Jałowymi ideami intelektualista się nie pożywi… Profesor Ryszard Panasiuk o swojej drodze naukowej, warszawskiej szkole historii idei i marksistowskiej utopii
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6107.42.06Słowa kluczowe:
Warszawska Szkoła Historii Idei, marksizm, historia intelektualna, Bronisław Baczko, utopiaAbstrakt
Profesor Ryszard Panasiuk przez ostatnich kilka dekad należał do grona wiodących polskich filozofów. Jego książki na temat Hegla, ruchu młodoheglowskiego czy Marksa należą do kanonu historiografii idei. Publikowany tutaj obszerny wywiad z Profesorem może stanowić wartościowe i oryginalne źródło do historii inteligencji i humanistyki w tzw. Polsce Ludowej. Profesor Panasiuk opowiada w nim o swojej karierze naukowej, jednocześnie kreśląc obraz przemian akademickiego środowiska filozoficznego w powojennej Polsce. Wiele uwagi poświęca również swojej relacji z Bronisławem Baczką i innymi wybitnym reprezentantami Warszawskiej Szkoły Historii Idei. Ponadto Profesor analizuje proces narastania prądów dysydenckich wśród zwolenników marksizmu po Październiku ’56 i wyjaśnia ostateczny rozkład post-stalinowskiej ortodoksji w polskim życiu intelektualnym tego okresu. Jak również dowodzi, że choć Marks stanowi ważny i wciąż warty badania rozdział w historii filozofii europejskiej, to marksizm, z uwagi na zawarty w nim koncept „radykalnej wspólnoty”, jest ideologią z gruntu utopijną.
Bibliografia
Baczko, B. (1951). O poglądach filozoficznych i społeczno-politycznych Tadeusza Kotarbińskiego. Myśl Filozoficzna, 1–2, s. 247–289.
Google Scholar
Baczko, B. (1958), Kryptoproblemy i historyzm. Myśl Filozoficzna, 3, s. 76–102.
Google Scholar
Baczko, B. (1964). Rousseau: samotność i wspólnota. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Bińko, B. (1996). Instytut Kształcenia Kadr Naukowych przy KC PZPR – narzędzie ofensywy ideologicznej w nauce i szkolnictwie wyższym. Kultura i Społeczeństwo, 40 (2), s. 199–214.
Google Scholar
Connelly, J. (1996). Internal bolshevization? Elite social science training in stalinist Poland. Minerva, 34 (4), s. 323–346.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00127070
Dyskusja nad książką Adama Schaffa pt. „Marksizm a jednostka ludzka” (1965). Nowe Drogi, 12, s. 57–186.
Google Scholar
Fiut, A. (2001). W objęciach „Tygrysa”. Teksty Drugie, 68/69 (3–4), s. 160–170.
Google Scholar
Franaszek, A. (2011). Miłosz. Biografia. Kraków: Znak.
Google Scholar
Głowiński, M. (1992). „Nie puszczać historii na żywioł”. „Krótki kurs historii WKP (b)” jako opowiadanie mityczne. W: Głowiński, M. Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej. Warszawa: OPEN, s. 22–45.
Google Scholar
Hirszowicz, M. (2001). Pułapki zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu. Warszawa: Scholar.
Google Scholar
Holland H. (1952), Legenda o Kazimierzu Twardowskim, Myśl Filozoficzna, 3, s. 260–312.
Google Scholar
Katz, H. (1992). The Emancipation of Labor. A History of the First International. New York: Greenwood Press.
Google Scholar
Kita, J. i Stobiecki, R. (2000). Słownik biograficzny historyków łódzkich. Łódź: Ibidem.
Google Scholar
Kołakowski, L. (1965). Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad bezwyznaniowym chrześcijaństwem XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Kołakowski, L. (1974). Irena Krońska, Kultura, 319 (4), s. 106–108.
Google Scholar
Kołakowski, L. i Mentzel, Z. (2007). Czas ciekawy, czas niespokojny. Kraków: Znak.
Google Scholar
Kroński, T. (1952a). Świat w klamrach ontologii. Myśl Filozoficzna, 1, s. 318–331.
Google Scholar
Kroński, T. (1952b). O „Historii filozofii” W. Tatarkiewicza, Myśl Filozoficzna, 4, s. 249–272.
Google Scholar
Kula, M. (2010). Mimo wszystko bliżej Paryża niż Moskwy. Książka o Francji, PRL i o nas, historykach. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Marks, K. (1966). Różnica między Demokrytejską a Epikurejską filozofią przyrody. Rozprawa doktorska wraz z aneksem i pracami przygotowawczymi, przełożyła i wstępem poprzedziła I. Krońska. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar
Marks, K. (1976). Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa. W: Marks, K. i Engels, F. Dzieła, t. 1: 1839–1844, Warszawa: Książka i Wiedza, s. 243–407.
Google Scholar
Marksizm a jednostka ludzka (dyskusja). (1966). Studia Filozoficzne, 1 (44), s. 3–50.
Google Scholar
Miłosz, Cz. (1998). Rodzinna Europa. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Miłosz, Cz. (2007). Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945–1950. Kraków: Znak.
Google Scholar
Nowinowski, S. (2010). Marzec ’68 w Łodzi. Pod red. Nowinowski, S. Współpraca: Czyżewski, A., Zapolska-Downar, M., Spodenkiewicz, P., Przybysz, M., Nawrot, G. Łódź: IPN.
Google Scholar
Panasiuk, R. (1966). Filozofia i państwo. Studium myśli polityczno-społecznej lewicy heglowskiej i młodego Marksa. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar
Pełczyński, Z.A. (1980). Ryszard Panasiuk, „Dziedzictwo heglowskie i marksizm” (The Hegelian Inheritance and Marxism). Warszawa, Książka i Wiedza, 1978, pp. 427, Bulletin of the Hegel Society of Great Britain, 1 (2), s. 50.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0263523200006091
Persak, K. (2006). Sprawa Henryka Hollanda. Warszawa: IPN.
Google Scholar
Pleskot, P. (2015). Intelektualni sąsiedzi. Kontakty historyków polskich ze środowiskiem „Annales” 1945–1989. Warszawa: IPN.
Google Scholar
Puś, W. (2020). Zarys historii Uniwersytetu Łódzkiego 1945–2020. Wyd. 2 zmienione i poprawione. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8220-085-0
Rafalska, D. (2008). Między marzeniami a rzeczywistością. Tygodnik „Po Prostu” wobec głównych problemów społecznych i politycznych w latach 1955-1957. Warszawa: Neriton.
Google Scholar
Schaff, A. (1952). Poglądy filozoficzne Kazimierza Ajdukiewicza. Szkic krytyczny. Myśl Filozoficzna, 1, s. 209–256.
Google Scholar
Sitek, R. (2000). Warszawska szkoła historii idei. Między historią a teraźniejszością. Warszawa: Scholar.
Google Scholar
Skoczyński, J. i Woleński, J. (2010). Historia filozofii polskiej. Kraków: WAM.
Google Scholar
Walicki, A. (1996). Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Walicki, A. (2011). Z książki “Stanislaw Brzozowski and the Polish Beginnings of Western Marxism”. W: Walicki, A. Stanisław Brzozowski – drogi myśli. Kraków: Universitas 2011, s. 368–420.
Google Scholar
Willaume, M. (1989). Humaniści polscy nad Sekwaną w latach 1919–1939. O polsko-francuskich kontaktach w dziedzinie nauk humanistycznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
