Początki przemian doświadczenia estetycznego sztuki na przełomie XX i XXI wieku

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6107.2024.09

Słowa kluczowe:

doświadczenie estetyczne, sztuka robotyczna, sztuka biorobotyczna, ARTEX

Abstrakt

Jakie jest doświadczenie rewolucji cyfrowej? Doświadczamy bycia w rozszerzonej przestrzeni kontaktu, AR i VR. W przestrzeni sztuki każde nowe narzędzie, aspekt nowego, rozszerzonego sposobu funkcjonowania, staje się medium sztuki, środkiem wyrazu. Rozwój genetyki, możliwości ingerencji w DNA organizmu wpłynął na prace z dziedziny bio art. Człowiek wyłączył twory technologii poza obręb natury, wyodrębnia część swojej specyfiki jako tak inną, że potrzebuje sam akceptacji swojej działalności. Czy sztukę może wytwarzać narzędzie pozbawione świadomości, czy też jego twórca staje się współautorem, tak jak w pracach AARON Arnolda Cohena, czy Paul the robot Patricka Tresseta? Doświadczenie sztuki jest pewnym współdzielonym przejawem bycia, intersubiektywnym, specyficznym dla człowieka. Część tego doświadczenia jest związana ze specyficznym czasem powstania i odbioru danego tworu. Czy ulega ono całkowitej transformacji, czy też pewien trzon specyfiki tego sposobu kontaktu pozostaje niezmienny? Próba uchwycenia obecnej zmiany w doświadczeniu, pewnej atmosfery, którą współdzielą najnowsze przemiany w sztuce, używającej prekursorskich narzędzi nauki, jest nie tylko możliwością odpowiedzi na pytanie o obecną tożsamość współczesnego odbiorcy, uczestnika sieci. Jest to poszukiwanie wspólnego kierunku przyszłych dzieł sztuki, wynalazków technologicznych, wyobrażenia sobie i zbudowania otoczenia, które odpowiada na aktualną potrzebę sztuki, na to jaki sposób bycia chcemy sobie zaprojektować.

Bibliografia

Ascott, R. (1983). La Plissure du Texte. Available at: http://www.medienkunstnetz.de/works/la-plissure-du-texte/ [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Ascott, R. (2001). Moistmedia art, czyli sztuka “wilgotnych mediów”: “Kiedy jaguar zamieszka z barankiem”. Kwartalnik Filmowy, 3–4, pp. 102–107.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.36744/kf.4121

Bakke M. (2015). Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Biliński, G. (ed.) (2017). Obraz. Obraz przestrzeni. Przestrzeń. Kraków: Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki.
Google Scholar

Bostrom, N. (2011). A History of Transhumanist Thought. In M. Rectenwald and L. Carl (eds.), Academic Writing Across the Disciplines New York: Pearson Longman, pp. 1–28. Available at: https://nickbostrom.com/papers/a-history-of-transhumanist-thought/. [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Good, I. J. (1965), Speculations Concerning the First Ultraintelligent Machine. Advances in Computers, 6: pp. 31–88. Available at: https://blog.biocomm.ai/wp-content/uploads/2023/06/Good-I.-J.-1966.-Speculations-Concerning-the-First-Ultraintelligent-Machine.pdf [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0065-2458(08)60418-0

Hirsch, A. (2019). Creating the Future. A Brief History of Ars Electronica 1979–2019. Berlin: Hatje Cantz.
Google Scholar

Kluszczyński, R.W. (ed.) (2015). Guy Ben-Ary “Nervoplastica”: bio-robotic art and its cultural contexts. Gdańsk: Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia.
Google Scholar

Kluszczyński, R.W. (ed.) (2016). Human Traits. Patrick Tresset and the Art of Creative Machines. Gdańsk: Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia.
Google Scholar

Kluszczyński, R.W. (2001). Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura, sztuka multimediów. Kraków: Rabid.
Google Scholar

Kluszczyński, R.W. (2014). Sztuka tworząca sztukę. Z rozważań nad estetyką posthumanistyczną. In J. Tymieniecka-Suchanek (ed.), Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. Volume 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 349–361.
Google Scholar

Manovich, L. (2001), Post-media Aesthetic. Available at: http://manovich.net/index.php/projects/post-media-aesthetics, [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Manovich, L. (2006). Język nowych mediów. Warszawa Wydawnictwa Artystyczne i Pedagogiczne.
Google Scholar

McLuhan, M. (2004). Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.
Google Scholar

Ostrowicki, M. (ed.) (2004). Estetyka wirtualności. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Reinhardt, J. (2011). In Anticipation of the Sixties. In R. Kluszczyński (ed.), Towards the Third Culture. The Co-Existence of Art, Science and Technology. Gdańsk: Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia.
Google Scholar

Zawojski, P. (2000). Destrukcja versus wspomaganie ciała w cyberprzestrzeni. Przypadek Stelarca Kultura Współczesna, 1–2, pp. 166–172.
Google Scholar

Zawojski, P. (ed.) (2015). Klasyczne dzieła sztuki nowych mediów. Katowice: Instytucja Kultury Katowice – Miasto Ogrodów.
Google Scholar

alien.mur.at, La Plissure du Texte [Website of the association mur.art] Available at: http://alien.mur.at/rax/ARTEX/PLISSURE/plissure.html [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Ben-Ary, G. (2009), Silent Barrage [Film] Available at: https://www.youtube.com/watch?v=aaIJoXlXHZM [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Ben-Ary, G. (2013), cellF – Video Documentation. Available at: https://www.youtube.com/watch?v=1G-vk5QWRsg [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Ben-Ary, G. (2013), In potential [Film] Available at: https://www.youtube.com/watch?v=99S6TEDT0w8 [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Ben-Ary, G. (2014), The Living Screen [Artist’s website]. Available at: https://guybenary.com/work/bio-kino/#Elements_of_Bio-Kino[Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Ben-Ary, G. (2015), MEART – the Semi Living Artist [Film]. Available at: https://www.youtube.com/watch?v=PM5Ui5KwmXQ [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

billvorn.concordia.ca, Stéla 01[Artost’s website] Available at: https://billvorn.concordia.ca/robography/Stele.html [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

lpdt2.blogspot.com, La Plissure du Texte 2/3 [Blog] Available at: https://lpdt2.blogspot.com/ [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Vorn, B. (2009), La Cour des Miracles Robotic Art Project [Film] Available at: https://www.youtube.com/watch?v=14Y-OP4v3EY, [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Vorn, B. (2018), DSM-VI [Film] Available at: https://vimeo.com/280836170 [Accessed: 10.05.2025].
Google Scholar

Opublikowane

2025-05-23

Jak cytować

Kozak, L. (2025). Początki przemian doświadczenia estetycznego sztuki na przełomie XX i XXI wieku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica, (45), 47–64. https://doi.org/10.18778/0208-6107.2024.09

Funding data