#Spirituality – quantitative analysis of discursive space on Instagram. Validation and initial results

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-1690.29.04

Keywords:

spirituality, sociology of religion, Instagram, online discourse, Big Data

Abstract

Sociologists of religion are increasingly observing not so much a decline as a transformation of the religious sphere in contemporary societies. Part of these changes is the emergence of discourses on spirituality in the Internet space. This situation raises questions about the structure and content of online discourses on spirituality, as well as the opportunities created by new sources of data (Big Data) available for analysis. The aim of this article is, on the one hand, to validate digital data, i.e. whether digital traces in the form of Instagram posts can constitute a complementary empirical source for scientific research in relation to data obtained by traditional methods, and on the other hand, to present the preliminary results of the analysis – the most popular hashtags in the discourse on spirituality and the structure of their co-occurrence. Quantitative network analysis and descriptive statistics were used, based on the collected material of 20,047 posts with the spirituality hashtag published on Instagram. The worldview framework emerging from the analysis of the most popular hashtags was highlighted, and the conclusions drawn from this analysis may add another voice to the sociological discussion on changes in the religious field, which has been going on for over a century, while pointing to possible innovations in the field of data and methods used in this area of research.

Author Biographies

Mateusz Grzyb, Szkoła Doktorska Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Mateusz Grzyb – magister Socjologii oraz Big Data w analityce społecznej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (2025). W latach 2023–2024 pracownik Instytutu Pokolenia.
Obecnie doktorant nauk socjologicznych w Szkole Doktorskiej UKSW w Warszawie. Zainteresowania badawcze obejmują socjologię religii i duchowości, zagadnienie dobrostanu i zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz wykorzystania Big Data w badaniach społecznych.
Ostatnie publikacje: Grzyb, M., & Uklańska, K. (2025). Społeczne korelaty dobrostanu psychicznego młodzieży. Analiza danych zastanych z badania „Relacyjność Młodych” z 2023 r. Studia z Teorii Wychowania, 16, Article 3 52. https://doi.org/10.5604/01.3001.0055.3055; Grzyb, M. (2023). (Nie)zwykły obszar badawczy. Środowisko naukowe wobec badań nad ezoteryzmem i alternatywną duchowością – z perspektywy badaczy. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne/Academic Journal of Sociology, 32, Article 2. https://doi.org/10.21697/ucs.2023.32.2.03; Grzyb, M., & Jaworska, W. (2023). Eksploracja zagadnień ezoteryki i nowej duchowości. Raport z badań pilotażowych wśród studentów 2021/2022. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne/Academic Journal of Sociology, 31, Article 1. https://doi.org/10.21697/ucs.2023.31.1.07

Mikołaj Szołtysek, Uniwersytet Kardynał Stefan Wyszyńskiego w Warszawie

Mikołaj Szołtysek – socjolog, demograf i historyk społeczny, dr hab. profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie kieruje Katedrą Socjologii Rodziny, Edukacji i Wychowania. Pomysłodawca i współtwórca kierunku Big Data w analityce społecznej na UKSW.
Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, doktor nauk humanistycznych (2003), habilitowany na Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle/Wittenberdze (2015). Stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, programu Marie Curie Intra‑European Fellowships oraz NCN POLONEZ 3. Odbył staże badawcze na University of Cambridge oraz w Inter‑University Consortium for Political and Social Research (ICPSR, University of Michigan, Ann Arbor). Pracował m.in. w Max Planck Institute for Demographic Research w Rostocku, Max Planck Institute for Social Anthropology w Halle, w Hungarian Demographic Research Institute w Budapeszcie oraz na Uniwersytecie Warszawskim.
Autor monografii i kilkudziesięciu artykułów w czołowych czasopismach międzynarodowych, takich jak Cliometrica, Population Studies, Continuity and Change, European Journal of Population czy Social Science History. Jego badania nad systemami rodzinnymi oraz wskaźnikiem patriarchatu (Patriarchy Index) wniosły istotny wkład w rozwój badań nad nierównościami płci oraz przemianami struktur rodzinnych w Europie.
Członek Komitetu Nauk Demograficznych PAN, European Association for Population Studies, European Society of Historical Demography, a także szeregu kolegiów redakcyjnych w Polsce i za granicą.

References

Adamczyk, A., Scott, J., Hitlin, S. (2022). Using internet derived data to measure religion: Understanding how Google can provide insight into cross-national religious differences, Sociology of Religion, 83(2), 222–251, DOI: 10.1093/socrel/srab034
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/socrel/srab034

Åhman, H., Thorén, C. (2021). When Facebook becomes Faithbook: Exploring religious communication in a social media context, Social Media + Society, 7(3), 1–12, DOI: 10.1177/20563051211041644
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/20563051211041644

Aupers, S., Houtman, D. (red.). (2010). Religions of modernity: Relocating the sacred to the self and the digital. Leiden: Brill.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/ej.9789004184510.i-273

Balazka, D., Houtman, D., Lepri, B. (2021). How can Big Data shape the field of non-religion studies? And why does it matter? Patterns, 2(6), 1–12, DOI: 10.1016/j.patter.2021.100263
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.patter.2021.100263

Bellah, R. N., Madsen, R., Sullivan, W. M., Swidler, A., Tipton, S. M. (1985). Habits of the heart: Individualism and commitment in American life. Berkeley: University of California Press.
View in Google Scholar

Bentzen, J. S. (2021). In crisis, we pray: Religiosity and the COVID-19 pandemic, Journal of Economic Behavior & Organization, 192, 541–583, DOI: 10.1016/j.jebo.2021.10.014
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jebo.2021.10.014

Boy, J. D., Uitermark, J., Wiersma, L. (2018). Trending #hijabfashion: Using Big Data to study religion at the online–urban interface, Nordic Journal of Religion and Society, 31(1), 22–40, DOI: 10.18261/issn.1890-7008-01-02
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18261/issn.1890-7008-01-02

Bryda, G. (2024). Wprowadzenie. Metody humanistyki cyfrowej w socjologii jakościowej, Przegląd Socjologii Jakościowej, 20(4), 6–17, DOI: 10.18778/1733-8069.20.4.01
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.4.01

Campbell, C. (2006). “All you need is love”: From romance to Romanticism: The Beatles, romantic love and cultural change, Etnofoor, 19(1), 111–123.
View in Google Scholar

Cantwell, C. D., Rashid, H. (2015). Religion, media, and the digital turn. New York: Social Science Research Council.
View in Google Scholar

Chen, S. (2014). Theorizing emotions in New Age practices: An analysis of feeling rules in self-religion. W: S. J. Sutcliffe, I. S. Gilhus (red.), New Age spirituality: Rethinking religion (s. 227–241). London–New York: Routledge Taylor & Francis Group.
View in Google Scholar

Chmielewska, A., Kondrat, M. (2024). Popularność mediów społecznościowych w Polsce – analiza według płci, Kobieta I Biznes, (1-4), 16-24.
View in Google Scholar

Doktór, T. (2006). Wokół problemu sekularyzacji. W: P. Norris, R. Inglehart (red.), Sacrum i profanum. Religia i polityka na świecie (s. 7–22, tłum. R. Babińska). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
View in Google Scholar

Flanagan, K. (2007). Introduction. W: K. Flanagan, P. C. Jupp (red.), A sociology of spirituality (s. 1–22). Ashgate Publishing.
View in Google Scholar

Grzyb, M., Jaworska, W. (2023). Eksploracja zagadnień ezoteryki i nowej duchowości. Raport z badań pilotażowych wśród studentów 2021/2022, Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 31(1), 55–63, DOI: 10.21697/ucs.2023.31.1.07
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21697/ucs.2023.31.1.07

Hanegraaff, W. J. (1996). New Age religion and Western culture: Esotericism in the mirror of secular thought. Leiden: Brill.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/9789004378933

Heelas, P., Woodhead, L. (2005). The spiritual revolution: Why religion is giving way to spirituality. Oxford: Blackwell Publishing.
View in Google Scholar

Hochschild, A. R. (1979). Emotion work, feeling rules, and social structure, American Journal of Sociology, 85(3), 551–575.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/227049

Houtman, D., Aupers, S. (2007). The spiritual turn and the decline of tradition: The spread of post-Christian spirituality in 14 Western countries, 1981–2000, Journal for the Scientific Study of Religion, 46, 305–320, DOI: 10.1111/j.1468-5906.2007.00360.x
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-5906.2007.00360.x

Jabłońska, M. R. (2022). #witchesofinstagram: How does social media spread spirituality, witchcraft, and pagan movements? W: S. H. Zaręba, M. Sroczyńska, R. Cipriani, M. Choczyński, W. Klimski (red.), Metamorphoses of religion and spirituality in Central and Eastern Europe (s. 248–264). London–New York: Routledge Taylor & Francis Group.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781003271994-20

Jemielniak, D. (2020). Thick Big Data: Doing Digital Social Sciences. Oxford: Oxford University Press, DOI: 10.1093/oso/9780198839705.001.0001
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198839705.001.0001

Kasperek, A. (2022). “The miracle of mindfulness”: Between the discovery of the sacred in everyday life and secularization of the practice of meditation. W: S. H. Zaręba, M. Sroczyńska, R. Cipriani, M. Choczyński, W. Klimski (red.), Metamorphoses of religion and spirituality in Central and Eastern Europe (s. 90–102). London–New York: Routledge Taylor & Francis Group.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781003271994-9

Kostygina, G., Feng, M., Czaplicki, L., Tran, H., Tulsiani, S., Perks, S. N., Schillo, B. (2021). Exploring the discursive function of hashtags: A semantic network analysis of JUUL-related Instagram messages, Social Media + Society, 7(4), 1–12, DOI: 10.1177/20563051211055442
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/20563051211055442

Kutyło, Ł. (2012). Teorie socjologiczne a religia. Między sekularyzacją a desekularyzacją. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-717-5

Lacasse, J., Santarossa, S., Woodruff, S. J. (2019). #Yoga on Instagram: Understanding the nature of yoga in the online conversation and community, International Journal of Yoga, 12(2), 153–157, DOI: 10.4103/ijoy.IJOY_50_18
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4103/ijoy.IJOY_50_18

Libiszowska-Żółtkowska, M. (2018). Resakralizacja w ponowoczesnej scenerii. Nowe odsłony religii i duchowości. W: I. Borowik, S. Grotowska, P. Stawiński (red.), Religia wobec wyzwań współczesności z perspektywy nauk społecznych (s. 195–212). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
View in Google Scholar

Loukianov, A., Burningham, K., Jackson, T. (2023). The patterning of the discursive space in search for the #goodlife: A network analysis of the co-occurrence of Instagram hashtags, The Information Society, 39(1), 62–78, DOI: 10.1080/01972243.2022.2125604
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/01972243.2022.2125604

Lyon, D. (2000). Jesus in Disneyland. Religion in postmodern times. Cambridge–Oxford–Malden: Polity Press – Blackwell Publishers Ltd.
View in Google Scholar

Manovich, L. (2011). Trending: The promises and the challenges of big social data. W: M. K. Gold (red.), Debates in the digital humanities. Minneapolis: University of Minnesota Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5749/minnesota/9780816677948.003.0047

Mariański, J., Wargacki, S. A. (2016). Płynne Sacrum w Społeczeństwie Ponowoczesnym, Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 17(4), 7-27.
View in Google Scholar

Pasek, Z., Skowronek, K. (2013). Nowa duchowość w kulturze popularnej. Studia tekstologiczne. Kraków: Wydawnictwo Libron.
View in Google Scholar

Partridge, E. L. K. (2021). Digital spirituality: Technological re-enchantment in 2020/1? An exploration of witchcraft and reality shifting on TikTok as (post) modern spiritualities existing in Wouter Hanegraaff’s “mirror of secular thought” (Praca doktorska). London: SOAS University of London.
View in Google Scholar

Possamai, A. (2001). A revisionist perspective on secularisation: Alternative spiritualities, globalised consumer culture, and public spheres. W: C. M. Cusack, P. Oldmeadow (red.), The end of religions?: Religion in an age of globalisation (s. 200–215). Sydney: University of Sydney.
View in Google Scholar

Roof, W. C. (1999). Spiritual marketplace. Baby Boomers and the remaking of American religion. Princeton, NJ: Princeton University Press.
View in Google Scholar

Salganik, M. J. (2018). Bit by bit: Social research in the digital age. Princeton–Oxford: Princeton University Press.
View in Google Scholar

Santana, J., Husemann, K. C., Eckhardt, G. M. (2022). Digital consumer spirituality. W: R. Llamas, R. Belk (red.), The Routledge handbook of digital consumption (s. 262–375). Routledge.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781003317524-34

Sheldrake, P. (2012). Spirituality: A very short introduction. Oxford: OUP.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/actrade/9780199588756.001.0001

Sierocki, R. (2021). Zróżnicowanie Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Analiza sieciowa katolickich stron na Facebooku, Przegląd Religioznawczy, 1(279), 77–95, DOI: 10.34813/ptr1.2021.6
View in Google Scholar

Socha, P. M. (2014). Przemiana duchowa jako kluczowe pojęcie psychologii rozwoju człowieka, Psychologia Rozwojowa, 19(3), 9–22, DOI: 10.4467/20843879PR.14.015.2302
View in Google Scholar

Spilger, K. (2024). Church attraction through uncertainty reduction: A qualitative content analysis of local church content communication on Facebook and Instagram (Doctoral dissertations and projects, nr 5716).
View in Google Scholar

Sroczyńska, M., Choczyński, M., Klimski, W. (2022). Religia żywotnym fenomenem charakteryzującym społeczeństwa wyboru i ryzyka w kontekście badań socjologicznych. Wstęp redaktorów tomu, Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 30(2), 5–10. DOI: 10.21697/ucs.2022.30.2.01
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21697/ucs.2022.30.2.01

Stasińska, A. (2020). Czy joga może być „sztuką życia”? Przegląd badań na temat jogi jako zjawiska społecznego, Przegląd Socjologii Jakościowej, 16(4), 170–190, DOI: 10.18778/1733-8069.16.4.09
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.4.09

Stuckrad, K. v. (2014). The scientification of religion. An historical study of discursive change 1800–2000. Boston–Berlin: Walter De Gruyter Inc.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781614513490

Tarasiuk, D. (2021). Doświadczanie jogi w Internecie. Analiza danych zastanych na Instagramie. W: K. Gęsikowska, A. Gomóła, D. Wasilewska (red.), Joga w kontekstach kulturowych 4 (s. 183–204). Katowice: Uniwersytet Śląski.
View in Google Scholar

Trzebiatowska, M., Bruce, S. (2012). Why are women more religious than men? Oxford: Oxford University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199608102.001.0001

Trzebiatowska, M., Bruce, S. (2013). “It’s all for girls”: Re-visiting the gender gap in New Age spiritualities, Studia Religiologica, 46(1), 23–39, DOI: 10.4467/20844077SR.13.002.1223
View in Google Scholar

Tsuria, R., Campbell, H. A. (2022). Introduction to the study of digital religion. W: Digital religion: Understanding religious practice in digital media (2nd ed., s. 1–21). New York: Routledge.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780429295683-1

Veersteg, P. (2007). Spirituality on the margin of the church: Christian spiritual centers in the Netherlands. W: K. Flanagan, P. C. Jupp (red.), A sociology of spirituality. Farnham: Ashgate.
View in Google Scholar

Wasserman, S., Faust, K. (1994). Social network analysis: Methods and applications. Cambridge–New York–Melbourne: Cambridge University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511815478

Watts, G. (2022). The religion of the heart: “Spirituality” in late modernity, American Journal of Cultural Sociology, 10, 1–33, DOI: 0.1057/s41290-020-00106-x
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/s41290-020-00106-x

Wierciński, A. (2010). Magia i religia. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
View in Google Scholar

Woodhead, L. (2022). The gods of modern spirituality. W: B. Steensland, J. Kucinskas, A. Sun (red.), Situating spirituality: Context, practice, and power (s. 49–71). Oxford: Oxford University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780197565001.003.0003

Wuthnow, R. (2015). Inventing American religion: Polls, surveys, and the tenuous quest for a nation’s faith. Oxford: Oxford University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780190258900.001.0001

Zappavigna, M. (2015). Searchable talk: The linguistic functions of hashtags, Social Semiotics, 25(3), 274–291, DOI: 10.1080/10350330.2014.996948
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10350330.2014.996948

Zaręba, S. H. (2022). Spirituality vs. religiosity as impetus to the discussion on the change factors in the contemporary sociology of religion. W: S. H. Zaręba, M. Sroczyńska, R. Cipriani, M. Choczyński, W. Klimski (red.), Metamorphoses of religion and spirituality in Central and Eastern Europe (s. 46–54). London–New York: Routledge Taylor & Francis Group.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781003271994-5

Zaręba, S.H., Sroczyńska, M., Cipriani, R., Choczyński, M., Klimski, W. (2022) Transmutation of spiritual and religious mentality: introduction, W: S. H. Zaręba, M. Sroczyńska, R. Cipriani, M. Choczyński, W. Klimski (red.), Metamorphoses of religion and spirituality in Central and Eastern Europe (s. 1-14). London–New York: Routledge Taylor & Francis Group.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781003271994-1

Zijderveld, T. (2017). Pope Francis in Cairo – Authority and branding on Instagram, Online Heidelberg Journal of Religions on the Internet, 1, 125–140, DOI: 10.17885/heiup.rel.2017.0.23771
View in Google Scholar

Zinnbauer, B. J., Pargament, K. I., Cole, B., Rye, M. S., Butter, E. M., Belavich, T. G., Hipp, K. M., Scott, A. B., Kadar, J. L. (1997). Religion and spirituality: Unfuzzying the fuzzy. Journal for the Scientific Study of Religion, 36(4), 549–564, DOI: 10.2307/1387689
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1387689

Żulicki, R. (2017). Potencjał Big Data w badaniach społecznych, Studia Socjologiczne, 226, 3, 175-207.
View in Google Scholar

Apify. (2024). Pobrane z: https://apify.com/ [dostęp: 28.10.2024].
View in Google Scholar

Statista. (2025). Instagram users in Poland. Pobrane z: https://www.statista.com/statistics/805469/instagram-users-poland/ [dostęp: 30.01.2025].
View in Google Scholar

Okladka

Downloads

Published

2025-12-12

How to Cite

Grzyb, M., & Szołtysek, M. (2025). #Spirituality – quantitative analysis of discursive space on Instagram. Validation and initial results. Władza Sądzenia, (29), 59–75. https://doi.org/10.18778/2300-1690.29.04

Issue

No. 29 (2025): W poszukiwaniu sensu i tożsamości: rozwój duchowy, terapia i samorozwój w perspektywie indywidualnej i społecznej

Section

Articles

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.