Gustav Goerke – berliński „mistrz dekoracji” i jego łódzkie wnętrza

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2084-851X.12.05

Słowa kluczowe:

meblarstwo początku XX wieku, meblarstwo berlińskie, Gustav Goerke, Henryk Grohman

Abstrakt

Gustav Goerke, choć jest postacią mało znaną, należy z pewnością do artystów odgrywających istotną rolę w projektowaniu i kształtowaniu wnętrz na początku XX wieku. Jego biografia została słabo przebadana, a dostępne leksykony dostarczają jedynie podstawowych informacji. Urodził się w 1881 roku w Hanowerze, tamże studiował w Kunstgewerbeschule, a następnie uczęszczał na zajęcia prowadzone przez Otto Eckmanna przy Kunstgewerbemuseum w Berlinie. Około 1910 roku rozpoczął samodzielną działalność w stolicy Niemiec, wkrótce otworzył też filię we Wrocławiu. W szybkim czasie zdobył znaczącą pozycję w środowisku berlińskim, o czym świadczą poświęcone mu publikacje w fachowych czasopismach. Do najciekawszych jego prac zaliczyć trzeba wykonanie w 1912 roku kilku wnętrz w willi łódzkiego fabrykanta Henryka Grohmana (1862–1939). Zakład wykonał w Łodzi co najmniej cztery pomieszczenia: gabinet, sypialnię pani domu, sypialnię pana domu oraz jadalnię, ale nie można wykluczyć że zakres prac był większy i dziełem Goerkego jest również hall willi.

Zachowana w Archiwum Państwowym w Łodzi korespondencja między Hen­rykiem Grohmanem a przedsiębiorstwem Gustava Goerkego jest ciekawym świadectwem kształtowania się ostatecznej koncepcji wystroju wnętrz i poszukiwania rozwi­ązań, które zadowoliłyby obie strony: zleceniodawcę i zleceniobiorcę. Efektem są wysokiej klasy wnętrza, spośród których wyróżnia się zdecydowanie gabinet Grohmana, mający charakter modernistyczny, a zawierający w sobie również zapowiedzi art dèco.

Bibliografia

APŁ, RGP WB – Archiwum Państwowe w Łodzi, Rząd Gubernialny Piotrkowski, Wydział Budowlany.
Google Scholar

APŁ, SiG – Archiwum Państwowe w Łodzi, Scheibler i Grohman.
Google Scholar

APŁ, Zb. Kartograf. – Archiwum Państwowe w Łodzi, Zbiory Kartograficzne.
Google Scholar

Architektenlexikon – Architektenlexikon Wien 1770–1945, http://www.architektenlexikon.at/de/671.htm [dostęp: 10.11.2016].
Google Scholar

BREUER 1913 – Robert Breuer, Ein Meister der Dekoration. Neue Arbeiten von Gustav Goerke, „Deutsche Kunst und Dekoration. Illustrierte Monatshefte für moderne Malerei, Plastik, Architektur, Wohnungs-Kunst und Künstlerische Frauenarbeit”, Bd XXXII, April 1913 – September 1913, s. 37–57.
Google Scholar

CH.K. 2008 – Ch.K. [Christiane Kruse] [hasło:] Goerke, Gustav, „Saur. Allgemeines Künstler-Lexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker”, Band 57, München−Leipzig 2008, s. 29.
Google Scholar

GROCHOWSKA/STEFAŃSKI 2017 – Ewa Grochowska, Krzysztof Stefański, Pałac Scheiblerów w Kwietnie i jego współczesna renowacja, „Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego” 2017, 1–2 (41–42), s. 36–57.
Google Scholar

JORDAN 2006 – Wisława Jordan, W kręgu łódzkiej secesji, Łódź 2006.
Google Scholar

KUSIŃSKI et al. 2016 – Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik, Bartosz Walczak, Łódź. Księga fabryk, Łódź 2016 (wyd. 2, poszerzone).
Google Scholar

MARCONI 1902 – Władysław Marconi, Hotel Bristol w Warszawie, „Architekt” 1902, nr 8, szpalta 91–94, tabl. 34, 37, 38.
Google Scholar

PASZYN 1981 – Irena Paszyn, Wille fabrykanckie w twórczości Hilarego Majewskiego, [w:] Hilary Majewski i jego krąg, katalog wystawy, red. Antoni Szram, Jan Weinberg, Łódź 1981 [b.p.].
Google Scholar

PSB 1959–1960 – [redakcja], [hasło:] Grohman Henryk Karol, „Polski Słownik Biograficzny”, t. VIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1959–1960, s. 625–627.
Google Scholar

RUDZIŃSKA 1985 – Wanda M. Rudzińska, Henryk Grohman i jego kolekcja grafiki. Sto rycin z kolekcji Henryka Grohmana – katalog, „Miscellanea Łódzkie” 1985, z. 1(7), s. 3–31.
Google Scholar

RUDZIŃSKA 1988 – Wanda M. Rudzińska, Ze zbiorów Henryka Grohmana: grafika i rzemiosło artystyczne, red. Elżbieta Fuchs, katalog wystawy w Muzeum Sztuki w Łodzi – Rezydencja „Księży Młyn”, Łódź 1988.
Google Scholar

SKOTNICKI 1957 – Jan Skotnicki, Przy sztalugach i przy biurku. Wspomnienia, Warszawa 1957.
Google Scholar

SOTIRFFER/ZEDNICEK 2001 – Kristian Sotriffer, Walter Zednicek, Wiener Architektur um 1900, Wien 2001.
Google Scholar

SPODENKIEWCZ 2006 – Paweł Spodenkiewicz, Piasek z Atlantydy. Rozmowy z Jerzym Grohmanem, Łódź 2006.
Google Scholar

STEFAŃSKI 2013 – Krzysztof Stefański, Łódzkie wille fabrykanckie, Łódź 2013.
Google Scholar

STEFAŃSKI 2014 – Krzysztof Stefański, Ucieczka ze „złego miasta”, [w:] Złe miasto – dobre miasto. Sztuka w Łodzi (6), red. Małgorzata Wróblewska Markiewicz, Karolina Stanilewicz, Łukasz M. Sadowski, Aleksandra Sumorok, Łódź 2014, s. 11–25.
Google Scholar

STEFAŃSKI 2016 – Krzysztof Stefański, Wnętrza willi Henryka Grohmana i zagadnienie ich autorstwa, [w:] Sztuka Polski Środkowej. Studia VI, Łódź 2016, s. 181–202.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2021-12-30

Jak cytować

Stefański, K. (2021). Gustav Goerke – berliński „mistrz dekoracji” i jego łódzkie wnętrza. TECHNE. Seria Nowa, (8), 83–103. https://doi.org/10.18778/2084-851X.12.05

Numer

Dział

Artykuły

Inne teksty tego samego autora