What do negative sentences say? On functions of sentential negation

Abstrakt

Klasyczny rachunek zdań w ujęciu semantycznym, uważany niekiedy za idealizację opisowej części języka naturalnego czy też za teorię spójników zdaniowych, traktuje negację jako czystą funkcję prawdziwościową. Przyzwyczajeni do takiego ujęcia, uważamy je za adekwatne, ściśle oddające sens, jaki ma ten funktor w zdaniach opisowych. Tymczasem okazuje się, że w refleksji filozoficznej przypisywano negacji i inne, bardzo różnorodne role. Na przykładzie tego, co o negacji i zdaniach przeczących mówią: Parmenides, sofiści, Platon, Arystoteles, a z filozofów nowożytnych i współczesnych Kant, Hegel, Bergson, fenomenologowie Reinach i Ingarden, Ludwig Wittgenstein, przedstawiciele brytyjskiej filozofii analitycznej J.L. Austin i A.J. Ayer czy wreszcie Martin Heidegger, można zauważyć zależność funkcji semantycznych przypisywanych negacji od takich czy innych rozstrzygnięć ontologicznych dokonywanych przez tych myślicieli. Pamiętając o tym, warto jednak wyróżnić interpretację negacji jako funkcji prawdziwościowej - nie dlatego, żeby była ona jedynie poprawna, lecz ze względu na to, że interpretacja taka jako najmniej zaangażowana ontologicznie daje się uzgodnić z większością innych tu wymienionych. W tym i tylko tym znaczeniu może ona być uważana za uprzywilejowaną w stosunku do innych.