Cmentarz wojenny w Szadkowicach – próba identyfikacji poległych żołnierzy na podstawie zachowanych nagrobków

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1643-0700.22.02

Słowa kluczowe:

cmentarz wojenny, Szadkowice, I wojna światowa, identyfikacja, polegli żołnierze

Abstrakt

W okresie listopada–grudnia 1914 r. na ziemi szadkowskiej doszło do zaciekłych walk między armiami Niemiec, Austro-Węgier oraz Rosji. W ich efekcie powstało w okolicach Szadku kilkanaście cmentarzy i kwater wojennych, na których pochowano poległych żołnierzy. Jednym z takich miejsc jest istniejący do dzisiaj cmentarz wojenny w Szadkowicach. Początkowo na jego terenie spoczęło 21 żołnierzy, jednak wskutek ekshumacji i likwidacji innych cmentarzy wojennych ostatecznie pogrzebano tam ok. 200 poległych. Wraz ze szczątkami żołnierzy na cmentarz w Szadkowicach trafiły także pomniki nagrobne ze zlikwidowanych nekropolii. Do czasów współczesnych zachowało się na szadkowickim cmentarzu jedynie 60 takich obiektów, przy czym na zaledwie 33 z nich znajdują się jakiekolwiek inskrypcje. Opierając się na napisach z nagrobków autor artykułu podjął próbę zidentyfikowania poległych żołnierzy i ustalenia na podstawie zachowanych dokumentów, w jakich jednostkach służyli, gdzie się urodzili i mieszkali, czy mieli rodzinę.

Bibliografia

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Biezdrowie.
Google Scholar

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Pępowie.
Google Scholar

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Szamotułach.
Google Scholar

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Księgi metrykalne Parafii Rzymskokatolickiej w Zbąszyniu.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim, Urząd Stanu Cywilnego Skwierzyna.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Kaliszu, Urząd Stanu Cywilnego Czarny Las.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Kaliszu, Urząd Stanu Cywilnego Parafii Ewangelickiej w Czarnym Lesie.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Kaliszu, Urząd Stanu Cywilnego Kępno – obwód miejski.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Katowicach, Sąd Obwodowy w Bytomiu.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Katowicach, Urząd Stanu Cywilnego w Chorzowie.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Lesznie, Urząd Stanu Cywilnego Krobia.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Lesznie, Urząd Stanu Cywilnego Gostyń.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi, Akta dotyczące ewidencji cmentarzy wojennych.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta cmentarzy wojennych z powiatu sieradzkiego
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta gminy Szadek, Kultura i sztuka (grobownictwo wojenne).
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Duszniki.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Szamotuły – obwód miejski.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Szamotuły – obwód wiejski.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Śliwno.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Szczecinie, Urząd Stanu Cywilnego w Radowie Wielkim i Małym.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Akta metrykalne Nowa Sól (Neusalz) – parafia ewangelicka
Google Scholar

Armee-Verordnungsblatt. Verlustlisten.
Google Scholar

Brandenburgisches Landeshauptarchiv Potsdam, Kirchenduplikate Schwerin (Warthe).
Google Scholar

Bortowski W., Ziemia łódzka w ogniu 1914, Łódź 1969.
Google Scholar

Dąbrowski D., Śladami operacji łódzkiej 1914 r. po okolicy Szadku, „Na Sieradzkich Szlakach” 1995, nr 3.
Google Scholar

Dąbrowski D., Kowalski J., Żołnierska pamięć. Cmentarze wojenne, groby i miejsca pamięci narodowej na ziemi sieradzkiej, Sieradz 2011.
Google Scholar

Gosik B., Cmentarze z I wojny światowej jako walor antropogeniczny województwa łódzkiego, „Turyzm” 2004, nr 14, s. 129–140. https://doi.org/10.18778/0867-5856.14.2.06
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0867-5856.14.2.06

Milewska K., Cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej na terenie gminy Szadek, „Biuletyn Szadkowski” 2005, t. 5, s. 147–175. https://doi.org/10.18778/1643-0700.05.07
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1643-0700.05.07

Młyńska A., „Akta cmentarzy wojennych z powiatu sieradzkiego” w zbiorach Archiwum Państwowego w Łodzi, „Rocznik Łódzki” 2015, t. 63.
Google Scholar

Młyńska A., „Setkom tysięcy, co imion nie mają na grobie…”. Szadkowicki cmentarz wojenny z okresu bitwy łódzkiej (1914), „Biuletyn Szadkowski” 2013, t. 13, s. 145–169. https://doi.org/10.18778/1643-0700.13.09
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1643-0700.13.09

Pisarkiewicz M., Groby żołnierskie z 1914 roku w Ziemi Łęczyckiej i Sieradzkiej, Kraków 2018.
Google Scholar

Pogorzelski W., Sieradz, Włocławek 1927.
Google Scholar

Wicher L. (red.), Stulecie miasta Zduńskiej Woli 1825–1925, Łódź 1925.
Google Scholar

Der Weltkrieg 1914 bis 1918, t. VI, Berlin 1929.
Google Scholar

I wojna światowa – Szadek, http://www.schondorf.pl/wyprawy/i-wojna-swiatowa-szadek [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar

Cmentarz w Szadkowicach odnowiony, https://zdunskawola.naszemiasto.pl/cmentarz-w-szadkowicach-odnowiony-zdjecia/ar/c4-2467927 [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar

Dariusz Piekarczyk, Sieradz i okolice podczas II wojny światowej (KILKASET UNIKALNYCH ZDJĘĆ), https://sieradz.naszemiasto.pl/sieradz-i-okolice-podczas-ii-wojny-swiatowej-kilkaset/ar/c1-4763091 [dostęp: 5.10.2021].
Google Scholar

PTTK-owcy porządkowali cmentarz wojenny w Szadkowicach, https://zdunskawola.naszemiasto.pl/pttk-owcy-porzadkowali-cmentarz-wojenny-w-szadkowicach/ar/c1-2037684 [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar

Szadkowice – cmentarz wojenny, https://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f=237&t=13951 [dostęp: 1.09.2021].
Google Scholar

Muzeum Miasta i Rzeki Warty w Warcie, zdjęcia cmentarza w Szadkowicach z 1940 r. autorstwa Victora Beckera.
Google Scholar

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi, Cmentarz wojenny w Szadkowicach.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-09-15

Jak cytować

Czyżewski, B. (2022). Cmentarz wojenny w Szadkowicach – próba identyfikacji poległych żołnierzy na podstawie zachowanych nagrobków. Biuletyn Szadkowski, 22, 25–71. https://doi.org/10.18778/1643-0700.22.02

Numer

Dział

Articles