumentów, w jakich jednostkach służyli, gdzie się urodzili i mieszkali, czy mieli rodzinę.
Bibliografia
Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Biezdrowie.
Google Scholar
Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Pępowie.
Google Scholar
Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Szamotułach.
Google Scholar
Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Zbąszyniu.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim, Urząd Stanu Cywilnego Skwierzyna.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Kaliszu, Urząd Stanu Cywilnego Czarny Las.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Kaliszu, Urząd Stanu Cywilnego Parafii Ewangelickiej w Czarnym Lesie.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Kaliszu, Urząd Stanu Cywilnego Kępno – obwód miejski.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Katowicach, Sąd Obwodowy w Bytomiu.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Katowicach, Urząd Stanu Cywilnego w Chorzowie.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Lesznie, Urząd Stanu Cywilnego Krobia.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Lesznie, Urząd Stanu Cywilnego Gostyń.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi, Akta dotyczące ewidencji cmentarzy wojennych.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta cmentarzy wojennych z powiatu sieradzkiego
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta gminy Szadek, Kultura i sztuka (grobownictwo wojenne).
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Duszniki.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Szamotuły – obwód miejski.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Szamotuły – obwód wiejski.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Śliwno.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Szczecinie, Urząd Stanu Cywilnego w Radowie Wielkim i Małym.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Akta metrykalne Nowa Sól (Neusalz) – parafia ewangelicka
Google Scholar
Armee-Verordnungsblatt. Verlustlisten.
Google Scholar
Brandenburgisches Landeshauptarchiv Potsdam, Kirchenduplikate Schwerin (Warthe).
Google Scholar
Bortowski W., Ziemia łódzka w ogniu 1914, Łódź 1969.
Google Scholar
Dąbrowski D., Śladami operacji łódzkiej 1914 r. po okolicy Szadku, „Na Sieradzkich Szlakach” 1995, nr 3.
Google Scholar
Dąbrowski D., Kowalski J., Żołnierska pamięć. Cmentarze wojenne, groby i miejsca pamięci narodowej na ziemi sieradzkiej, Sieradz 2011.
Google Scholar
Gosik B., Cmentarze z I wojny światowej jako walor antropogeniczny województwa łódzkiego, „Turyzm” 2004, nr 14, s. 129–140. https://doi.org/10.18778/0867-5856.14.2.06
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0867-5856.14.2.06
Milewska K., Cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej na terenie gminy Szadek, „Biuletyn Szadkowski” 2005, t. 5, s. 147–175. https://doi.org/10.18778/1643-0700.05.07
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1643-0700.05.07
Młyńska A., „Akta cmentarzy wojennych z powiatu sieradzkiego” w zbiorach Archiwum Państwowego w Łodzi, „Rocznik Łódzki” 2015, t. 63.
Google Scholar
Młyńska A., „Setkom tysięcy, co imion nie mają na grobie…”. Szadkowicki cmentarz wojenny z okresu bitwy łódzkiej (1914), „Biuletyn Szadkowski” 2013, t. 13, s. 145–169. https://doi.org/10.18778/1643-0700.13.09
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1643-0700.13.09
Pisarkiewicz M., Groby żołnierskie z 1914 roku w Ziemi Łęczyckiej i Sieradzkiej, Kraków 2018.
Google Scholar
Pogorzelski W., Sieradz, Włocławek 1927.
Google Scholar
Wicher L. (red.), Stulecie miasta Zduńskiej Woli 1825–1925, Łódź 1925.
Google Scholar
Der Weltkrieg 1914 bis 1918, t. VI, Berlin 1929.
Google Scholar
I wojna światowa – Szadek, http://www.schondorf.pl/wyprawy/i-wojna-swiatowa-szadek [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar
Cmentarz w Szadkowicach odnowiony, https://zdunskawola.naszemiasto.pl/cmentarz-w-szadkowicach-odnowiony-zdjecia/ar/c4-2467927 [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar
Dariusz Piekarczyk, Sieradz i okolice podczas II wojny światowej (KILKASET UNIKALNYCH ZDJĘĆ), https://sieradz.naszemiasto.pl/sieradz-i-okolice-podczas-ii-wojny-swiatowej-kilkaset/ar/c1-4763091 [dostęp: 5.10.2021].
Google Scholar
PTTK-owcy porządkowali cmentarz wojenny w Szadkowicach, https://zdunskawola.naszemiasto.pl/pttk-owcy-porzadkowali-cmentarz-wojenny-w-szadkowicach/ar/c1-2037684 [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar
Szadkowice – cmentarz wojenny, https://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f=237&t=13951 [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar
Muzeum Miasta i Rzeki Warty w Warcie, zdjęcia cmentarza w Szadkowicach z 1940 r. autorstwa Victora Beckera.
Google Scholar
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi, Cmentarz wojenny w Szadkowicach.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.