Geneza refleksji naukowej nad turystyką: perspektywa europejska

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/0867-5856.30.2.03

Keywords:

rozwój badań nad turystyką, historia i ewolucja, szkoła niemiecka, szkoła francuska, szkoła włoska, dominacja anglo-amerykańska, dorobek polski

Abstract

Celem artykułu jest uzupełnienie luki poznawczej w zakresie początków refleksji naukowej nad turystyką, widzianej przede wszystkim z perspektywy kontynentalnej Europy. Starano się to osiągnąć poprzez retrospektywną analizę rozwoju studiów nad turystyką w ujęciu chronologicznym oraz instytucjonalno-metodologicznym. Dzięki temu możliwe było wyróżnienie specyficznych okresów i podejść metodologicznych, na które złożyły się: 1) w układzie czasowym – okres prekursorski i okres studiów właściwych; 2) w układzie metodologicznym – studia jednodyscyplinarne i międzydyscyplinarne (interdyscyplinarne). Uzyskane wyniki umożliwiły sformułowanie wniosków ogólnych, również w formie tez, które mogą stanowić przedmiot krytycznej dyskusji. Dotyczy to zwłaszcza dominacji języka angielskiego oraz tradycji anglo-amerykańskiej w literaturze przedmiotu. Powoduje ona, że w świadomości badaczy zajmujących się tą tematyką wyłania się dalece niepełny (a przez to wypaczony) obraz dorobku światowych studiów nad turystyką. Składają się na niego bowiem także osiągnięcia mniejszych, choć mających czasami bardzo długą historię, „szkół narodowych”, których dorobek pozostaje na arenie międzynarodowej prawie w ogóle nieznany. Autor ma nadzieję, że artykuł będzie stanowił zachętę do prowadzenia badań dotyczących początków studiów nad turystyką w poszczególnych krajach oraz do publikowania wyników tego typu analiz naukowych na arenie międzynarodowej, co z pewnością przyczyni się do uzupełnienia wiedzy z zakresu genezy refleksji naukowej nad tą dziedziną.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Alejziak, W. (2018). Research on tourist activity in Europe: Methodological aspects and results (Part I: The period 1945–2000). Folia Turistica, 46, 9–48. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.0842
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.0842

Angerer, J. (1881a). Das Fremdenwessen im deutschen Südtirol. Bozen: Comm.-Verl. d. Promperger′schen Buchhldg.
Google Scholar

Angerer, J. (1881b). Statistischer Bericht der Handels- und Gewerbekammer en Bozen. Bozen: Promperger in Comm.
Google Scholar

Apostolopoulos, Y., Leivadi, S., Yiannakis, A. (1996). The sociology of tourism: Theoretical and empirical investigations. London: Taylor & Francis Ltd.
Google Scholar

Auscher, L. (1904). Le tourisme en automobile. Paris: Éditions Vve Ch. Dunod.
Google Scholar

Auscher, L., Rozet, G. (1920). Urbanisme et tourisme. Paris: E. Leroux, Coll, Urbanisme.
Google Scholar

Avancini, M. (1925). Statistica del movimento turistico in Italia. Anno 1924. Roma: Tipografia del Senato.
Google Scholar

Bates, E.S. (1911). Touring in 1600: A study in the development of travel as a means of education. London: Constable.
Google Scholar

Becker, C., Hopfinger, H., Steinecke, A. (2007). Geographie der Freizeit und des Tourismus. Bilanz und Ausblick. München: Oldenburg Wissenschaftsverlag GmbH. DOI: https://doi.org/10.1524/9783486700015
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1524/9783486700015

Belotti, B. (1919). Il diritto turistico nella legge, nella dottrine e nella giurispreudenza. Milano: Touring Club Italiano Milano.
Google Scholar

Benini, R. (1926). Sulla riforma dei metodi di calcolo dei movimento turistico. Roma: [b.w.].
Google Scholar

Bernecker, P. (1956). Die Stellung des Fremdenverkehrs im Leistungssystem der Wirtschaft. Wien: Österreichischer Gewerbeverl.
Google Scholar

Bernecker, P., Kaspar, C., Mazanec, J. (1984). Zur Entwicklung der Fremdenverkehrsforschung und – lehre der letzten Jahre. Vienna: Service-Fachverlag der WU Wien.
Google Scholar

Blanchard, R. (1911). Grenoble. Études de géographie urbaine. Paris: A. Colin.
Google Scholar

Blanchard, R. (1914). Le tourisme en Corse. Revue Mensuelle du Touring Club de France, 24, 2–7.
Google Scholar

Blanchard, R. (1919). Nice et les Alpes maritimes. Esquisse Économique. Les Alpes Économiques, 6, 109–119.
Google Scholar

Blanchard, R. (1925). Le tourisme dans l’Isère, Grenoble et sa region. Grenoble: Allier.
Google Scholar

Bodio, L. (1899). Sul movimento dei foresteri in Italia e sul dinero chi vi spendono. Giornalle degli Economisti, 15, 54–61.
Google Scholar

Bogucki, J., Woźniak, A. (1997). Turystyka. W: Z. Krawczyk (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX w. Kultura fizyczna – sport (s. 20). Warszawa: Instytut Kultury.
Google Scholar

Bormann, A. (1931). Die Lehre vom Fremdenverkehr. Berlin: Verkehrswissenschaftliche Lehrmittelgesellschaft bei der Deutschen Reichsbahn.
Google Scholar

Borrel, A. (1933). Le tourisme en France. Paris: J. Téqui.
Google Scholar

Brougier, A. (1902). Die Bedeutung des Fremdenverkehrs für Bayern. München: Druck von H. Gldenbourg. DOI: https://doi.org/10.1515/9783486731729
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783486731729

Brown, R.M. (1935). The business of recreation. Geographical Review, 25, 467–475. DOI: https://doi.org/10.2307/209315
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/209315

Butler, R. (2015). The evolution of tourism and tourism research. Tourism Recreation Research, 40 (1), 16–27. DOI: https://doi.org/10.1080/02508281.2015.1007632
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02508281.2015.1007632

Butowski, L. (2011). Turystyka jako dyscyplina nauki (artykuł dyskusyjny). Turyzm/Tourism, 21 (1–2), 17–24. DOI: https://doi.org/10.2478/v10106-011-0002-8
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/v10106-011-0002-8

Butowski, L., Kaczmarek, J., Kowalczyk-Anioł, J., Szafrańska, E. (2019). Social constructionism as a tool to maintain an advantage in tourism research. Tourism Geographies, DOI: https://doi.org/10.1080/14616688.2019.1654537
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14616688.2019.1654537

Carlson, A.S. (1938). Recreation industry of New Hampshire. Economic Geography, 14, 255–270. DOI: https://doi.org/10.2307/141343
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/141343

Cazes, G. (1992). Fondements pour une géographie du tourisme et des loisirs. Rosny: Breal.
Google Scholar

Chaix, E. (1932). Une industrie nouvelle. Le tourisme. Revue de Deux Mondes, 7 (1), 63–93.
Google Scholar

Chambers, D., Buzinde, C. (2015). Tourism and decolonisation: Locating research and self. Annals of Tourism Research, 51, 1–16. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2014.12.002
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2014.12.002

Cohen, E. (1984). The sociology of tourism: Approaches, issues and findings. Annual Review of Sociology, 10, 373–392. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.so.10.080184.002105
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.so.10.080184.002105

Dann, G., Liebman Parrinello, G. (red.) (2009). The sociology of tourism. European origins and developments. Bingley UK: Emerald Group Publishing Limited.
Google Scholar

Darbellay, F., Stock, M. (2012). Tourism as complex interdisciplinary research object. Annals of Tourism Research, 39 (1), 441–458. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2011.07.002
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2011.07.002

Duhamel, P. (2018). Géographie du tourisme et des loisirs. Dynamiques, acteurs, territoires. Paris: Armand Colin. DOI: https://doi.org/10.3917/arco.duham.2018.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3917/arco.duham.2018.01

Dumazedier, J. (1962). Vers une civilisation du loisir? Paris: Seuil.
Google Scholar

Dwyer, L. (red.) (2011). The discovery of tourism economics, tourism social science series. T. 16. Bingley: Emerald.
Google Scholar

Echtner, C.M., Jamal, T.B. (1997). The disciplinary dilemma of tourism studies. Annals of Tourism Research, 24, 868–883. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00060-1
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00060-1

Geschichte der Tourismusforschung (2020). Pobrane z: https://de.wikipedia.org/wiki/Geschichte_der_Tourismusforschung (18.06.2020).
Google Scholar

Gilbert, E.W. (1939). The growth of inland and seaside health resorts in England. Scottish Grographical Magazine, 55, 116–135. DOI: https://doi.org/10.1080/00369223908735100
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00369223908735100

Gloger, Z. (1900–1903). Encyklopedia staropolska ilustrowana. T. 1–4. Warszawa: P. Laskauer i W. Babicki.
Google Scholar

Glücksmann, R. (1917). Privatwirtschaftslehre des Hotelgewerbes. Berlin: M. Paschke.
Google Scholar

Glücksmann, R. (1929). Das Ziel des Forschungsinstituts für den Fremdenverkehr. Sonderdruck aus der Zeitschrift „verkehr und Bäder”. T. 23. Berlin: Bäder – Verkehrs – Verlag G.m.b.H.
Google Scholar

Glücksmann, R. (1935). Allgemaine Fremdenverkehrskunde. Berne: Verlag Stämpfli und Cie.
Google Scholar

Grünthal, A. (1934). Probleme der Fremdenverkehrsgeografie. Berlin: Dissertation Handels-Hochschule.
Google Scholar

Guyer-Freuler, E. (1874). Hotelwesen der Gegenwart. Zurich: Von Orell Füssli & Co.
Google Scholar

Guyer-Freuler, E. (1884). Das Hotelwesen. Zürich: Drück von Orell Füssli.
Google Scholar

Guyer-Freuler, E. (1895). Beiträge zur Statistik des Fremdenverkehrs in der Schweiz. Zürich: Orell Füssli.
Google Scholar

Guyer-Freuler, E. (1905). Fremdenverkehr und Hotelwesen. Berne (Germany): Verlag Enzyklopädie.
Google Scholar

Haedrich, G., Kaspar, C., Klemm, K., Kreilkamp, E.(1998). Tourismus-Management und Fremdenverkehrsplanung. Berlin–Nowy Jork: Walter de Gruyter. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110815993
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110815993

Hall, C.M. (2004), Reflexivity and tourism research. W: J. Phillimore, L. Godson (red.), Qualitative research in tourism (s. 137–155). Londyn: Routledge.
Google Scholar

Hassert, K. (1908). Die Städte geographisch betrachtet. Lipsk: B.G. Teubner. DOI: https://doi.org/10.2307/198514
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/198514

Hettner, A. (1927). Die Geographie, ihre Geschichte, ihr Wesen und ihre Methoden. Wroclaw: Ferdinand Hirt.
Google Scholar

Homberg, E. (1978). Reisen-zwischen Kritik und Analyse; zum Stand der Tourismusforschung. Z. Kult, 28 (3), 4–10.
Google Scholar

Hourdin, G. (1962). Une civilisation des loisirs. Paryż : Calmann-Lévy.
Google Scholar

Hsu, C.H.C., Gartner, W.C. (2012). The Routledge handbook of tourism research. Londyn: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203123287
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203123287

Hunziker, W. (1959). Betriebswirtschaftslehre des Fremdenverkehrs: Der Fremdenverkehrsbetrieb und seine Organisation. Berno: Gurtenverlag.
Google Scholar

Hunziker, W., Krapf, K. (1941). Beiträge zur Fremdenverkehrslehre und Fremdenverkehrsgeschichte. Berno: Publikationen des schweizerischen Fremdenverkehrsverbandes.
Google Scholar

Hunziker, W., Krapf, K. (1942). Grundriss der allgemeinen Fremdenverkehrslehre. Zurych: Polygraphischer Verlag.
Google Scholar

Hurd, R. (1764). Dialogues on the use of foreign travel. Considered as a part of an English gentleman’s education, between lord shaftesbury and mr. Locke. Londyn (the Strand): A. Millar; Cambridge: W. Thurlbourn and J. Woodyer.
Google Scholar

Jackowski, A. (1992). Studium Turyzmu Uniwersytetu Jagiellońskiego (1936–1939). Zarys działalności dydaktycznej i naukowej. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Geograficzne, 89, 39–59.
Google Scholar

Jackowski, A., Bilska-Wodecka, E., Sołjan, I., Liro, J. (2015). Studium Turyzmu Uniwersytetu Jagiellońskiego (1936–1939) i jego rola w rozwoju geografii turyzmu. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Google Scholar

Jackowski, A., Sołjan, I. (2011). Próba nowego spojrzenia na początki geografii turyzmu w Polsce (do roku 1939). W: B. Włodarczyk (red.), Turystyka. Księga jubileuszowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Stanisława Liszewskiego (s. 33–51). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Jackowski, A., Sołjan, I., Bilska-Wodecka, E., Liro, J. (2016). Geographical tourism research and education at the Jagiellonian University School of Tourism in Poland (1936–1939). History of Geo- and Space Sciences, 7, 91–101. DOI: https://doi.org/10.5194/hgss-7-91-2016
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5194/hgss-7-91-2016

Jaeger, F. (1936). Werbung im Fremdenverkehr. Eine wissenschaftliche Untersuchung unter besonderer Berücksichtigung der Tiroler Verhältnisse. Innsbruck: Gemeinschaftsverl. der Sozialwiss. Arbeitsgemeinschaft.
Google Scholar

Jafari, J. (1989). Structure of tourism. W: S.F. Witt, L. Moutinho (red.), Tourism marketing and management handbook (s. 437–442). Londyn: Prentice Hall.
Google Scholar

Jafari, J. (1990). Research and scholarship: The basis of tourism education. Journal of Tourism Studies, 1, 33–41.
Google Scholar

Jafari, J. (2001). The scientification of tourism. W: V.L. Smith, M.A. Brent (red.), Hosts and guests revisited: Tourism issues in the 21st century (s. 28–41). Nowy Jork: Cognizant Communication Corporation.
Google Scholar

Jafari, J., Xiao, H. (red.) (2016). Encyclopedia of tourism. [b.m.]: Springer Reference. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-01384-8
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-01384-8

Janowski, A. (1900–1903). Wycieczki po kraju. Warszawa: wydane nakładem autora.
Google Scholar

Joerg, W.L.G. (1935). Geography and national land planning. Geographical Review, 25, 177–208. DOI: https://doi.org/10.2307/209596
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/209596

Jones, S.B. (1933). Mining and tourist towns in the Canadian Rockies. Economic Geography, 9, 368–378. DOI: https://doi.org/10.2307/140491
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/140491

Joschke, H. (1953). Beitrag zur theoretischen analyse des fremdenverkehrsangebote. Jahrbuch für Fremdenverkehr, 2 (1).
Google Scholar

Just, R. (1907). Die Gemeinde Arose, ihr Wirtschaftsleben vor und seit dem Fremdenverkehr. Zurych: J. Leemann.
Google Scholar

Knebel, H.J. (1960). Soziologische Strukturwandlungen im Modernen Tourismus. Stuttgart: Ferdinand Enke.
Google Scholar

Kohl, J.G. (1841). Der Verkehr und die Ansiedelungen der Menschen in ihrer Abhängigkeit von der Gestaltung der Erdoberfläche. Drezno: Arnold.
Google Scholar

Kolberg, O. (1857–1890). Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. Różni wydawcy.
Google Scholar

Kowalczyk, A. (2001). Geografia turyzmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kozak, M., Kozak, N. (2016). Institutionalisation of tourism research and education: From the early 1900s to 2000s. Journal of Tourism History, 8 (3), 275–299. DOI: https://doi.org/10.1080/1755182X.2017.1284274
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1755182X.2017.1284274

Krapf, K. (1953). Die touristische Konsum: Ein Beitrag zur Lehre von der Konsumption.
Google Scholar

Krieger, W. (1933). Werbtechnik im Fremdenverkehr. Wiedeń: [b.w.].
Google Scholar

Lanfant, M.-F. (1972). Les théories du loisir. Sociologie du loisir et idéologies. Paryż: Presses Universitaires de France – PUF.
Google Scholar

Lasserre, P. (1930). Lourdes. Étude géographique. Revue géographique des Pyrénées et du Sud-Ouest, 1, 5–40. DOI: https://doi.org/10.3406/rgpso.1930.3942
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3406/rgpso.1930.3942

Leiper, N. (1990). Tourism systems: An interdiscyplinary study. Occasion Papers, 2. Palmerston: Massey University.
Google Scholar

Leiper, N. (2000). An emerging discipline. Annals of Tourism Research, 27, 805–809. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00118-8
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00118-8

Leszczycki, S. (1992). Geneza i powstanie Studium Turyzmu na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Geograficzne, 89, 9–37.
Google Scholar

Lévi-Strauss, C. (1955). Tristes tropiques. Paryż: Plon.
Google Scholar

Marriotti, A. (1923). L’industria del forestiero in Italia: Economica e politica del turismo. Bolonia: Zanichelli.
Google Scholar

Marriotti, A. (1931). L’importanza economica del turismo. Florencja: Edizioni AESTI.
Google Scholar

Marriotti, A. (1933). Corso di economia turistica. Rzym: Instituto Geografico de Agostini.
Google Scholar

Mason, P. (2017). Geography of tourism. Oksford UK: Goodfellow Publishers Limited. DOI: https://doi.org/10.23912/9781911396437-3402
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.23912/9781911396437-3402

McKercher, B. (2002). The privileges and responsibilities of being a referee. Annals of Tourism Research, 29, 856–859. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(01)00091-3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(01)00091-3

McMurry, K.C. (1930). The use of land for recreation. Annals of the Association of American Geographers, 20, 7–20. DOI: https://doi.org/10.1080/00045603009356913
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00045603009356913

Mead, W.E. (1914). The grand tour in the eighteenth century. Nowy Jork: Houghton Mifflin.
Google Scholar

Medlik, S.R. (1965). Higher education and research in tourism in Western Europe. Londyn: University of Surrey.
Google Scholar

Meinecke, E.P. (1929). The effect of excessive tourist travel on California redwood parks. Sacramento: California State Printing Office.
Google Scholar

Miège, J. (1933). La vie touristique en Savoie. Revue de Géographie Alpine, 21 (4), 749–817. DOI: https://doi.org/10.3406/rga.1933.5380
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3406/rga.1933.5380

Morgenroth, W. (1927). Fremdenverkehr. Handwörterbuch der Staatswissenschaften, 4.
Google Scholar

Mun, T. (1664). England’s treasure by forraign trade or the balance of forraign trade is the rule of our treasure. Londyn: Printed by J.G. for Thomas Clark.
Google Scholar

Nash, D. (red.) (2006). The study of tourism: Anthropological and sociological beginnings. Bingley: Emerald.
Google Scholar

Niceforo, A. (1923). Il movimento dei forestieri in Italia. Rzym: Tipografia del Senato.
Google Scholar

Niemcewicz, J.U. (1858). Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 rokiem odbyte. Paryż: A. Franck; Petersburg: B.M. Wolff.
Google Scholar

Norval, A.J. (1936). The tourist industry: A national and international survey. The Economic Journal, 46 (184), 732–734. DOI: https://doi.org/10.2307/2224701
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2224701

Ogilvie, F.W. (1933). The tourist movement. An economic study. Londyn: P.S. King & Son.
Google Scholar

Panasiuk, A. (2008). Ekonomika turystyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Pearce, P.L. (2011). The study of tourism: Foundations from psychology. Bingley: Emerald.
Google Scholar

Pearce, P.L., Butler, R. (red.). (1993). Tourism research: Critiques and challenges. Londyn: Routledge.
Google Scholar

Podemski, K. (2005). Socjologia podróży. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Poser, H. (1939). Geographische Studien über den Fremdenverkehr im Riesengebirge: ein Beitrag zur geographischen Betrachtung des Fremdenverkehrs. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Google Scholar

Ramaker, J. (1951). La sociologie du tourisme. Zeitschrift für Fremdenverkehr, 6 (2), 73–76.
Google Scholar

Rátz, T. (2014). Crossdisciplinarity or tourismology? The scientific identity of tourism in Hungary. W: L. Butowski (red.), Searching for the scientific identity of tourism research (s. 35–57). Warszawa: Warsaw School of Tourism and Hospitality Management.
Google Scholar

Ratzel, F. (1882). Anthropogeographie Grunzüge oder der Anwendung der Erdkunde auf die Geschichte. Stuttgart: J. Engelhorn.
Google Scholar

Savelli, A. (2009). Tourism in Italian sociological thaught and study. W: G. Dann, G. Liebman Parrinello (red.), The sociology of tourism. European origins and developments (s. 131–168). Bingley UK: Emerald Group Publishing Limited.
Google Scholar

Schullern-Schrattenhofen, H. von (1911). Frendemverkehr und Volkswirtscahft. Jahrbücher für Nationalökonomie und Statistik Zeitschriftenheft, 4, 433–491. DOI: https://doi.org/10.1515/jbnst-1911-0130
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/jbnst-1911-0130

Simmel, G. (1908). Soziologie. Untersuchungen über die Formen der Vergesellschaftung. Berlin: Duncker & Humblot.
Google Scholar

Smith, M. (1998). Social science in question. Towards a post-disciplinary framework. Londyn: Sage.
Google Scholar

Spode, H. (2009). Tourism research and theory in German- speaking countries. W: G. Dann, G. Liebman Parrinello (red.), The sociology of tourism. European origins and developments (s. 65–94). Bingley UK: Emerald Group Publishing Limited.
Google Scholar

Sputz, K. (1919). Die geographischen Bedingungen und Wirkungen des Fremdenverkehrs in Tirol. Praca doktorska. Wiedeń: Uniwersytet w Wiedniu.
Google Scholar

Staszic, S. (1815). O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski. Warszawa: Drukarnia Rządowa.
Google Scholar

Stradner, J. (1890). Die Förderung des Fremdenverkehrs. Kulturbildern aus Steiermark, 257–288.
Google Scholar

Stradner, J. (1905). Der Fremdenverkehr: Eine folkswirtschaftliche Studie. Graz: Leykam.
Google Scholar

Stringer, B. (1912). Sulla bilanza dei pagamenti fra Italia e l’estero. Rzym: Tipografia nazionale di G. Bertero e C.
Google Scholar

Szczepański, J. (2013). Dyscyplina nauk o polityce. Status teoretyczny i prawny. Pobrane z: https://www.academia.edu/25428238/Dyscyplina_nauk_o_polityce_Status_teoretyczny_i_prawny (20.08.2020).
Google Scholar

Tabacchi, G. (1934). Turismo ed economia. Aspetti economici del fenomeno turistico. Rzym: ENIT.
Google Scholar

Thoms, W. (1952). Die Arten und der Charakter des Fremdenverkehrsbetriebs. W: Handbuch für Fremdenverkehrsbetriebs. Giessen: Hb Thoms.
Google Scholar

Tokarski, Z. (1992). Wydawnictwa Studium Turyzmu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Geograficzne, 89, 61–87.
Google Scholar

Towner, J., Wall, G. (1991). History and tourism. Annals of Tourism Research, 18, 71–84. DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(91)90040-I
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(91)90040-I

Tribe, J. (1997). The indiscipline of tourism. Annals of Tourism Research, 24, 638–654. DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00020-0
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00020-0

Tribe, J. (2000). Indisciplined and unsubstantiated. Annals of Tourism Research, 27 (3), 809–813. DOI: https://doi.org/10.1016/s0160-7383(99)00122-X
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00122-X

Tribe, J. (2006). The truth about tourism. Annals of Tourism Research, 33 (2), 360–381. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2005.11.001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2005.11.001

Tribe, J., Liburd, J.J. (2016). The tourism knowledge system. Annals of Tourism Research, 57, 44–61. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2015.11.011
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2015.11.011

Tribe, J., Xiao, H. (2011). Developments in tourism social science. Annals of Tourism Research, 38 (1), 7–26. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2010.11.012
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2010.11.012

Troisi, M. (1940). Prima line di una teoria della rendita turistica. Padwa: CEDAM.
Google Scholar

Veblen, T. (1899). The theory of the leisure class. New York: Mac Millan.
Google Scholar

Vidal de la Blache, P. (1922). Principes de géographie humaine. Paris: A. Colin.
Google Scholar

Vukonić, B. (2012). An outline of the history of tourism theory. Source material (for future research). W: C.H.C. Hsu, W.C. Gartner (red.), The Routledge handbook of tourism research (s. 3–27). Londyn: Routledge.
Google Scholar

Walterspiel, G. (1956a). Grundlagen der Betriebswirtschafts lehre des Fremdenverkehrs. Jahrbuch für Fremdenverkehr. Teil I JfF 4. Jg.: 3–13.
Google Scholar

Walterspiel, G. (1956b). Grundlagen der Betriebswirtschafts lehre des Fremdenverkehrs. Jahrbuch für Fremdenverkehr. Teil II JfF 5. Jg.: 3–17.
Google Scholar

Walterspiel, G. (1956c). Grundlagen der Betriebswirtschafts lehre des Fremdenverkehrs. Jahrbuch für Fremdenverkehr. Teil III JfF 5. Jg.: 39–46.
Google Scholar

Warszyńska, J., Jackowski, A. (1978). Podstawy geografii turyzmu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Wiese, J. von. (1930). Fremdenverkehr als zwischenmenschliche Beziehungen. Archiv für den Fremdenverkehr, 1, 1–3.
Google Scholar

Wijesinghe, S.N., Mura, P., Bouchon, F. (2017). Tourism knowledge and neocolonialism – a systematic critical review of the literature. Current Issues in Tourism, 22, 1263–1279. DOI: https://doi.org/10.1080/13683500.2017.1402871
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13683500.2017.1402871

Wyrzykowski, J. (2014). Achievements of geographical sciences in Poland in tourism research. W: L. Butowski (red.), Searching for the scientific identity of tourism research (s. 127–144). Warszawa: Warsaw School of Tourism and Hospitality Management.
Google Scholar

Zollinger, W. (1916). Fremdenverkehr und Zalungsbilanz. Jena: [b.w.]
Google Scholar

Published

2020-12-21

How to Cite

Butowski, L. (2020). Geneza refleksji naukowej nad turystyką: perspektywa europejska. Turyzm/Tourism, 30(2), 13–26. https://doi.org/10.18778/0867-5856.30.2.03

Issue

Section

Articles