(Post)Modern Apocrypha as an Epiphany of Sense (on the Basis of Bulgarian Literary Biblical Paraphrases)
DOI:
https://doi.org/10.18778/2084-140X.04.03Słowa kluczowe:
apocrypha, modernity, postmodernity, Bible, Bulgarian literatureAbstrakt
The paper is devoted to the author’s concept of modern apocrypha in the context of the two main tendencies of (Post)modernity: unmasking and paraphrasing. On the basis of the literary paraphrases of the Evangelical story, found in the Bulgarian (Post)Modern literary, there is shown a hermeneutic passage from “apocrypha as a literary mystification” (“literary apocrypha”), i.e. a concept often applied in literary studies, to “apocrypha as an epiphany of sense”, i.e. a concept which can be useful in cultural studies and in history of ideas. It is suggested that in the light of the postsecular thought, being an individual interpretation of the canon, the (Post)Modern apocrypha has a great epiphanic potential, which means that hiding minority truths, it reveals in fact some crucial, and crypto-theological, problems of the present. Drawing the axiological difference between “the unmasking apocrypha” (pseudo-gospel) and “the paraphrasing apocrypha” (epiphany of sense), the author claims that only the last one does actually incarnate Charles Taylor’s ideal of the authentic (and poetic) expression (of will), which helps in establishing an individual sense-making horizon as a positive response to the “heretical imperative” of (Post)Modernity.
Pobrania
Bibliografia
Adamczyk M., Apokryf, [in:] Słownik literatury staropolskiej, ed. T. Michałowska, Wrocław 2002, p. 46–55.
Google Scholar
Arendt H., The Life of the Mind. Volume One. Thinking, Orlando 1978.
Google Scholar
Balbus S., Między stylami, Kraków 1996.
Google Scholar
Bauman Z., Postmodern Ethics, Cambridge 1993.
Google Scholar
Bednarek B., „Apokryf”. Próba kategoryzacji pojęcia, [in:] Nie-złota legenda. Kanoniczność i apokryficzność w kulturze, ed. J. Eichstaedt, K. Piątkowski, Ożarów 2003, p. 35–40.
Google Scholar
Benjamin W., Theses on the philosophy of history, [in:] idem, Illuminations, ed. H. Arendt, trans. H. Zohn, New York 1968.
Google Scholar
Berger P., Modernity as the Universalization of Heresy, [in:] idem, The Heretical Imperative. Contemporary Possibilities of Religious Affirmation, Garden City 1979, p. 1–31.
Google Scholar
Berger P., Religion: Experience, Tradition, Reflection, [in:] idem, The Heretical Imperative. Contemporary Possibilities of Religious Affirmation, Garden City 1979, p. 31–60.
Google Scholar
Bielik-Robson A., Czy duchowość ponowoczesna jest możliwa? [in:] eadem, Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości, Kraków 2000, p 265–268.
Google Scholar
Bielik-Robson A., Romantyczne dopełnienie: komentarz do epifanii nowoczesnej Charlesa Taylora, [in:] eadem, Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości, Kraków 2000, p. 296–330.
Google Scholar
Bielik-Robson A., „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności, Kraków 2008.
Google Scholar
Димова T., Георгиева A., Човекът не може сам, без църквата, да се справя с вярата си, Нови 6.05.2010.
Google Scholar
Димова T., Николов T., Вярата предполага и изисква нашата свобода, „Xристиянство и култура” 2011, 10, p. 5–9.
Google Scholar
Dorosz K., Zerwana więź, [in:] eadem, Bóg i terror historii, Warszawa 2010.
Google Scholar
Drzewiecka E., Bluźnierstwo w kulturze popularnej. Wizerunki postaci biblijnych w wybranych powieściach bułgarskich XXI wieku, [in:] Tabu w oku szeroko otwartym, ed. N. Długosz, Poznań 2012, p. 203–212.
Google Scholar
Drzewiecka E., (Od)nowa chrześcijańska? Apologia według powieści Filipa Dimitrowa „Светлина на човеци”, „Pamiętnik Słowiański” 2012, 1–2, p. 123–136.
Google Scholar
Джевиецка E., Модернистичните парафрази на библейския сюжет като извор за българската история на идеите (2013), http://bgmodernism.com/our_modernism/Ewelina_Drzewiecka [17 X 2014].
Google Scholar
Drzewiecka E., Metamorfozy Judasza. Autorskie parafrazy biblijne jako świadectwo przemian kulturowych (na przykładzie literatury bułgarskiej), „Prace filologiczne. Literaturoznawstwo” 3(6), 2013, p. 143–163.
Google Scholar
Drzewiecka E., Ewangelia o końcu świata? O bułgarskich parafrazach biblijnych po 1989 roku, [in:] Kulturowe paradygmaty końca. Studia komparatystyczne, ed. J.C. Kałużny, A. Żywiołek, Częstochowa 2013, p. 165–185.
Google Scholar
Drzewiecka E., Pseudo-Ewangelie Judasza, czyli o (po)nowoczesnych apokryfach bułgarskich, [in:] Slovanský svět: známý či neznámý?, ed. K. Kedron, M. Příhoda, Praha 2013, p. 73–82.
Google Scholar
Drzewiecka E., Koniec eschatologii? Poszukiwania modus existendi w świetle (po)nowoczesnych apokryfów bułgarskich, „Slavia Meridionalis” 14, 2014, p. 351-384.
Google Scholar
Gadamer H.-G., Truth and Method, trans. J. Weinsheimer, D. G. Marshall, New York 2004.
Google Scholar
Gecheva K., Bibliography on the Pseudepigrapha Studies in Bulgaria, http://www.marquette.edu/maqom/gecheva.html [17 X 2014].
Google Scholar
Głowiński M., Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków 1998.
Google Scholar
Hutcheon L., A Theory of Parody: The Teachings of Twentieth-Century Art Forms, London–New York 1985.
Google Scholar
Jameson F., Postmodernism: The Cultural Logic of Late Capitalism, Durham 1991.
Google Scholar
Krzyżaniak B., Biblia i antropologia. Spotkania niedokończone, Poznań 2004.
Google Scholar
Lubańska M., Postchrześcijaństwo i postjudaizm w teorii kultury Philipa Rieffa, „Slavia Meridionalis” 8, 2008.
Google Scholar
Michalski M., Dyskurs, apokryf, parabola. Strategie filozofowania w prozie współczesnej, Gdańsk 2003
Google Scholar
Д. Наков, Съвременните апокрифи – „Между пустинята и живота” и „Последното изкушение” – привличания и оттласквания, „Литература” 7, 2010, p. 432–447.
Google Scholar
Naumow A., Apokryfy w systemie literatury cerkiewnosłowiańskiej, Wrocław 1976.
Google Scholar
Nycz R., Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy, [in:] idem, Tekstowy świat, Kraków 2000, p. 79–109.
Google Scholar
Picard M., Die Flucht vor Gott, Erlenbach–Zurich 1951.
Google Scholar
Ricoeur P., The Conflict of Interpretations. Essays in Hermeneutics, ed. D. Ihde, trans. W. Domingo et al., Evanston 1974.
Google Scholar
Rieff Ph., My Life among the Deathworks. Illustration of the Aesthetics of Authority, Charlottesville 2006.
Google Scholar
Rubinkiewicz R., Wprowadzenie do apokryfów Starego Testamentu, Lublin 1987.
Google Scholar
Scheler M., Ressentiment, ed. L.A. Coser, trans. W.W. Holdheim. New York 1972.
Google Scholar
Sławiński J., Parafraza, [in:] Słownik terminów literackich, ed. idem, Wrocław 2000.
Google Scholar
Starowieyski M., Wstęp, [in:] Apokryfy Nowego Testamentu, vol. I.1, Ewangelie apokryficzne, ed. M. Starowieyski, Kraków 2003, p. 19–84.
Google Scholar
Szajnert D., Mutacje apokryfu, [in:] Genologia dzisiaj, ed. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa 2000, p. 137–159.
Google Scholar
Taylor Ch., Sources of the Self. The Making of the Modern Identity, Cambridge 2001.
Google Scholar
Taylor C., The Ethics of Authenticity, Cambridge 2003.
Google Scholar
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1993.
Google Scholar
Voegelin E., Science Politics, and Gnosticism, Chicago 1968.
Google Scholar
Zeidler-Janiszewska A., „Druga moderna”. O jednej z prób uporządkowania krajobrazu po postmodernizm, [in:] Sztuka współczesna i jej filozoficzne komentarze, ed. T. Kostyrko, G. Dziamski, J. Zydorowicz, Poznań 2004, p. 111–121.
Google Scholar
Zowczak M., Apokryf jako próba wiary, [in:] Nie-złota legenda. Kanoniczność i apokryficzność w kulturze, ed. J. Eichstaedt, K. Piątkowski, Ożarów 2003, p. 45–75.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.