Turystyka jako dyscyplina nauki (artykuł dyskusyjny)

Authors

  • Leszek Butowski Uczelnia Vistula, Warszawa; Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Turystyki i Rekreacji

DOI:

https://doi.org/10.18778/0867-5856.21.1-2.03

Keywords:

turystyka, dyscyplina nauki, paradygmat, jedność nauki

Abstract

W artykule podjęto dyskusję nad głównymi dylematami metodologicznymi związanymi z turystyką jako przedmiotem badań naukowych. W jego pierwszej części wskazano na turystykę będącą przedmiotem zainteresowania różnych dyscyplin nauki. W drugiej podjęto krytyczną dyskusję na temat podejścia wielodyscyplinarnego i interdyscyplinarnego w badaniach nad turystyką. Trzecią część stanowi analiza stanowisk metodologicznych dotyczących możliwości autonomizacji turystyki jako dyscypliny nauki. W podsumowaniu zaproponowano model rozwoju badań nad turystyką, ukierunkowany na autonomizację nauki o turystyce.

Downloads

Download data is not yet available.

References

AIREY D., 2002, Growth and Change in Tourism Education, [w:] B. Vukonic, N. Cavlek (red.), Rethinking Education and Training for Tourism, University of Zagreb, s. 13–22.
Google Scholar

AIREY D., 2005, Badania, wiedza i edukacja: turystyka na rozdrożach, [w:] R. Winiarski, W. Alejziak (red.), Turystyka w badaniach naukowych, AWF w Krakowie, WSIiZ w Rzeszowie, s. 251–261.
Google Scholar

ALEJZIAK W., 2003, Perspektywy i kierunki rozwoju badań naukowych nad turystyką, [w:] G. Gołembski (red.), 2003, Kierunki rozwoju badań naukowych w turystyce, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, PWN, Warszawa, s. 231–248.
Google Scholar

ALEJZIAK W., 2005, Aktualny stan oraz perspektywy rozwoju badań naukowych nad turystyką [w:] R. Winiarski, W. Alejziak (red.), Turystyka w badaniach naukowych, AWF w Krakowie, WSIiZ w Rzeszowie, Kraków–Rzeszów, s. 275–298.
Google Scholar

ALEJZIAK W., 2008, Podstawowe paradygmaty i podejścia badawcze w studiach nad turystyką, [w:] G. Gołembski (red.), Nowe trendy rozwoju turystyki, Wyd. PWSZ, Sulechów, s. 13–25.
Google Scholar

BERNSTEIN R., 1991, Beyond Objectivism and Relativism: Science, Hermeneutics and Praxis, University of Pennsylvania, Philadelphia.
Google Scholar

BOSIACKI S., 2005, Ekonomiczne problemy turystyki jako przedmiot badań naukowych w Polsce, [w:] R. Winiarski, W. Alejziak (red.), Turystyka w badaniach naukowych, AWF Kraków, WSZiI w Rzeszowie, s. 189–202.
Google Scholar

BUTLER R.W., 1980, The concept of a tourist area cycle of evolution: implication for managment of resources, „The Canadian Geographer”, vol. 24, No. 1, s. 348–354.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1541-0064.1980.tb00970.x

CHŁOPECKI J., 2005, Turystologia jako dyscyplina naukowa, [w:] R. Winiarski, W. Alejziak (red.), Turystyka w badaniach naukowych, AWF Kraków, WSIiZ w Rzeszowie.
Google Scholar

CHOJNICKI Z., 2005, Charakter i sytuacja nauki o turystyce – rozważania metodologiczne, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki, Bydgoszcz, „Turystyka i Rekreacja”, t. 3, s. 11–23.
Google Scholar

COMIC D., 1989, Tourism as a Subject of Philosophical Reflection, „Revue de Tourisme”, No. 44, s. 6–13.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1108/eb058016

DANN G., NASH D., PEARCE P., 1988, Methodology in Tourism Research, „Annals of Tourism Research”, No. 18, 155–169.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(91)90045-D

DETEL W., 1995, Nauka, [w:] E. Martens, H. Schnädelbach (red.), Filozofia. Podstawowe pytania, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 197–242.
Google Scholar

ECHTNER C.M, JAMAL T.B., 1997, The Disciplinary Dilemma of Tourism Studies, „Annals of Tourism Research”, No. 24, s. 868–883.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00060-1

GOŁEMBSKI G., 2003, Turystyka jako czynnik integrujący badania naukowe, [w:] G. Gołembski. (red.), 2003, Kierunki rozwoju badań naukowych w turystyce, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, PWN, Warszawa, s. 11–22.
Google Scholar

GOŁEMBSKI G. (red.), 2008, Nowe trendy rozwoju turystyki, Wyd. PWSZ, Sulechów.
Google Scholar

GRABURN N., JAFARI J. (red.), 1991, Tourism social science, „Annals of Tourism Research”, Sp. Issue.
Google Scholar

JAFARI J., 1989, Structure of Tourism, [w:] Tourism Marketing and Management Handbook, S.F. Witt, L. Moutinho (red.), Prentice Hall, London, s. 437–442.
Google Scholar

JAFARI J., 1992, Towards Tourism Mitigation, The Freedom of Travelling in the Year 2000 – AIEST, vol. 34, St-Call.
Google Scholar

JAFARI J., AASER D., 1988, Tourism as a Subject of Doctoral Dissertation, „Annals of Tourism Research”, No. 15, s. 407–429.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(88)90030-8

JAFARI J., RITCHIE B., 1981, Towards a Framework of Tourism Education: Problems and Prospects, „Annals of Tourism Research”, No. 8, s. 13–34.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(81)90065-7

JOVICIC Z., 1988, A Plea for Tourismological Theory and Methodology, „Revue de Tourisme”, No. 43, s. 2–5.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1108/eb057997

KAZIMIERCZAK M. (red.), 2004, Turystyka w humanistycznej perspektywie, AWF, Poznań.
Google Scholar

KAZIMIERCZAK M., 2005, Filozofia turystyki a integracja nauk o turystyce, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, PWN, Warszawa.
Google Scholar

KAZIMIERCZAK M., 2010, O autonomii nauk w turystyce, [w:] S. Tanaś (red.), Nauka i dydaktyka w turystyce i rekreacji, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, s. 11–20.
Google Scholar

KOWALCZYK A., 2001, Geografia turyzmu, PWN, Warszawa 2001.
Google Scholar

KRUPA J., BILIŃSKI J., 2006, Turystyka w badaniach naukowych: prace przyrodnicze i humanistyczne, WSIiZ w Rzeszowie, Rzeszów.
Google Scholar

KRZYMOWSKA-KOSTROWICKA A., 1997, Geoekologia turystyki i wypoczynku, PWN, Warszawa.
Google Scholar

KUHN T.S., 1968, Struktura rewolucji naukowych, PWN, Warszawa.
Google Scholar

LEIPER N., 1990, Tourism Systems: An Interdyscyplinary Study, Occasion Papers, 2, Massey University.
Google Scholar

LEIPER N., 2000, An Emerging Discipline, „Annals of Tourism Research”, No. 27, s. 805–809.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(99)00118-8

LISZEWSKI S., 1994, Perspektywy badań naukowych w zakresie turystyki w Polsce w najbliższym dziesięcioleciu, „Problemy Turystyki”, nr 3/4, s. 105–111.
Google Scholar

LISZEWSKI S., 2003, Wkład geografii w rozwój turystyki w Polsce, [w:] G. Gołembski (red.), 2003, Kierunki rozwoju badań naukowych w turystyce, AE w Poznaniu, PWN, Warszawa, s. 111–121.
Google Scholar

LISZEWSKI S., 2010, Nauka czy nauki o turystyce, „Turyzm”, t. 20, z. 2, s. 37–45.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/v10106-010-0007-8

ŁOBOŻEWICZ T., 2001, Miejsce turystyki w naukach o kulturze fizycznej, Zeszyty Naukowe AWF w Krakowie, nr 31, s. 13–20.
Google Scholar

MACIOŁEK R., 2002, Osobliwości metodologiczne badań nad turystyką, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa w Bydgoszczy, nr 2, s. 17–26.
Google Scholar

MAIK W., 2002, Strategia współpracy nauki i praktyki w zakresie planowania rozwoju turystyki, [w:] R. Przybyszewska-Gudelis, M. Grabiszewski (red.), Partnerstwo nauki i praktyki w turystyce – fakty, intencje, potrzeby rozwoju, Zeszyty Naukowe, nr 2, Wyższa Pomorska Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Bydgoszczy, s. 41–48.
Google Scholar

MAIK W., MARCINIAK K., PALICH P. (red.), 2005, Teoria i praktyka w turystyce, Zeszyty Naukowe, nr 2, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy.
Google Scholar

MAIK W., PRZYBECKA-MAIK M., 2005, Główne czynniki i płaszczyzny integracyjne w naukach o turystyce, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki Bydgoszcz, Turystyka i Rekreacja, t. 3, s. 25–32.
Google Scholar

MARAK J., WYRZYKOWSKI J., 2009, Turystyka jako przedmiot interdyscyplinarnych badań naukowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 567, „Ekonomiczne Problemy Turystyki”, z. 12, s. 165–180.
Google Scholar

MAZURKIEWICZ L., 2009, O przedmiocie turystyki i rekreacji, „Turystyka i Rekreacja”, t. 5, AWF Warszawa, s. 80–91.
Google Scholar

NOWAKOWSKA A., 2001, (red.), Cele i treści akademickiego kształcenia w dziedzinie turystyki i rekreacji, Zeszyty Naukowe, nr 81, AWF w Krakowie.
Google Scholar

NOWAKOWSKA A., 2003, Ekonomika turystyki, [w:] R. Winiarski (red.), Nauki o turystyce, „Studia i Monografie”, nr 7 (część I), AWF, Kraków, s. 33–42.
Google Scholar

NOWAKOWSKA A., PRZYDZIAŁ M. (red.), 2006, Turystyka w badaniach naukowych: prace ekonomiczne, WSIiZ w Rzeszowie.
Google Scholar

PEARCE P.L., 1993, Defining tourism Study as a Specialism: A Justification and Implications, TEOROS International, 1, s. 25–32.
Google Scholar

PEARCE P.L., BUTLER R. (red.), 1993, Tourism Research: Critiques and Challenges, Routledge, London.
Google Scholar

PODEMSKI K., 2004, Socjologia podróży, Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
Google Scholar

POPPER K.R., 1973, The Two Faces of Common Sense, [w:] Objective knowledge. An Evolutionary Approach, London.
Google Scholar

PRZECŁAWSKI K., 1997, Etyczne podstawy turystyki, Albis, Kraków.
Google Scholar

PRZECŁAWSKI K., 2010, Człowiek w czasie i przestrzeni, Albis, Kraków.
Google Scholar

PRZYBYSZEWSKA-GUDELIS R., GRABISZEWSKI M. (red.), 2002, Partnerstwo nauki i praktyki w turystyce – fakty, intencje, potrzeby rozwoju, Zeszyty Naukowe 2, Wyższa Pomorska Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Bydgoszczy.
Google Scholar

ROGALEWSKI O., 1974, Zagospodarowanie turystyczne, WSiP, Warszawa.
Google Scholar

ROGOZIŃSKI K., 1975, Wprowadzenie do teorii i badań turystyki, „Nauka Polska”, nr 9–10.
Google Scholar

ROGOZIŃSKI K., 1985, Tourism as a Subject of Research and Integration of of Sciences, „Problemy Turystyki”, nr 4, s. 7–19.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych, Dz.U. 2011, nr 179, poz. 1065.
Google Scholar

SIKORA J., 2001, Potrzeba wyodrębnienia nauk o turystyce, [w:] A. Nowakowska (red.), Cele i treści akademickiego kształcenia w dziedzinie turystyki i rekreacji, Zeszyty Naukowe, nr 81, AWF w Krakowie, s. 81–83.
Google Scholar

SZUBERT-ZARZECZNY U., 2001, Kilka uwag o potrzebie autonomizacji „nauki o turystyce”, [w:] A. Nowakowska (red.), Cele i treści akademickiego kształcenia w dziedzinie turystyki i rekreacji, Zeszyty Naukowe, nr 81, AWF w Krakowie, s. 75–79.
Google Scholar

Uchwała Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów z 24 października 2005 r. w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych, MP, 2005, nr 79, poz. 1120 ze zm.
Google Scholar

THEUNS L., 1986, Priorytety w badaniach turystycznych. Przegląd opinii ekspertów, ze szczególnym uwzględnieniem krajów rozwijających się, „Problemy Turystyki”, nr 1, s. 48–66.
Google Scholar

TRIBE J., 1997, The Indiscipline of Tourism, „Annals of Tourism Research”, No. 24, s. 638–654.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00020-0

Vuković B., 2005, 1990 – Punkt zwrotny w badaniach nad turystyką europejską, [w] R. Winiarski, W. Alejziak, Turystyka w badaniach naukowych, AWF Kraków, WSIiZ w Rzeszowie.
Google Scholar

WARSZYŃSKA J., JACKOWSKI A., 1978, Podstawy geografii turyzmu, PWN, Warszawa.
Google Scholar

WINIARSKI R., (red.), 1999, 2003, Nauki o turystyce, „Studia i Monografie”, nr 7 (część I i II), AWF, Kraków.
Google Scholar

WINIARSKI R. (red.), 2008, Turystyka w naukach humanistycznych, PWN, Warszawa.
Google Scholar

WINIARSKI R., ALEJZIAK W. (red.), 2005, Turystyka w badaniach naukowych, AWF Kraków, WSIiZ w Rzeszowie.
Google Scholar

WITT S., BROKE M., BUCKLEY P., 1991, The management of International Tourism, Unwin Hyman, London.
Google Scholar

WOŹNIAK A., 1995, Czy potrzebna jest integracja metodologiczna samowiedzy nauk zajmujących się turystyką?, [w:] S. Bosiacki (red.), Turystyka i rekreacja jako czynnik integracji europejskiej, AWF w Poznaniu, s. 52–56.
Google Scholar

WOŹNIAK A., 2005, Socjologiczna analiza turystyki – poszukiwanie syntezy, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, Turystyka i Rekreacja, t. 3, s. 45–52.
Google Scholar

ZDEBSKI J., 2003, Psychologia turystyki, [w:] R. Winiarski (red.), Nauki o turystyce, „Studia i Monografie”, nr 7 (część I), AWF w Krakowie, s. 55–66.
Google Scholar

Published

2012-01-31

How to Cite

Butowski, L. (2012). Turystyka jako dyscyplina nauki (artykuł dyskusyjny). Turyzm/Tourism, 21(1-2), 17–24. https://doi.org/10.18778/0867-5856.21.1-2.03

Issue

Section

Articles