„Kobiece spojrzenie” w serii Women’s Tales – między strategią brandingową a feministyczną autorefleksją
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6107.2024.05Słowa kluczowe:
„kobiece spojrzenie”, feminizm, kino kobiet, poetyka filmu, „Women’s Tales”Abstrakt
Tekst jest poświęcony analizie serii filmów krótkometrażowych Women’s Tales pod kątem ich reprezentatywności dla teorii „kobiecego spojrzenia”. Punktem wyjściowym dla rozważań jest problem angażowania się firm w ruch na rzecz równości płci oraz w przemysł kulturowy wyłącznie w celach marketingowych, co prowadzi do spożytkowania przez marki dyskursu feministycznego oraz kapitału symbolicznego zaproszonych autorek, przy znikomym znaczeniu projektów dla sztuki i społeczeństwa. Dlatego pytaniem artykułu jest, w jakim stopniu inicjatywa domu mody Miu Miu, która ma na celu wsparcie kobiet w branży filmowej, wykorzystuje poetykę „female gaze” oraz umożliwia jej rozwój i rozpowszechnienie. Pierwsza część tekstu – teoretyczna – omawia pojęcie „kobiecego spojrzenia” oraz na podstawie czterech koncepcji „female gaze” określa jego cechy charakterystyczne. Druga część – analityczna – składa się z przekrojowej analizy filmów z serii Women’s Tales, które podzielono na cztery kategorie w zależności od dominującego wyznacznika „kobiecego spojrzenia”. Przegląd krótkich metraży pozwala powiązać je z różnymi aspektami „female gaze”, potwierdzając feministyczny i krytyczny wobec wizualnego fetyszyzmu wymiar serii. Niemniej, sam projekt Miu Miu i realizowane w jego ramach utwory ze względu na uwarunkowania instytucjonalne mają ograniczony wpływ na sztukę głównego nurtu i pozostają domeną kultury elitarnej.
Bibliografia
Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja: społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. Piotr Biłos, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Brey, I. (2020). Le regard féminin – Une révolution à l’écran. Paris: Oliver.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3917/espri.2013.0151
Caoduro, E. (2017), ‘Women’s tales’: postfeminist adventures into consumerville. Comunicazioni Sociali, 1, s. 37-42.
Google Scholar
Cervulle, M. (2023). Blinded by the “male gaze”. Critical genealogy of a controversial concept. Études de communication, 61(2), s. 189-212.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4000/edc.16351
Corbett, A. (2023). In Search of The Female Gaze: The Evolving Possibilities of Postfeminist Aesthetics in Contemporary Film and Literature.
Google Scholar
French, L. (2021). The ‘Female Gaze’. W: French, L., The Female Gaze in Documentary Film. London: Palgrave Macmillan, s. 53–70.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-68094-7_3
Helman, A. (2007). Koncepcje feministyczne. W: Helman A. i Ostaszewski, J., Historia myśli filmowej. Podręcznik. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, s. 279–293.
Google Scholar
Hooks, B. (1992). The Oppositional Gaze: Black Female Spectators. W: Hooks, B. Black Looks: Race and Representation. Boston: MA: South End Press, s. 115–131.
Google Scholar
Kaplan, E. A. (1990). Is the Gaze Male?. In: Kaplan, E. A., Women and Film Both Sides of the Camera. Routledge, s. 23–35.
Google Scholar
Miller, N. K. (2007). Arachnologie: kobieta, tekst i krytyka. W: Burzyńska, A. i Markowski, M.P. (red.), Teorie literatury XX wieku. Antologia. Kraków: Znak, s. 487–513.
Google Scholar
Mulvey, L. (2001). Unmasking the Gaze: Some Thoughts on New Feminist Film Theory and History. Lectora, 7, s. 5–14.
Google Scholar
Mulvey, L. (2010). Kino, feminizm i awangarda, tłum. J. Murczyńska. W: Kuc, K. i Thompson, L. (red.), Do utraty wzroku: wybór tekstów. Kraków; –Warszawa: Korporacja Ha!art: Międzynarodowy Festiwal Filmowy Era Nowe Horyzonty, s. 60–79.
Google Scholar
Mulvey, L. (2010). Ponowne refleksje nad Przyjemnością wzrokową a kinem narracyjnym, zinspirowane Pojedynkiem w słońcu Kinga Vidora (1946), tłum. J.Majmurek. W: Kuc, K. i Thompson, L. (red.), Do utraty wzroku: wybór tekstów. Kraków. Warszawa: Korporacja Ha!art: Międzynarodowy Festiwal Filmowy Era Nowe Horyzonty, s. 79–90.
Google Scholar
Mulvey, L. (2010). Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne, tłum. J. Mach. W: Kuc, K. i Thompson, L. (red.), Do utraty wzroku: wybór tekstów. Kraków; Warszawa: Korporacja Ha!art: Międzynarodowy Festiwal Filmowy Era Nowe Horyzonty, s. 33–48.
Google Scholar
Radkiewicz, M. (2010). „Władczynie spojrzenia”. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek. Kraków: Korporacja Ha!art.
Google Scholar
Radkiewicz, M. (2022) Laura Mulvey o władzy spojrzenia, kinie i sztuce kobiet. W: Radkiewicz, M.. Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 125–175.
Google Scholar
Snow, E. (1989). Theorizing the Male Gaze: Some Problems. Representations, 25, s. 30–41.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2928465
Tobin, E. Ch. (2010). Toward a Queer Gaze: Cinematic Representations of Queer Female Sexuality in Experimental/avant-garde and Narrative Film. Floriada: University of Florida.
Google Scholar
Balsom, E. (2020). In Search of the Female Gaze, Cinema-Scope.com. Online: https://cinema-scope.com/features/in-search-of-the-female-gaze/ [dostęp: 31.10.2024].
Google Scholar
Bell, V. i Gunaratnam, Y. (2017). How John Berger Changed Our Ways of Seeing Art, Theconversation.com. Online: https://theconversation.com/how-john-berger-changed-our-way-of-seeing-art-70831 [dostęp: 01.11.2024].
Google Scholar
Day, E. (2018). Haifaa Al Mansour Brings a New Tale Set in Saudi to Venice, En.vogue.me. Online: https://en.vogue.me/culture/lifestyle-and-travel/haifaa-al-mansour-miu-miu-womens-tales-venice-film-festival/ [dostęp: 11.11.2024].
Google Scholar
Giornate degli Autori. Comunicato stampa / press release (2024). A whirl through the numbers. Giornatedegliautori.com. Online: https://www.giornatedegliautori.com/en/news-2024-en/a-whirl-through-the-numbers-eng/ [dostęp: 18.11.2024].
Google Scholar
Loreck, J. (2016). Explainer: what does the ‘male gaze’ mean, and what about a female gaze? Theconversation.com. Online: https://theconversation.com/explainer-what-does-the-male-gaze-mean-and-what-about-a-female-gaze-52486 [dostęp: 31.10.2024].
Google Scholar
Morse, N. i Herold, L. (2021). Beyond the gaze: seeing and being seen in contemporary queer media, Jumpcut.org. Online: https://www.ejumpcut.org/archive/jc60.2021/MorseHerold-BeyondGaze/index.html [dostęp: 31.10.2024].
Google Scholar
Papier Tiger Television. Sisterhood™: Hyping The Female Market, Online: https://papertiger.org/sisterhood-hyping-the-female-market/ [dostęp: 03.11.2024].
Google Scholar
Prada Group Media (2017). Miu Miu Women’s Tales Conversations. Pradagroup.com. Online: https://www.pradagroup.com/en/news-media/press-releases-documents/2017/17-08-00-mmwt-conversations.html [dostęp: 12.11.2024].
Google Scholar
Prada Group. Perspectives / special projects. The Prada Group and Cinema (2024). Miu Miu and Cinema. Pradagroup.com. Online: https://www.pradagroup.com/en/perspectives/stories/sezione-progetti-speciali/prada-group-cinema.html [dostęp: 16.11.2024].
Google Scholar
Soloway, J. (2017). The Female Gaze, Artchoolportal.com. Online: https://artschoolportal.com/2017/12/jill-soloway-on-the-female-gaze-2016/ [dostęp: 31.10.2024].
Google Scholar
Tefler, T. (2018). How Do We Define the Female Gaze in 2018?, Vulture.com. Online: https://www.vulture.com/2018/08/how-do-we-define-the-female-gaze-in-2018.html [dostęp: 31.10.2024].
Google Scholar
Żmigrodzki, P. (2024). Skopofilia, W: Wielki Słownik Języka Polskiego. Online: https://wsjp.pl/haslo/podglad/105894/skopofilia [dostęp: 14.01.2024].
Google Scholar
XXI Giornate degli Autori. Giornate degli Autori, a quick presentation. Giornatedegliautori.com. Online: https://www.giornatedegliautori.com/en/about-us/ [dostęp: 16.11.2024].
Google Scholar
YouTube Miu Miu playlist (2024). Miu Miu Women’s Tales | Short-Film Series. YouTube.com. Online: https://www.youtube.com/playlist?list=PLQ7gl-oZXKwVqbXzhsnqHmzIIMd4jL13I [dostęp: 16.11.2024].
Google Scholar
YouTube TIFF Originals (2016). Soloway Jill on The Female Gaze | MASTER CLASS | TIFF 2016, Online: https://www.youtube.com/watch?v=pnBvppooD9I [dostępu: 31.10.2024].
Google Scholar
Brigitte, 2019, reż. Lynne Ramsay. Włochy–Wielka Brytania: Somesuch, Hi! Production.
Google Scholar
Carmen, 2017, reż. Chloë Sevigny. USA: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
De Djess, 2015, reż. Alice Rohrwacher. Włochy: Miu Miu, Tempesta, Hi! Production.
Google Scholar
El Affaire Miu Miu, 2024, reż. Laura Citarella. Argentina: El Pampero Cine, Hi! Production.
Google Scholar
Eye Two Times Mouth, 2023, reż. Lila Avilés. Meksyk: Cine Canibal, Limerencia Films, Hi! Production.
Google Scholar
Hello Apartment, 2018, reż. Dakota Fanning. USA: a Next Wednesday, Ghost Robot, Hi! Production.
Google Scholar
House Comes with a Bird, 2022, reż. Janicza Bravo. USA: Prettybird, Hi! Production.
Google Scholar
I Am The Beauty Of Your Beauty, I Am The Fear Of Your Fear, 2024, reż. Chui Mui Tan. Malezja–Włochy: Da Huang Pictures, Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
I and the Stupid Boy, 2021, reż. Kaouther Ben Hania. Francja–Włochy: Tanit Films, Hi! Production.
Google Scholar
In my room, 2020, reż. Mati Diop, Francja, Włochy: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
It’s Getting Late, 2012, reż. Massy Tadjedin. Włochy–USA: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
Le donne della Vucciria, 2013, reż. Hiam Abbass, Włochy: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
Les 3 Boutons, 2015, reż. Agnès Varda. Francja: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
Letter to My Mother for My Son, 2022, reż. Carla Simón. Hiszpania: Elástica Films, Kino Produzioni, Hi! Production.
Google Scholar
Muta, 2011, reż. Lucrecia Martel, Włochy, Argentina: Miu Miu, Hi Production.
Google Scholar
Nightwalk, 2020, reż. Małgorzata Szumowska. Włochy, Polska: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
Seed, 2016, reż. Naomi Kawase. Japonia: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
Shako Mako, 2019, reż. Hailey Gates, Włochy, Stany Zjednoczone: Ways & Means, Hi! Production.
Google Scholar
Shangri-La, 2021, reż. Isabel Sandoval. USA: Team 713 Entertainment, Hi! Production.
Google Scholar
Sisterhood™: Hyping the Female Market, 1993. USA: Paper Tiger SouthWest.
Google Scholar
Somebody, 2014, reż. Miranda July, Stany Zjednoczone: Ways & Means, Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
Spark and Light, 2014, reż. So Yong Kim. Włochy: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
Stane, 2023, reż. Antoneta Alamat Kusijanović. Chorwacja–Włochy: Eclectica, Ellectrica,Hi! Production.
Google Scholar
That one day, 2016, reż. Crystal Moselle. USA: Miu Miu, Somesuch, Hi! Production.
Google Scholar
(The [End) of History Illusion], 2017, reż. Celia Rowlson-Hall. USA: Hi! Production.
Google Scholar
The Door, 2013, reż. Ava DuVernay. USA. Włochy: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
The Powder Room, 2011, reż. Zoe Cassavetes, Włochy: Miu Miu, Hi! Production.
Google Scholar
The Wedding Singer’s Daughter, 2019, reż. Haifaa Al-Mansour. Stany Zjednoczone–Włochy: Anonymous Content, Hi! Production.
Google Scholar
The Woman Dress, 2012, reż. Giada Colagrande. Włochy–USA: BRW, Hi! Production.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.